Οι αλληλέγγυοι στην Παλαιστίνη χτυπούν... Starbucks και McDonald's

Aυξάνονται και πληθύνονται οι συνταγές για σπιτικές εναλλακτικές λύσεις στα Starbucks, καθώς κυκλοφορούν ευρέως μέσω ιστολογίων και μέσων κοινωνικής δικτύωσης, την ώρα που η μεγαλύτερη αλυσίδα καφέ στον κόσμο πλήττεται από διεθνή εκστρατεία μποϊκοτάζ μετά την έναρξη της στρατιωτικής επίθεσης του Ισραήλ στη Γάζα.

Η McDonald's έχει επίσης επηρεαστεί, καθώς τα πιο πρόσφατα οικονομικά της στοιχεία κάνουν λόγο για πλήγμα στις πωλήσεις της αλυσίδας fast-food που οφείλεται στο μποϊκοτάζ λόγω πολέμου.

Οι εκκλήσεις ακτιβιστών για αποφυγή των προϊόντων Starbucks πήραν έκταση μετά τη μήνυση της εταιρείας προς το συνδικάτο των εργαζομένων της για μια ανάρτηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης τον περασμένο Οκτώβριο. Η αλυσίδα ισχυρίστηκε ότι η Workers United παραβίασε το εμπορικό της σήμα, χρησιμοποιώντας το όνομα και το λογότυπο της εταιρείας για να εκφράσει την αλληλεγγύη της προς τους Παλαιστίνιους σε ανάρτηση στο X. Το συνδικάτο απάντησε με αντιμήνυση, ισχυριζόμενο ότι η Starbucks το δυσφήμησε υπονοώντας ότι υποστηρίζει την τρομοκρατία.

Η διαφωνία άφησε τα Starbucks στο στόχαστρο των διαδηλώσεων τόσο υπέρ της Παλαιστίνης, όσο και υπέρ του Ισραήλ. Σε ανοιχτή επιστολή που δημοσιεύτηκε στα τέλη του περασμένου έτους, ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας Laxman Narasimhan είπε ότι τα καταστήματα Starbucks «έχουν βιώσει περιστατικά βανδαλισμού» σε όλο τον κόσμο.

Σε ξεχωριστή δήλωση, η εταιρεία ξεκαθάρισε ότι «δεν έχει πολιτική ατζέντα», απορρίπτοντας τη φημολογία ότι χρησιμοποιεί τα κέρδη της για να χρηματοδοτήσει «κυβερνητικές ή στρατιωτικές επιχειρήσεις».

Όπλο των καταναλωτών ή πυροτέχνημα το μποϊκοτάζ;

Σε περιβάλλον γενικής αποδυνάμωσης των πωλήσεων, αναλυτές αναρωτιούνται αν τα μποϊκοτάζ έχουν τη δύναμη να προκαλέσουν πραγματικό οικονομικό πόνο στον κολοσσό του κλάδου. Ο αντίκτυπος των μποϊκοτάζ είναι «πολύ δύσκολο να ποσοτικοποιηθεί, ωστόσο τον υπολογίζουν καλά οι επενδυτές αυτές τις μέρες», δήλωσε ο Danilo Gargiulo, αναλυτής στην AB Bernstein, γράφουν οι Financial Times.

Η Starbucks πέρασε κάτω από τον πήχη των προσδοκιών στα οικονομικά αποτελέσματα που ανακοίνωσε την περασμένη εβδομάδα. Οι παγκόσμιες πωλήσεις αυξήθηκαν ετησίως 5% στο τελευταίο τρίμηνο, που έληξε τον Ιανουάριο, έναντι μέσης πρόβλεψης 6,4%. Η εταιρεία υποβάθμισε επίσης την καθοδήγησή της, λέγοντας ότι αναμένει αύξηση πωλήσεων 4%-6% το 2024, έναντι προηγούμενης εκτίμησης 5%-7%.

«Είδαμε αρνητικό αντίκτυπο στη Μέση Ανατολή», είπε ο Narasimhan. Αλλά και οι πωλήσεις της αλυσίδας στις ΗΠΑ έχουν μείνει πίσω από τα μέσα Νοεμβρίου, εν μέρει λόγω «λανθασμένων αντιλήψεων» σχετικά με τη θέση της εταιρείας για τη σύγκρουση, πρόσθεσε.

Εταιρείες σε όλο τον κόσμο προσπαθούν να προσαρμοστούν σε περιοχές ανάφλεξης, ώστε να μη χάσουν τους πελάτες τους. «Συνήθως τα μποϊκοτάζ είναι αρκετά περιορισμένα όσον αφορά τη γεωγραφική εμβέλεια και τη διάρκειά τους», είπε ο Gargiulo. «Αλλά θα κάνω την προειδοποίηση τώρα, γιατί ζούμε σε διαφορετική εποχή πια, με δεδομένη την αυξανόμενη γεωπολιτική ένταση παγκοσμίως».

Κόβουν τα μπέργκερ οι μουσουλμάνοι

Η McDonald's το έχει βιώσει από πρώτο χέρι: η μεγάλη αλυσίδα των μπέργκερ, με παρουσία franchise σε πάνω από 80 αγορές, ανακοίνωσε πωλήσεις πολύ κάτω από τις προσδοκίες των αναλυτών για το τελευταίο τρίμηνο του 2023. Για την επιβράδυνση επικαλέστηκε κυρίως τη μείωση της ζήτησης στα εστιατόριά της στη Μέση Ανατολή, καθώς και σε μουσουλμανικές χώρες, όπως η Ινδονησία και η Μαλαισία.

Το φιλοπαλαιστινιακό κίνημα Boycott, Divestment, Sanctions (BDS) υποστήριξε το μποϊκοτάζ εναντίον του γίγαντα των ταχυφαγείων πέρυσι, αφού τα McDonald's του Ισραήλ ανέφεραν ότι πρόσφεραν χιλιάδες δωρεάν γεύματα στο στρατιωτικό προσωπικό της χώρας.

Ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας Chris Kempczinski δήλωσε τον περασμένο μήνα ότι «αρκετές αγορές στη Μέση Ανατολή, αλλά και ορισμένες εκτός της περιοχής, αντιμετωπίζουν σημαντικό επιχειρηματικό αντίκτυπο λόγω του πολέμου».

«Είμαστε απογοητευμένοι από την παραπληροφόρηση και τις ανακριβείς αναφορές σχετικά με τη θέση μας στη σύγκρουση στη Μέση Ανατολή. Η McDonald's δεν χρηματοδοτεί, ούτε υποστηρίζει καμία κυβέρνηση που εμπλέκεται σ' αυτή τη σύγκρουση», ανέφερε η εταιρεία, προσθέτοντας ότι «οποιεσδήποτε ενέργειες» από τοπικούς εταίρους δικαιοδόχους «έγιναν ανεξάρτητα, χωρίς τη συγκατάθεση ή την έγκριση της McDonald's».

Η αμερικανική εταιρεία παραγωγής παγωτού Ben & Jerry's είναι μια από τις λίγες που έχουν απευθύνει δημόσια έκκληση για μόνιμη κατάπαυση πυρός στη Γάζα.

Και το έκανε αυτό με κίνδυνο να αναζωπυρώσει μια μακροχρόνια διαμάχη με τη μητρική Unilever, η οποία πούλησε τον ισραηλινό βραχίονα της μάρκας σε τοπικό κάτοχο άδειας το 2022, αφού η Ben & Jerry's προσπάθησε να σταματήσει την πώληση των προϊόντων της στα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη.

Στο στόχαστρο για πολλοστή φορά

Από την άλλη, ορισμένοι αναλυτές αποδίδουν την επιβράδυνση των πωλήσεων στα Starbucks ως σύμπτωμα μιας ευρύτερης πτώσης του καταναλωτικού κλίματος στις ΗΠΑ, καθώς και της στασιμότητας της ανάκαμψης στην Κίνα - τη δεύτερη μεγαλύτερη αγορά της εταιρείας, όπου έχει περίπου 6.500 καταστήματα. 

Τα Starbucks, ωστόσο, δεν συγκεντρώνουν για πρώτη φορά την οργή του κοινού. Τις τελευταίες δύο δεκαετίες έχουν επικριθεί για την υποστήριξη στον γάμο μεταξύ ομοφύλων, ενώ άλλοι έχουν στηλιτεύσει τη στάση της εταιρείας απέναντι στις προσπάθειες των υπαλλήλων της να συνδικαλιστούν. Παρ' όλα αυτά, η εταιρεία συνέχισε να αναπτύσσεται.

«Τέτοιου είδους καταναλωτικές συμπεριφορές γενικά δεν έχουν μόνιμο αντίκτυπο στις εταιρείες – το συναίσθημα μπορεί να αλλάξει πολύ γρήγορα», δήλωσε ο Michael Barnett, καθηγητής μάνατζμεντ και εταιρικής κοινωνικής ευθύνης στο Rutgers Business School του Νιου Τζέρσεϊ.

Ωστόσο προειδοποίησε ότι, ενώ τα περισσότερα μποϊκοτάζ καταλήγουν με τους πελάτες να επιστρέφουν στις παλιές τους συνήθειες, εντούτοις θα μπορούσαν να επιφέρουν και μόνιμες συνέπειες εάν συνεχίσουν για «αρκετό καιρό, κάνοντας τους ανθρώπους να αλλάξουν μοντέλο αγορών». Οι εναλλακτικές στα υφιστάμενα προϊόντα -πολλές φορές πιο οικονομικές ή και πιο εύγευστες- υπάρχουν, αυξάνονται και πληθύνονται.