ΕΕ: Επενδύσεις 1 δισ. ευρώ σε 54 αμυντικά βιομηχανικά έργα

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε τα αποτελέσματα των προσκλήσεων υποβολής προτάσεων του 2023 στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Ταμείου Άμυνας (ΕΤΑ), ύψους 1.031 εκατ. ευρώ, για τη στήριξη 54 εκκρεμών κοινών ευρωπαϊκών έργων έρευνας και ανάπτυξης στον τομέα της άμυνας.

Τα επιλεγμένα έργα θα στηρίξουν την τεχνολογική αριστεία σε ευρύ φάσμα αμυντικών ικανοτήτων σε κρίσιμους τομείς, συμπεριλαμβανομένης της κυβερνοάμυνας, της επίγειας, εναέριας και ναυτικής μάχης, της προστασίας διαστημικών πόρων ή της χημικής, βιολογικής, ραδιολογικής και πυρηνικής (ΧΒΡΠ) άμυνας. Θα συμβάλουν στις προτεραιότητες της ΕΕ όσον αφορά τις δυνατότητες, όπως η καλύτερη επίγνωση της κατάστασης για τη διασφάλιση της πρόσβασης στο διάστημα, και στις τεχνολογίες για ένα μελλοντικό κύριο άρμεγμα μάχης, αναφέρει ανακοίνωση της Κομισιόν.

Για παράδειγμα, τα έργα MARTE και FMBTech θα φέρουν σε επαφή περισσότερους από 70 βιομηχανικούς παράγοντες και ερευνητικούς οργανισμούς για να εργαστούν για τον σχεδιασμό και τα συστήματα της κύριας πλατφόρμας μάχης που θα χρησιμοποιηθεί σε ολόκληρη την Ευρώπη.

Θα στηρίξουν επίσης τις στρατηγικές αεροπορικές μεταφορές υπερμεγεθών φορτίων, οι οποίες αποτελούν βασική ικανότητα ταχείας στήριξης των αποστολών παγκοσμίως. Για παράδειγμα, σε συνέχεια με το προηγουμένως χρηματοδοτούμενο έργο JEY-CUAS, το E-CUAS θα φέρει σε επαφή 24 δικαιούχους από 12 κράτη μέλη και τη Νορβηγία για την προώθηση αμυντικών τεχνολογιών για την αντιμετώπιση μη επανδρωμένων εναέριων συστημάτων, όπως τα drones.

Στον τομέα των χερσαίων δυνατοτήτων, με βάση τα αποτελέσματα που αναπτύχθηκαν στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος βιομηχανικής ανάπτυξης στον τομέα της άμυνας, το έργο SRB2 θα βελτιωθεί σε ένα νέο σύστημα ανάρτησης για βαρέα θωρακισμένα οχήματα. Το EDC2 θα έχει ως αποτέλεσμα ένα πρωτότυπο της ευρωπαϊκής κορβέτας περιπολίας, με βάση τον αρχικό σχεδιασμό που αναπτύχθηκε στο πλαίσιο προσκλήσεων υποβολής προτάσεων του ΕΤΑ του 2021. Το ερευνητικό έργο TALOS-TWO, με 19 συμμετέχοντες από 8 χώρες, θα προωθήσει την ευρωπαϊκή αριστεία στον τομέα των κατευθυνόμενων ενεργειακών όπλων με λέιζερ.

Στο πλαίσιο του προγράμματος καινοτομίας της ΕΕ στον τομέα της άμυνας (EUDIS) του προγράμματος ΕΤΑ, οι ΜμΕ, οι νεοφυείς επιχειρήσεις και οι νεοεισερχόμενοι στον τομέα της άμυνας αξιοποίησαν διάφορες ευκαιρίες που παρασχέθηκαν στον γύρο χρηματοδότησης του ΕΤΑ για το 2023.

Για πρώτη φορά, 4 έργα θα στηρίξουν τη μεταφορά της μη στρατιωτικής καινοτομίας στην άμυνα. Επιπλέον, το μεγάλο έργο θα συνδυάσει την τεχνολογική ανάπτυξη με βραχυπρόθεσμη τεχνική και χρηματοδοτική στήριξη σε έως και 60 νεοφυείς επιχειρήσεις και ΜμΕ κατά τη φάση υλοποίησης, παρέχοντάς τους απλούστερη και ευκολότερη πρόσβαση στο πρόγραμμα.

Η επιτυχία αυτής της τρίτης έκδοσης προσκλήσεων υποβολής προτάσεων του ΕΤΑ καταδεικνύει το ισχυρό και συνεχώς αυξανόμενο ενδιαφέρον της αμυντικής βιομηχανίας και των ερευνητικών οργανισμών της ΕΕ, όλων των μεγεθών και γεωγραφικών περιοχών, για διασυνοριακή συνεργασία και από κοινού συμβολή στην ανάπτυξη στρατηγικών δυνατοτήτων της ΕΕ:

• Εξαιρετικά ελκυστικό πρόγραμμα με έντονο ενδιαφέρον από τη βιομηχανία της ΕΕ: Ελήφθησαν 236 επενδυτικές προτάσεις από διάφορες κοινοπραξίες, οι οποίες περιλαμβάνουν μεγάλες βιομηχανίες, ΜμΕ, εταιρείες μεσαίας κεφαλαιοποίησης και οργανισμούς έρευνας και τεχνολογίας, και οι οποίες καλύπτουν όλες τις προσκλήσεις υποβολής προτάσεων και τα θέματα που δημοσιεύονται.
• Ευρεία γεωγραφική κάλυψη: Στις επιλεγμένες προτάσεις συμμετέχουν σχεδόν 581 νομικές οντότητες από 26 κράτη μέλη της ΕΕ και τη Νορβηγία.
• Ευρεία συνεργασία στο πλαίσιο των έργων: κατά μέσο όρο, στις επιλεγείσες προτάσεις συμμετέχουν 17 οντότητες από 8 χώρες.
• Ισχυρή συμμετοχή των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων (ΜΜΕ): Οι ΜΜΕ αντιπροσωπεύουν πάνω από το 42 % του συνόλου των οντοτήτων σε επιλεγμένες προτάσεις που λαμβάνουν πάνω από το 18 % της συνολικής αιτούμενης χρηματοδότησης της ΕΕ.
• Καλή ισορροπία μεταξύ έρευνας και δράσεων ανάπτυξης δυνατοτήτων: 265 εκατ. ευρώ για τη χρηματοδότηση 30 ερευνητικών έργων και 766 εκατ. ευρώ για τη χρηματοδότηση 24 έργων ανάπτυξης δυνατοτήτων.
• Στήριξη ανατρεπτικών τεχνολογιών για την άμυνα: Το 4 % του προϋπολογισμού προορίζεται για τη χρηματοδότηση ρηξικέλευθων ιδεών που θα φέρουν την καινοτομία για τη ριζική αλλαγή των εννοιών και της διεξαγωγής αμυντικών έργων.
• Ισορροπημένη στήριξη για στρατηγικές αμυντικές δυνατότητες και νέες, ελπιδοφόρες τεχνολογικές λύσεις.
• Συνοχή με άλλες αμυντικές πρωτοβουλίες της ΕΕ: μέσω της στρατηγικής πυξίδας της ΕΕ, των προτεραιοτήτων της ΕΕ όσο αφορά τις δυνατότητες και της μόνιμης διαρθρωμένης συνεργασίας (PESCO), με 14 από τις επιλεγμένες αναπτυξιακές προτάσεις να συνδέονται με την PESCO.
• Επόμενα βήματα
• Η Επιτροπή θα ξεκινήσει τώρα την προετοιμασία της συμφωνίας επιχορήγησης με τις κοινοπραξίες στις οποίες βασίζονται οι επιλεγείσες προτάσεις. Μετά την επιτυχή ολοκλήρωση της διαδικασίας αυτής και την έκδοση της απόφασης χορήγησης της Επιτροπής, οι συμφωνίες επιχορήγησης θα υπογραφούν πριν από το τέλος του έτους και τα σχέδια θα ξεκινήσουν τη συνεργασία. Κατά τα επόμενα έτη, αυτά τα συνεργατικά έργα θα διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση του μελλοντικού τοπίου της ευρωπαϊκής αμυντικής τεχνολογίας, στην προώθηση της διασυνοριακής συνεργασίας και στην ενίσχυση της ικανότητας καινοτομίας της ευρωπαϊκής τεχνολογικής και βιομηχανικής βάσης στον τομέα της άμυνας.

Ιστορικό

Η ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία υπέβαλε, έως τις 22 Νοεμβρίου 2023, 236 προτάσεις για κοινά έργα έρευνας και ανάπτυξης στον τομέα της άμυνας ως απάντηση στις προσκλήσεις υποβολής προτάσεων του Ευρωπαϊκού Ταμείου Άμυνας (ΕΤΑ) του 2023, οι οποίες αντικατοπτρίζουν όλες τις θεματικές προτεραιότητες που προσδιορίστηκαν από τα κράτη μέλη με τη στήριξη της Επιτροπής.

Το ΕΤΑ είναι το βασικό μέσο της ΕΕ για τη στήριξη της συνεργασίας στον τομέα της έρευνας και ανάπτυξης στον τομέα της άμυνας στην Ευρώπη. Με βάση τις προσπάθειες των κρατών μελών, προωθεί τη συνεργασία μεταξύ εταιρειών κάθε μεγέθους και ερευνητικών φορέων σε ολόκληρη την ΕΕ και τη Νορβηγία (ως συνδεδεμένη χώρα). Το ΕΤΑ στηρίζει συνεργατικά αμυντικά έργα καθ' όλο τον κύκλο έρευνας και ανάπτυξης, εστιάζοντας σε έργα που παράγουν σύγχρονες και διαλειτουργικές αμυντικές τεχνολογίες και εξοπλισμό.

Προωθεί επίσης την καινοτομία και παρέχει κίνητρα για τη διασυνοριακή συμμετοχή των ΜμΕ. Τα έργα αυτά επιλέγονται κατόπιν πρόσκλησης υποβολής προσφορών, οι οποίες ορίζονται σύμφωνα με τις προτεραιότητες της ΕΕ όσον αφορά τις δυνατότητες που έχουν συμφωνηθεί από τα κράτη μέλη στο πλαίσιο της Κοινής Πολιτικής Ασφάλειας και Άμυνας (ΚΠΑΑ), και ιδίως στο πλαίσιο του Σχεδίου Ανάπτυξης Δυνατοτήτων (CDP).

Το ΕΤΑ διαθέτει προϋπολογισμό ύψους 7.953 δισ. EUR για την περίοδο 2021-2027, με το 1/3 να προορίζεται για τη συνεργατική έρευνα στον τομέα της άμυνας για την αντιμετώπιση αναδυόμενων και μελλοντικών απειλών κατά της ασφάλειας και το 2/3 για τη συγχρηματοδότηση συνεργατικών έργων ανάπτυξης ικανοτήτων.

Ποσοστό μεταξύ 4% και 8% του προϋπολογισμού του ΕΤΑ προορίζεται για ανάπτυξη ή έρευνα όσον αφορά ανατρεπτικές τεχνολογίες που έχουν τη δυνατότητα να δημιουργήσουν ρηξικέλευθες καινοτομίες στον τομέα της άμυνας. Με την έγκριση, τον Μάρτιο του 2024, του ετήσιου προγράμματος εργασίας για το 2024, η Επιτροπή έχει πλέον δεσμευτεί να επενδύσει πάνω από 4 δισ. EUR από τον προϋπολογισμό του ΕΤΑ σε συνεργατική Ε & ΤΑ στον τομέα της άμυνας. Το ΕΤΑ υλοποιείται μέσω ετήσιων προγραμμάτων εργασίας διαρθρωμένων σε 17 σταθερές θεματικές και οριζόντιες κατηγορίες δράσεων κατά την περίοδο 2021-2027 του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου, εστιάζοντας στα εξής:

• Αναδυόμενες προκλήσεις για τη διαμόρφωση μιας πολυδιάστατης και ολιστικής προσέγγισης του σύγχρονου χώρου μάχης, όπως η ιατρική υποστήριξη στον τομέα της άμυνας, οι χημικές, βιολογικές, ραδιολογικές, πυρηνικές απειλές (ΧΒΡΠ), η βιοτεχνολογία και οι ανθρώπινοι παράγοντες, η πληροφοριακή υπεροχή, οι προηγμένοι παθητικοί και ενεργητικοί αισθητήρες, ο κυβερνοχώρος και το διάστημα.
• Παράγοντες τόνωσης και διευκόλυνσης της άμυνας για την προώθηση βασικής τεχνολογίας στο ΕΤΑ, οι οποίοι αφορούν όλους τους τομείς δυνατοτήτων, όπως ο ψηφιακός μετασχηματισμός, η ενεργειακή ανθεκτικότητα και η περιβαλλοντική μετάβαση, τα υλικά και τα κατασκευαστικά στοιχεία, οι ανατρεπτικές τεχνολογίες και οι ανοικτές προσκλήσεις για καινοτόμες και μελλοντοστρεφείς αμυντικές λύσεις, συμπεριλαμβανομένων των ειδικών προσκλήσεων για τις ΜΜΕ.
• Αριστεία στον πόλεμο για την ενίσχυση της προσέλκυσης νέων δυνατοτήτων και τη στήριξη φιλόδοξων αμυντικών συστημάτων, όπως η αερομαχία, η αντιαεροπορική και η αντιπυραυλική άμυνα, η χερσαία μάχη, η προστασία και η κινητικότητα των δυνάμεων, η ναυμαχία, ο υποβρύχιος πόλεμος και η προσομοίωση και εκπαίδευση.