Τουρκία: Επιχείρηση διάσωσης της λίρας που καταρρέει

Η κεντρική τράπεζα της Τουρκίας προσπαθεί να συγκρατήσει την αποδυνάμωση της λίρας πριν από τις τοπικές εκλογές του Μαρτίου, καταφεύγοντας σε διοικητικά μέτρα και απευθύνοντας αιτήματα προς τις λιανικές τράπεζες με στόχο τον περιορισμό των αγορών σε σκληρό νόμισμα.

Η νομισματική αρχή επέβαλε περιορισμούς στην αύξηση των δανείων σε λίρες την Τρίτη και πούλησε 475 εκατομμύρια δολάρια σε προθεσμιακές συναλλαγές σε λίρες, στην πρώτη αντίστοιχη συναλλαγή μετά τον Ιούλιο. Οι αποφάσεις λαμβάνονται κατά τη διάρκεια μιας από τις χειρότερες περιόδους για το τουρκικό νόμισμα εδώ και μήνες, καθώς ο αυξανόμενος πληθωρισμός και η πτώση των συναλλαγματικών αποθεμάτων υπονομεύουν το κλίμα.

Ο συνολικός αντίκτυπος των νέων βημάτων της κεντρικής τράπεζας, που στοχεύουν στην ανάσχεση της πιστωτικής ανάπτυξης, θα μπορούσε να ισοδυναμεί με αυστηροποίηση του επιτοκίου κατά 230 μονάδες βάσης. Δηλαδή είναι σαν να αυξήθηκε το βασικό επιτόκιο στο 47,3% από 45% για τις τράπεζες, εξηγεί το Bloomberg.

Η κεντρική τράπεζα επίσης επέβαλε εκ νέου όρια στην ποσότητα ξένου νομίσματος που μπορούν να αγοράσουν στη διατραπεζική αγορά οι εμπορικές τράπεζες, ζητώντας τους να αποφύγουν προθεσμιακά συμβόλαια συντομότερα του τριμήνου, σύμφωνα με πηγές που επικαλείται το Bloomberg υπό τον όρο ανωνυμίας.

Ηταν η πρώτη προφορική προειδοποίηση μετά την περυσινή επανεκλογή του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, όταν η νομισματική αρχή παρενέβαινε στις συναλλαγματικές δραστηριότητες των τραπεζών σχεδόν σε καθημερινή βάση.

Οι κινήσεις προκύπτουν σε μια νέα συγκυρία όπου ο Ερντογάν και οι σύμμαχοί του διεκδικούν ψήφους, επιδιώκοντας να ανακτήσουν την εξουσία από την αντιπολίτευση στις μεγάλες πόλεις μετά τις εκλογές αυτού του μήνα, εγείροντας ανησυχίες για πιθανές συνέπειες από την αδυναμία της λίρας. Οι αποφάσεις έρχονται σε αντίθεση με τις πρόσφατες αλλαγές πολιτικής με στόχο την εισαγωγή περισσότερης νομισματικής ορθοδοξίας στην Τουρκία, που περιλάμβανε κυρίως αύξηση επιτοκίων.

«Αν και τα μέτρα της κεντρικής τράπεζας θα περιορίσουν την προσφορά δανείων βραχυπρόθεσμα, δεν εξαλείφουν την ανάγκη για σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής», δήλωσε ο επικεφαλής οικονομολόγος της QNB Finansbank Ερκίν Ισίκ. «Προκειμένου να μειωθεί αποτελεσματικά η αύξηση των δανείων σύμφωνα με τους στόχους και να περιοριστεί η κερδοσκοπική ζήτηση συναλλάγματος, πιστεύουμε ότι θα πρέπει να υπάρξουν αυξήσεις επιτοκίων».

Η λίρα υποχώρησε έως και 0,4% στο ιστορικό χαμηλό των 31,7826 έναντι του δολαρίου στην Κωνσταντινούπολη. Έχει χάσει 1,2% τις τελευταίες τρεις μέρες και 1,4% την περασμένη εβδομάδα — στη χειρότερη εβδομαδιαία επίδοση από τον Ιούλιο.

Τα υψηλότερα από τα αναμενόμενα στοιχεία πληθωρισμού που δημοσιεύτηκαν τη Δευτέρα αναζωπύρωσαν φωνές για αύξηση επιτοκίων, παράλληλα με την ενίσχυση της ζήτησης για σκληρά νομίσματα, τα οποία προτιμούν οι Τούρκοι για την προστασία των αποταμιεύσεών τους. Η πτώση 20 δισ. δολαρίων στο καθαρό ενεργητικό της χώρας σε ξένα assets το πρώτο δίμηνο του 2024 επίσης έπληξε τη λίρα.

Σε ένδειξη περαιτέρω πίεσης στην αγορά συναλλάγματος, η διαφορά μεταξύ της διατραπεζικής και της spot αγοράς λίρας έχει διευρυνθεί - κάτι που συμβαίνει συνήθως σε περιόδους αυξανόμενης ζήτησης για δολάρια από κατοίκους Τουρκίας. Το εθνικό νόμισμα βρίσκεται περίπου στο 32,42 έναντι του δολαρίου στην αγορά spot στο μεγάλο παζάρι της Κωνσταντινούπολης, σύμφωνα με ιστοσελίδες των ανταλλακτηρίων.