«Επανάσταση των συνταξιούχων», 13η σύνταξη στην Ελβετία

Πρόκειται για μια επιτυχία ιστορικών διαστάσεων. Για πρώτη φορά από την καθιέρωση των δημοψηφισμάτων στην Ελβετία πριν από 130 χρόνια, καταφέρνει ένα αριστερό συνδικάτο να περάσει μια δική του πρωτοβουλία στην άκρως συντηρητική αυτή χώρα.

H ελβετική εφημερίδα Basler Zeitung (BZ) συνόψισε το αποτέλεσμα ως εξής: «Νίκη των φτωχών επί των πλουσίων». Πρόκειται για ένα θέμα που αφορά τους Ελβετούς συνταξιούχους, σε μια χώρα που θεωρείται η πιο ακριβή του κόσμου. Ένα ποσοστό 58,2% των ψηφοφόρων και πάνω από το μισό των 26 καντονίων ψήφισε υπέρ της 13ης σύνταξης.

Πρόσθετη μηνιαία σύνταξη από το 2026

Το θέμα ξεκίνησε η Πρωτοβουλία «Για μια καλύτερη ζωή στα γηρατειά», με στόχο να δίνεται στους συνταξιούχους μια πρόσθετη σύνταξη κάθε χρόνο, κάτι σαν τον 13ο μισθό που λαμβάνουν πολλοί εργαζόμενοι στην Ελβετία και σε άλλες χώρες της Ευρώπης. Χωρίς πολλά σχόλια, αμέσως μετά την ανακοίνωση του αποτελέσματος, η Ελιζαμπέτ Μπομ-Σνάιντερ, ομοσπονδιακή υπουργός Εσωτερικών, που στην Ελβετία έχει την αρμοδιότητα ενός υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, απευθύνθηκε στον τύπο.

«Σχεδόν 2,5 εκατομμύρια γυναίκες, άνδρες και συνταξιούχοι θα λάβουν μια πρόσθετη μηνιαία σύνταξη από το 2026. Το σύστημα ασφάλισης γήρατος είναι η σημαντικότερη κοινωνική μας ασφάλιση. Με την ψήφο αυτή οι πολίτες μας έδειξαν για άλλη μια φορά την προσήλωσή τους στην αλληλεγγύη που ενσαρκώνει το συνταξιοδοτικό σύστημα για περισσότερα από 65 χρόνια.

Ο ρόλος αυτός είναι ουσιαστικός για την κοινωνία μας γενικά, αλλά και για κάθε έναν από τους ηλικιωμένους πολίτες μας. Το Ομοσπονδιακό Συμβούλιο θα λάβει τώρα γρήγορα τα απαραίτητα μέτρα, για να διασφαλίσει ότι η πρωτοβουλία μπορεί να υλοποιηθεί εντός του χρονοδιαγράμματος».

Η ελβετική κυβέρνηση είχε προειδοποιήσει ότι η αύξηση θα κόστιζε πάνω από 4 δισ. ελβετικά φράγκα τον χρόνο, θα οδηγούσε σε αυξήσεις φόρων και θα απειλούσε τη σταθερότητα του συστήματος ασφάλειας. Ένας λόγος παραπάνω που κάνει το χθεσινό αποτέλεσμα πιο εντυπωσιακό.

Χαράς ευαγγέλια λοιπόν για τα συνδικάτα και τα προοδευτικά κόμματα που στήριξαν μια πρωτοβουλία που ίσως να μην είναι και τόσο κατανοητή σε άλλους πολίτες, και κυρίως πολιτικούς, δεδομένου ότι οι συντάξεις στην Ελβετία θεωρούνται από τις υψηλότερες στην Ευρώπη.

Η μεγαλύτερη είναι 2.450 ελβετικά φράγκα για άγαμους και 3.675 για παντρεμένα ζευγάρια. Από την άλλη όμως το ενοίκιο για ένα απλό τριάρι προσεγγίζει τα 3.000 ευρώ σε μεγάλες πόλεις, το ποσό αγοράς είναι απλησίαστο, ενώ ένας απλός καφές κοστίζει 5 ευρώ. Θα πρέπει να πούμε ότι αυτή τη πρωτοβουλία έχει ένα προηγούμενο. Έγινε στο Λιχτενστάιν, που χρησιμοποιεί επίσης το ελβετικό φράγκο και εφαρμόζει εδώ και χρόνια ένα παρόμοιο σύστημα.

«Εργαζόμαστε πολύ στην Ελβετία»

Το εντυπωσιακό στο δημοψήφισμα στην Ελβετία συμπληρώνεται με την απόρριψη ενός άλλου ερωτήματος που τέθηκε στους ψηφοφόρους, την σταδιακή αύξηση του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης μέχρι τα 66 και τη σύνδεσή του με το προσδόκιμο ζωής. Την πρωτοβουλία πήραν οι Νέοι Φιλελεύθεροι και απορρίφθηκε με 74,7% των ψήφων. Η αύξηση θα επέτρεπε την εξοικονόμηση περίπου 2 δις ελβετικών φράγκων μέχρι το 2030 σύμφωνα με το Ομοσπονδιακό Γραφείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων και η χρηματοδότηση των συντάξεων θα ήταν εγγυημένη τουλάχιστον μέχρι το 2033.

«Τα συστήματα κοινωνικής ασφάλισης δέχονται πιέσεις λόγω των δημογραφικών εξελίξεων», είπε η Μπάρμπαρα Τσίμερμαν, εκπρόσωπος των ελβετικών εργοδοτικών οργανώσεων.

«Γινόμαστε όλο και πιο ηλικιωμένοι, ζούμε πιο υγιεινά, γεγονός που είναι φυσικά μια θετική εξέλιξη. Αλλά αυτό σημαίνει επίσης ότι λιγότεροι εργαζόμενοι πρέπει να συντηρούν περισσότερους συνταξιούχους. Γι' αυτό πρέπει να δράσουμε και η αύξηση ηλικίας συνταξιοδότησης είναι ένας τρόπος για να γίνει αυτό. Η εναλλακτική λύση θα ήταν η περικοπή των παροχών ή η αύξηση των εισφορών. Κανείς δεν το θέλει αυτό. Δεδομένης της αύξησης του προσδόκιμου ζωής, η εργασία για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα είναι μια καλή λύση».

Αλλά ο Αντριαν Βίτριχ, επικεφαλής του Travail.Suisse, του μεγαλύτερου συνδέσμου συνδικάτων εργαζόμενων στην Ελβετία, ήταν αποστομωτικός. «Η Ελβετία μπορεί ακόμη να αντέξει οικονομικά τη συνταξιοδότηση στα 65. Εργαζόμαστε πολύ στην Ελβετία, οπότε δεν βλέπω τον λόγο συζήτησης».

ΠΗΓΗ: DEUTSCHE WELLE