Η ΕΕ αυξάνει στα €7,3 δισ. τους πόρους για πράσινη-ψηφιακή μετάβαση

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε τροποποίηση του προγράμματος εργασίας 2023-24 του «Ορίζων Ευρώπη», του προγράμματος έρευνας και καινοτομίας της ΕΕ. Η τροπολογία κινητοποιεί προηγουμένως μη διατεθείσα χρηματοδότηση του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη» για την αύξηση του προϋπολογισμού του 2024 κατά σχεδόν 1,4 δισ. ευρώ σε συνολικά 7,3 δισ. ευρώ.

Η παρούσα τροπολογία περιλαμβάνει επένδυση ύψους σχεδόν 650 εκατ. EUR στις αποστολές της ΕΕ με στόχο να συμβάλει στην επίλυση ορισμένων από τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ευρώπη, για παράδειγμα, καθιστώντας κλιματικά ουδέτερες περισσότερες από 100 πόλεις, έναν μηχανισμό για το Νέο Ευρωπαϊκό Μπάουχαους, καθώς και πειραματικές δράσεις που ανοίγουν ευκαιρίες έρευνας και καινοτομίας της ΕΕ σε περισσότερους νεοεισερχόμενους, μεταξύ άλλων καινοτομιών, αναφέρει ανακοίνωση της Κομισιόν.

Ορισμένα από τα κύρια χαρακτηριστικά αυτής της επικαιροποίησης του προγράμματος εργασίας του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη» περιλαμβάνουν:

Αποστολές της ΕΕ

Η ΕΕ θα επενδύσει 648 εκατ. ευρώ το 2024 σε δραστηριότητες έρευνας και καινοτομίας που στηρίζουν τις αποστολές της ΕΕ. Οι αποστολές της ΕΕ καλύπτουν πέντε τομείς και αποτελούν καινοτομία που φέρνει το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη» για την εξεύρεση συγκεκριμένων λύσεων σε ορισμένες από τις μεγαλύτερες προκλήσεις μας. Έχουν φιλόδοξους στόχους και θα αποφέρουν απτά αποτελέσματα έως το 2030.

Οι νέες δράσεις για το 2024 αναμένεται να έχουν ως αποτέλεσμα την αποκατάσταση τουλάχιστον 25 000 χλμ. ποταμών ελεύθερης ροής, συμβάσεις πόλης για το κλίμα με περισσότερες από 100 πόλεις, 100 ζωντανά εργαστήρια και φάρους που οδηγούν στη μετάβαση προς υγιή εδάφη, οι τοπικές και περιφερειακές αρχές είναι καλύτερα προετοιμασμένες για την αντιμετώπιση των κινδύνων που σχετίζονται με το κλίμα, καλύτερη διάγνωση του καρκίνου και στήριξη των νέων που πάσχουν από καρκίνο.

Νέο Ευρωπαϊκό Bauhaus

Το Νέο Ευρωπαϊκό Μπάουχαους (NEB) έχει ως στόχο να αποφέρει τα οφέλη της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας στην καθημερινή ζωή και τους χώρους διαβίωσης των ανθρώπων. Κατά τα τρία έτη από την έναρξή του, το ΝΕΒ έχει παράσχει λύσεις σε συγκεκριμένα προβλήματα.

Στα παραδείγματα περιλαμβάνονται το έργο tova από την Ισπανία, το οποίο ανέπτυξε τεχνική εκτύπωσης 3D με γη για την παροχή αρχιτεκτονικών λύσεων για βιώσιμη, οικονομικά προσιτή στέγαση σε επίπεδο κοινότητας. Ένα άλλο παράδειγμα είναι το έργο WATSUPS από το Βέλγιο, το οποίο δημιουργεί έναν νέο δημόσιο χώρο παράλληλα με τον ποταμό Dyle για τον μετριασμό του κινδύνου εξευγενισμού. Οι λύσεις αυτές βασίζονται στην έρευνα και την καινοτομία που θέτουν τους Ευρωπαίους στο επίκεντρο του πράσινου μετασχηματισμού.

Ένας νέος μηχανισμός ΝΕΒ θα διασφαλίσει ότι η Ευρώπη θα συνεχίσει να αξιοποιεί στο έπακρο αυτό το δυναμικό. Παρέχει πολυετή δημοσιονομική στήριξη για την περίοδο 2025-2027 μέσω δύο πυλώνων, ενός μέρους έρευνας και καινοτομίας για την ανάπτυξη νέων ιδεών και ενός μέρους για την επέκταση των εν λόγω λύσεων. Το τροποποιημένο πρόγραμμα εργασίας του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη» για την περίοδο 2023-24 διαθέτει 20 εκατ. EUR για την προετοιμασία του εδάφους για την υλοποίηση του μηχανισμού NEB.

Πειραματικές δράσεις για την προσέλκυση νεοεισερχομένων

Η παρούσα τροπολογία περιλαμβάνει μια δέσμη νέων πειραματικών δράσεων για την ενίσχυση του ανοικτού χαρακτήρα του προγράμματος, τη στήριξη των στόχων των αποστολών της ΕΕ και την προώθηση της σταδιοδρομίας των νέων ερευνητών. Θα δοκιμάσουν νέες προσεγγίσεις ενόψει της προετοιμασίας για τα τρία τελευταία έτη του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη», καθώς και του μελλοντικού διάδοχου προγράμματός του.

Οι δράσεις περιλαμβάνουν τέσσερα ανοικτά θέματα που παρέχουν στους ερευνητές μεγαλύτερη ελευθερία να εστιάσουν το έργο τους σε ένα θέμα που επιλέγουν, με συνολικό προϋπολογισμό 76 εκατ. EUR στις ομάδες «Υγεία», «Κλίμα, ενέργεια και κινητικότητα» και «Τρόφιμα, βιοοικονομία, φυσικοί πόροι, γεωργία και περιβάλλον» του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη».

Μια πειραματική δράση ύψους 15 εκατ. ευρώ για τις αποστολές της ΕΕ θα καταστήσει τα ιδρύματα γνώσης, όπως πανεπιστήμια ή ερευνητικοί οργανισμοί, σημεία επαφής τοπικών διεπιστημονικών δραστηριοτήτων έρευνας και καινοτομίας με ευρωπαϊκή εμβέλεια. Επιπλέον, η πρόσκληση του ΝΕΒ με τίτλο «Μετασχηματισμός γειτονιών, καθιστώντας τις όμορφες, βιώσιμες και χωρίς αποκλεισμούς» αποσκοπεί επίσης στην προσέλκυση νεοεισερχόμενων στο πρόγραμμα για τη μεγιστοποίηση του αντικτύπου. Τέλος, 20 εκατ. ευρώ θα στηρίξουν τα οικοσυστήματα ταλέντων για ελκυστικές αρχικές ερευνητικές σταδιοδρομίες.

Πολιτιστική κληρονομιά

Η τροπολογία διαθέτει επίσης 48 εκατ. EUR στο ευρωπαϊκό συνεργατικό υπολογιστικό νέφος για την πολιτιστική κληρονομιά. Αυτός ο νέος ψηφιακός συνεργατικός χώρος θα στηρίξει τα ιδρύματα πολιτιστικής κληρονομιάς και τους ερευνητές, καθώς και τους κλάδους του πολιτισμού και της δημιουργικότητας, ώστε να αποκομίσουν τα οφέλη της ψηφιακής μετάβασης.

Θα συμπληρώσει τον κοινό ευρωπαϊκό χώρο δεδομένων για την πολιτιστική κληρονομιά (ο χώρος δεδομένων) που χρηματοδοτείται στο πλαίσιο του προγράμματος «Ψηφιακή Ευρώπη».

Ετοιμότητα για την αντιμετώπιση πανδημιών

Η πανδημία Covid-19 ανέδειξε τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν τα ευρωπαϊκά συστήματα υγειονομικής περίθαλψης όσον αφορά τον εντοπισμό, την πρόληψη, την καταπολέμηση και τη διαχείριση επιδημικών εξάρσεων λοιμωδών νόσων.

Για να μπορέσει η Ευρώπη να εξοπλιστεί για πιθανές μελλοντικές πανδημίες, το τροποποιημένο πρόγραμμα εργασίας περιλαμβάνει επένδυση ύψους 50 εκατ. EUR για μια ευρωπαϊκή σύμπραξη ετοιμότητας για την αντιμετώπιση πανδημιών.

Ανοίγοντας τον δρόμο για το 2025

Οι εκκλήσεις για το 2 025 περιλαμβάνονται επίσης στην τροπολογία για τη διασφάλιση της συνέχειας ορισμένων επαναλαμβανόμενων δράσεων, όπως οι δράσεις Marie Skłodowska-Curie (MSCA) και οι υποτροφίες «Teaming for Excellence» και «ERA (Ευρωπαϊκός Χώρος Έρευνας)» στο μέρος «Διεύρυνση της συμμετοχής και διάδοση της αριστείας» και «Μεταρρύθμιση και ενίσχυση του ευρωπαϊκού συστήματος έρευνας και καινοτομίας». Η Επιτροπή σχεδιάζει να αναπτύξει το πλήρες φάσμα των δράσεων για το 2 025 σε ειδικό πρόγραμμα εργασίας το 2025.

Ιστορικό

Το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη» είναι το πρόγραμμα έρευνας και καινοτομίας της ΕΕ για την περίοδο 2021-27. Αρχικά, με 95.5 εκατ. ευρώ σε διάστημα επτά ετών, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αποφάσισε να μειώσει τον προϋπολογισμό του κατά 2.1 δισ. ευρώ  στο πλαίσιο της ενδιάμεσης αναθεώρησης του μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού της ΕΕ, ώστε να μπορέσει η Ένωση να χρηματοδοτήσει άλλες επείγουσες προτεραιότητες, όπως η βοήθεια προς την Ουκρανία. Η περικοπή μειώθηκε κατά 100 εκατ. ευρώ λόγω της επαναχρησιμοποίησης των αποδεσμεύσεων και, ως εκ τούτου, η μείωση κατά την περίοδο 2025-27 θα ανέλθει σε 2 δισ. ευρώ.

Το πρόγραμμα εργασίας του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη» για την περίοδο 2023-24 εγκρίθηκε στις 6 Δεκεμβρίου 2022 και τροποποιήθηκε για πρώτη φορά στις 31 Μαρτίου 2023. Βασίζεται στο στρατηγικό σχέδιο του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη» για την περίοδο 2021-2024, το οποίο εγκρίθηκε τον Μάρτιο του 2021 και σχεδιάστηκε από κοινού με τα ενδιαφερόμενα μέρη, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τα κράτη μέλη.

Η σημερινή τροποποίηση αναπτύσσει τις επενδύσεις για τις αποστολές της ΕΕ, οι οποίες είχαν διακοπεί από το αρχικό πρόγραμμα εργασίας για την περίοδο 2023-24, ώστε να καταστεί δυνατή η εφαρμογή της ανακοίνωσης «Αποστολές της ΕΕ δύο χρόνια μετά: αξιολόγηση της προόδου και μελλοντική πορεία», που εκδόθηκε στις 19 Ιουλίου 2023.