Κίνδυνος κατάρρευσης του μετώπου στην Ουκρανία

Σε πολύ δύσκολη κατάσταση βρίσκεται ο ουκρανικός στρατός, όπως άλλωστε προκύπτει και από πρόσφατες δηλώσεις του Β. Ζελένσκι, που παραδέχτηκε ότι εκτός κι αν εγκριθεί σύντομα το «κολλημένο» πακέτο βοήθειας από τις ΗΠΑ, οι δυνάμεις του θα πρέπει «να υποχωρήσουν με μικρά βήματα». Προειδοποίησε επίσης ότι υπάρχει κίνδυνος να χαθούν ορισμένες μεγάλες πόλεις.

Προφανώς, οι προειδοποιήσεις του Ζελένσκι είναι μέρος μιας ευρείας διπλωματικής προσπάθειας για την απελευθέρωση της στρατιωτικής βοήθειας που τόσο απεγνωσμένα χρειάζονται οι δυνάμεις του και δεν είχαν εδώ και μήνες -από βλήματα πυροβολικού 155 χιλιοστών μέχρι συστήματα αεράμυνας Patriot και drones. Αλλά η θλιβερή αλήθεια είναι, γράφει το Politico, ότι ακόμα κι αν το πακέτο εγκριθεί από το Κογκρέσο των ΗΠΑ, μια τεράστια προσπάθεια ανεφοδιασμού μπορεί να μην είναι αρκετή για να αποτρέψει μια μεγάλη ανατροπή στο πεδίο της μάχης.

Ουσιαστικά, όλα εξαρτώνται τώρα από το πού θα αποφασίσει η Ρωσία να στοχεύσει σε μια επίθεση που αναμένεται να ξεκινήσει αυτό το καλοκαίρι. Προετοιμαζόμενη γι' αυτό έχει ξεκινήσει ένα επιθετικό σφυροκόπημα -που εκτείνεται από το Χάρκοβο και το Σούμι στον βορρά, μέχρι την Οδησσό στο νότο-, με τις επιθέσεις με πυραύλους και μη επανδρωμένα αεροσκάφη της Ρωσίας να έχουν αυξηθεί ευρέως τις τελευταίες εβδομάδες, στοχεύοντας υποδομές και καθιστώντας δύσκολο να μαντέψει κανείς πού θα ασκήσει τη μεγάλη πίεση.

Και σύμφωνα με υψηλόβαθμους Ουκρανούς στρατιωτικούς που υπηρέτησαν υπό τον στρατηγό Βάλερι Ζαλούζνι -τον αρχιστράτηγο των ενόπλων δυνάμεων της Ουκρανίας μέχρι την αντικατάστασή του τον Φεβρουάριο-, η εικόνα είναι ζοφερή.

Οι αξιωματικοί είπαν ότι υπάρχει μεγάλος κίνδυνος κατάρρευσης της πρώτης γραμμής, στο σημείο όπου οι Ρώσοι στρατηγοί θα αποφασίσουν να επικεντρώσουν την επίθεσή τους. Επιπλέον, χάρη στο πολύ μεγάλο πλεονέκτημα σε αριθμούς και τις κατευθυνόμενες αεροπορικές βόμβες που συντρίβουν τις ουκρανικές θέσεις εδώ και εβδομάδες, η Ρωσία πιθανότατα θα είναι σε θέση να «διεισδύσει στην πρώτη γραμμή και να τη συντρίψει σε ορισμένα μέρη», είπαν μιλώντας ανώνυμα.

«Δεν υπάρχει τίποτα που μπορεί να βοηθήσει την Ουκρανία τώρα, επειδή δεν υπάρχουν σοβαρές τεχνολογίες ικανές να ισοφαρίσουν για την πλευρά μας τη μεγάλη μάζα στρατευμάτων που η Ρωσία είναι πιθανό να εκτοξεύσει εναντίον μας. Δεν έχουμε αυτές τις τεχνολογίες και η Δύση δεν τις έχει επίσης σε επαρκή αριθμό», δήλωσε στο Politico μία από τις κορυφαίες στρατιωτικές πηγές.

Σύμφωνα με τον ίδιο, μόνο η ουκρανική σκληρότητα και ανθεκτικότητα καθώς και τα λάθη των Ρώσων διοικητών μπορεί να αλλάξουν τώρα τη ζοφερή δυναμική. Λάθη όπως αυτό που έγινε το Σάββατο, όταν η Ρωσία εξαπέλυσε μια από τις μεγαλύτερες επιθέσεις με άρματα μάχης στις ουκρανικές θέσεις από τότε που ξεκίνησε η ολική εισβολή της, η οποία όμως συνετρίβη από την 25η Ταξιαρχία της Ουκρανίας, η οποία κατέστρεψε δώδεκα άρματα μάχης και 8 τεθωρακισμένα, το ένα τρίτο των δυνάμεων.

Ωστόσο, οι υψηλόβαθμοι Ουκρανοί αξιωματικοί υπενθύμισαν ότι το να βασίζεσαι στα ρωσικά λάθη δεν είναι στρατηγική και ήταν πικραμένοι για τα λάθη που λένε ότι εμπόδισαν την αντίσταση της Ουκρανίας από την αρχή -λάθη που έγιναν τόσο από τη Δύση όσο και από την Ουκρανία. Ήταν επίσης καυστικοί για τη δυτική βοήθεια, λέγοντας ότι οι προμήθειες και τα οπλικά συστήματα ήρθαν πολύ αργά και σε ανεπαρκή αριθμό για να κάνουν τη διαφορά που θα μπορούσαν.

«Ο Ζαλούζνι τον αποκαλούσε "Πόλεμο της Μίας Ευκαιρίας"», είπε ένας από τους αξιωματικούς. «Με αυτό εννοούσε ότι τα οπλικά συστήματα γίνονται περιττά πολύ γρήγορα, επειδή αντιμετωπίζονται γρήγορα από τους Ρώσους. Για παράδειγμα, χρησιμοποιήσαμε πυραύλους κρουζ Storm Shadow και Scalp [που παρέχονται από τη Βρετανία και τη Γαλλία] με επιτυχία αλλά για μικρό χρονικό διάστημα. Οι Ρώσοι πάντα μελετούν. Δεν μας δίνουν δεύτερη ευκαιρία. Και έχουν επιτυχία σε αυτό».

«Μην πιστεύετε την προπαγάνδα το ότι απλώς ρίχνουν στρατεύματα στην κρεατομηχανή για να σφαγιαστούν», πρόσθεσε. «Το κάνουν και αυτό, φυσικά -μεγιστοποιώντας ακόμη περισσότερο τον αντίκτυπο των ανώτερων αριθμών τους- αλλά επίσης μαθαίνουν και βελτιώνονται».

Οι αξιωματικοί είπαν ότι οι αντιαρματικοί πύραυλοι που προμηθεύτηκαν από το Ηνωμένο Βασίλειο και τις ΗΠΑ τις πρώτες εβδομάδες της εισβολής ήρθαν εγκαίρως, βοηθώντας τους να σώσουν το Κίεβο -και το ίδιο έγινε με τους HIMARS, τα συστήματα εκτόξευσης πυραύλων που χρησιμοποιήθηκαν με μεγάλη επιτυχία, δίνοντάς τους τη δυνατότητα να απωθήσουν τη Ρωσία από τη Χερσώνα τον Νοέμβριο του 2022.

«Αλλά συχνά, απλώς δεν παίρνουμε τα οπλικά συστήματα τη στιγμή που τα χρειαζόμαστε -έρχονται όταν δεν είναι πλέον ιδιαίτερα χρήσιμα», είπε ένας άλλος ανώτερος αξιωματικός, αναφέροντας τα μαχητικά αεροσκάφη F-16 ως παράδειγμα. Περίπου δώδεκα F-16 αναμένεται να ενισχύσουν την Ουκρανία το καλοκαίρι, αφού έχει ολοκληρωθεί η βασική εκπαίδευση πιλότων. «Κάθε όπλο έχει τη δική του σωστή ώρα. Τα F-16 χρειάστηκαν το 2023, δεν συμβαίνει το ίδιο το 2024», είπε.

Αυτό γιατί, σύμφωνα με αυτόν τον αξιωματικό, η Ρωσία είναι έτοιμη να τα αντιμετωπίσει: «Τους τελευταίους μήνες αρχίσαμε να παρατηρούμε πυραύλους να εκτοξεύονται από τους Ρώσους από το Dzhankoy της βόρειας Κριμαίας, αλλά χωρίς τις εκρηκτικές κεφαλές. Δεν μπορούσαμε να καταλάβουμε τι έκαναν και μετά το καταλάβαμε: μετρούν απόσταση», είπε. Ο αξιωματικός εξήγησε ότι η Ρωσία υπολόγιζε πού να αναπτύξει καλύτερα αντιαεροπορικά συστήματα S-400 και ραντάρ, προκειμένου να μεγιστοποιήσει την περιοχή που μπορούν να καλύψουν για να στοχεύσουν τα F-16, κρατώντας τα μακριά από τις πρώτες γραμμές και τους υλικοτεχνικούς κόμβους της Ρωσίας.

Οι αξιωματικοί είπαν επίσης ότι χρειάζονται τώρα περισσότερα βασικά παραδοσιακά όπλα καθώς και drones. «Χρειαζόμαστε οβίδες, εκατοντάδες χιλιάδες οβίδες και ρουκέτες», είπε ένας από αυτούς στο Politico, εκτιμώντας ότι η Ουκρανία χρειαζόταν 4 εκατομμύρια οβίδες και 2 εκατομμύρια drones. «Είπαμε συνεχώς στους δυτικούς εταίρους ότι έχουμε την εμπειρία μάχης, έχουμε την κατανόηση αυτού του πολέμου στο πεδίο της μάχης. [Έχουν] τους πόρους και πρέπει να μας δώσουν αυτό που χρειαζόμαστε», πρόσθεσε.

Η Ευρώπη, από την πλευρά της, προσπαθεί να βοηθήσει την Ουκρανία να αναπληρώσει το κολοσσιαίο μειονέκτημά της στις οβίδες πυροβολικού. Και από αυτή την άποψη, μια προτεινόμενη αγορά πυρομαχικών πυροβολικού από ομάδα υπό την ηγεσία της Τσεχίας θα μπορούσε να προσφέρει 1,5 εκατομμύριο βλήματα, με κόστος 3,3 δισεκατομμυρίων δολαρίων -αλλά και αυτός ο αριθμός είναι μικρός σε σχέση με το τι χρειάζεται.

Οι αξιωματικοί τόνισαν ότι χρειάζονται, επίσης, πάρα πολύ περισσότερους άνδρες. Η χώρα αυτή τη στιγμή δεν έχει αρκετούς άντρες στην πρώτη γραμμή και αυτό επιδεινώνει το πρόβλημα της υποτονικής υποστήριξης της Δύσης.

Ωστόσο, η Ουκρανία δεν έχει ακόμη πατήσει το κουμπί για τη στρατολόγηση, πριν από την αναμενόμενη ρωσική ώθηση, καθώς οι αρχές ανησυχούν για τις πολιτικές επιπτώσεις που ενδέχεται να προκύψουν. Ο Ζαλούζνι είχε ήδη ζητήσει δημόσια την κινητοποίηση περισσότερων στρατευμάτων τον Δεκέμβριο, εκτιμώντας ότι η Ουκρανία χρειαζόταν τουλάχιστον 500.000 επιπλέον άνδρες. Το θέμα έκτοτε πηγαίνει μπρος-πίσω.

Στη συνέχεια, την περασμένη εβδομάδα, ο στρατηγός Αλεξάντρ Σίρσκι -ο αντικαταστάτης του Ζαλούζνι- ανακοίνωσε απότομα ότι η Ουκρανία μπορεί να μη χρειάζεται τόσα πολλά νέα στρατεύματα. Μετά από μια ανασκόπηση των πόρων, ο αριθμός έχει «μειωθεί σημαντικά» και «αναμένουμε ότι θα έχουμε αρκετούς ανθρώπους ικανούς να υπερασπιστούν την πατρίδα τους», είπε στο πρακτορείο ειδήσεων Ukrinform. «Μιλάω όχι μόνο για τους επιστρατευμένους αλλά και για τους εθελοντές μαχητές», είπε.

Το σχέδιο είναι να μετακινηθούν όσο το δυνατόν περισσότεροι ένστολοι από τα γραφεία στην πρώτη γραμμή, μετά από εντατική εκπαίδευση τριών έως τεσσάρων μηνών. Αλλά οι ανώτεροι αξιωματικοί με τους οποίους μίλησε το Politico είπαν ότι ο Σίρσκι έκανε λάθος και «παίζει με το αφήγημα των πολιτικών». 

«Δεν έχουμε μόνο στρατιωτική κρίση, έχουμε και πολιτική», είπε ένας από τους αξιωματικούς. Ενώ η Ουκρανία αποφεύγει μια μεγάλη επιστράτευση, «η Ρωσία συγκεντρώνει τώρα πόρους και θα είναι έτοιμη να εξαπολύσει μια μεγάλη επίθεση γύρω στον Αύγουστο, και ίσως νωρίτερα».