Η Φον ντερ Λάιεν στο στόχαστρο Ευρωπαίων εισαγγελέων για το Pfizergate

Οι κορυφαίοι Ευρωπαίοι εισαγγελείς ερευνούν καταγγελίες για ποινικά αδικήματα σε σχέση με τις διαπραγματεύσεις για το εμβόλιο μεταξύ της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και του διευθύνοντος συμβούλου της Pfizer Αλμπερτ Μπουρλά, σύμφωνα με εκπρόσωπο της εισαγγελίας της Λιέγης.

Ερευνητές από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία (EPPO) ανέλαβαν τους τελευταίους μήνες από Βέλγους εισαγγελείς που ερευνούν τη Φον ντερ Λάιεν για «παρέμβαση σε δημόσιες λειτουργίες, καταστροφή SMS, διαφθορά και σύγκρουση συμφερόντων», σύμφωνα με νομικά έγγραφα που είδε το Politico και εκπρόσωπο της εισαγγελίας της Λιέγης. Ενώ οι εισαγγελείς της EPPO διερευνούν εικαζόμενα ποινικά αδικήματα, κανείς δεν έχει κατηγορηθεί ακόμη σε σχέση με την υπόθεση.

Η έρευνα ξεκίνησε αρχικά από τις βελγικές δικαστικές αρχές στις αρχές του 2023, μετά από ποινική καταγγελία που υπέβαλε ο τοπικός λομπίστας Frédéric Baldan. Αργότερα προστέθηκαν οι κυβερνήσεις της Ουγγαρίας και της Πολωνίας -αν και η τελευταία βρίσκεται στη διαδικασία απόσυρσης της καταγγελίας μετά την εκλογική νίκη του Ντόναλντ Τουσκ, δήλωσε στο Politico εκπρόσωπος της πολωνικής κυβέρνησης.

Η καταγγελία του Baldan επικεντρώθηκε σε μια υποτιθέμενη ανταλλαγή μηνυμάτων κειμένου μεταξύ της Φον ντερ Λάιεν και του αφεντικού της Pfizer κου Μπουρλά, ενόψει της μεγαλύτερης συμφωνίας εμβολίων της ΕΕ, στο απόγειο της πανδημίας Covid-19, σε μια υπόθεση που ονομάστηκε «Pfizergate».

Οι New York Times, οι οποίοι πρώτοι αποκάλυψαν ότι η ανταλλαγή πραγματοποιήθηκε καθώς οι δύο ηγέτες διαπραγματεύονταν τους όρους της συμφωνίας, ξεκίνησαν παράλληλη αγωγή κατά της Επιτροπής αφού αρνήθηκε να αποκαλύψει το περιεχόμενο των μηνυμάτων, μετά από αίτημα πρόσβασης σε έγγραφα.

Η είδηση ότι η EPPO διερευνά τώρα την υπόθεση, βάζει πρόσθετα στο επίκεντρο τον ρόλο του προέδρου της Επιτροπής στη συμφωνία, η οποία είχε εκτιμώμενη αξία άνω των 20 δισεκατομμυρίων ευρώ. Η EPPO ηγείται πανευρωπαϊκών ερευνών για οικονομικά εγκλήματα και θεωρητικά θα μπορούσε να κατασχέσει τηλέφωνα και άλλο σχετικό υλικό από γραφεία της Επιτροπής ή σε άλλες χώρες της Ευρώπης, όπως η γενέτειρα της Φον ντερ Λάιεν, Γερμανία.

Η εξέλιξη έρχεται σε μια ευαίσθητη στιγμή για την επικεφαλής της ΕΕ, καθώς διεκδικεί μια ακόμα θητεία.

Η Επιτροπή έχει μέχρι στιγμής αρνηθεί να αποκαλύψει το περιεχόμενο των γραπτών μηνυμάτων ή ακόμη και να επιβεβαιώσει την ύπαρξή τους. Η συμφωνία, η διαπραγμάτευση της οποίας έγινε στο απόγειο της πανδημίας το 2021, θεωρήθηκε αρχικά ως θρίαμβος για τη Φον ντερ Λάιεν. Ωστόσο, η τεράστια ποσότητα εμβολίων που αγοράστηκε έχει προκαλέσει αντιδράσεις, με το Politico να αποκαλύπτει στα τέλη του περασμένου έτους ότι δεν χρησιμοποιήθηκαν δόσεις αξίας τουλάχιστον 4 δισεκατομμυρίων ευρώ. Έκτοτε, η σύμβαση εμβολίου με την Pfizer έχει τύχει επαναδιαπραγμάτευσης.

Υποστηρικτές της διαφάνειας και ορισμένοι πολιτικοί αντίπαλοι προσπάθησαν να ασκήσουν πίεση στην Επιτροπή για να συζητήσει την υπόθεση, αλλά η Φον ντερ Λάιεν έχει μέχρι στιγμής αποφύγει να το κάνει. Απαντώντας σε μια ευθεία ερώτηση που της έθεσε το Politico σχετικά με τα γραπτά μηνύματα, η Φον ντερ Λάιεν είπε: «Ό,τι είναι απαραίτητο σχετικά με αυτό έχει ειπωθεί και ανταλλαγεί. Και θα περιμένουμε τα αποτελέσματα».

Το 2022, η EPPO ανακοίνωσε ότι εξετάζει την προμήθεια εμβολίων της ΕΕ γενικότερα, αλλά αυτή είναι η πρώτη φορά που το γραφείο συνδέεται ρητά με το Pfizergate.

Η υπόθεση που εξετάζεται τώρα από την EPPO συγκεντρώνει πολλά διαφορετικά νομικά, πολιτικά και οικονομικά σκέλη -και διασυνδέεται με αγωγές που άσκησε ο φαρμακευτικός κολοσσός Pfizer κατά της Ουγγαρίας και της Πολωνίας.