Πώς η Χαμάς βύθισε στο χάος τον ισραηλινό στρατό, στη μάχη με... WhatsApp!

Ερευνα των Times καταγράφει το χάος που επικράτησε στις τάξεις του ισραηλινού στρατού κατά την αιφνιδιαστική επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου. Δείχνει ότι το Ισραήλ δεν είχε σχέδιο μάχης σε περίπτωση μιας μαζικής εισβολής της Χαμάς!

Οι πλήρεις λόγοι πίσω από την αργή αντίδραση του στρατού μπορεί να χρειαστούν μήνες για να κατανοηθούν. Η κυβέρνηση υποσχέθηκε έρευνα. Ωστόσο, μια έρευνα των New York Times διαπίστωσε ότι ο στρατός του Ισραήλ ήταν ανεπαρκής, εκτός θέσης και τόσο κακά οργανωμένος που οι στρατιώτες επικοινωνούσαν σε αυτοσχέδιες ομάδες WhatsApp και βασίζονταν σε αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για τη στόχευση πληροφοριών. Οι καταδρομείς έσπευσαν στη μάχη οπλισμένοι μόνο για σύντομες εχθροπραξίες. Οι πιλότοι των ελικοπτέρων έλαβαν εντολή να κοιτάξουν τα δελτία ειδήσεων και τα κανάλια Telegram για να επιλέξουν στόχους.

Και ίσως το πιο καταδικαστικό: οι Ισραηλινές Αμυντικές Δυνάμεις δεν είχαν καν σχέδιο να απαντήσουν σε μια μεγάλης κλίμακας επίθεση της Χαμάς στο ισραηλινό έδαφος, σύμφωνα με νυν και πρώην στρατιώτες και αξιωματικούς. Αν ένα τέτοιο σχέδιο υπήρχε κάπου σε ένα ράφι, είπαν οι στρατιώτες, κανείς δεν είχε εκπαιδευτεί σε αυτό και κανείς δεν το ακολούθησε. Οι στρατιώτες εκείνη την ημέρα αυτοσχεδίασαν.

Οι ισραηλινές υπηρεσίες ασφαλείας και οι στρατιωτικές υπηρεσίες έκαναν επανειλημμένες εκτιμήσεις για τις οποίες η Χαμάς ούτε ενδιαφερόταν, ούτε ήταν ικανή να εξαπολύσει μια μαζική εισβολή. Οι αρχές έμειναν προσκολλημένες σε αυτή την αισιόδοξη άποψη ακόμη και όταν το Ισραήλ απέκτησε σχέδια μάχης της Χαμάς που αποκάλυψαν ότι μια εισβολή ήταν ακριβώς αυτό που σχεδίαζε η οργάνωση.

Οι αποφάσεις, εκ των υστέρων, είναι χαρακτηριστικές. Η ιδέα ότι η Χαμάς μπορούσε να εκτελέσει μια φιλόδοξη επίθεση θεωρήθηκε τόσο απίθανη που οι αξιωματούχοι των ισραηλινών μυστικών υπηρεσιών μείωσαν ακόμη και τις υποκλοπές των επικοινωνιών της Οργάνωσης καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι ήταν χάσιμο χρόνου!

Η ισραηλινή κυβέρνηση είχε αποφασίσει ότι η χαλαρά οργανωμένη πολιτοφυλακή, γνωστή ως Kitat Konnenut, θα χρησιμεύσει ως η πρώτη γραμμή άμυνας στις πόλεις και τα χωριά κοντά στα σύνορα. Αλλά οι φρουροί αυτοί είχαν διαφορετικά πρότυπα εκπαίδευσης ανάλογα με το ποιος ήταν επικεφαλής. Για χρόνια, προειδοποιούσαν ότι ορισμένες από τις μονάδες τους ήταν ανεπαρκώς εκπαιδευμένες και ανεπαρκώς εξοπλισμένες, σύμφωνα με δύο Ισραηλινούς στρατιωτικούς αξιωματούχους με άμεση γνώση των εθελοντικών ομάδων.

Επιπλέον, οι Ισραηλινοί στρατιωτικοί έφεδροι δεν ήταν έτοιμοι να κινητοποιηθούν γρήγορα και να αναπτυχθούν. Κάποιοι περιέγραψαν στην αμερικανική εφημερίδα ότι κατευθύνθηκαν νότια με δική τους πρωτοβουλία.

Η Χαμάς αξιοποίησε αυτά τα λάθη με τρόπους που καθυστέρησαν περαιτέρω την ισραηλινή απάντηση. Οι τρομοκράτες μαχητές τους απέκλεισαν βασικές διασταυρώσεις των αυτοκινητοδρόμων, εμπλέκοντας τους στρατιώτες σε ανταλλαγές πυρών, καθώς προσπαθούσαν να εισέλθουν σε πολιορκημένες πόλεις. Και η πολιορκία από την Χαμάς της στρατιωτικής βάσης στο νότιο Ισραήλ ακρωτηρίασε την περιφερειακή διοίκηση, παραλύοντας τη στρατιωτική απάντηση.

Πολλά παραμένουν άγνωστα για εκείνη την ημέρα, συμπεριλαμβανομένων των εντολών που δόθηκαν εντός της ανώτερης στρατιωτικής ηγεσίας του Ισραήλ στο Τελ Αβίβ και πότε. Η έρευνα των Times βασίζεται και προσθέτει νέες λεπτομέρειες στην κάλυψη της στρατιωτικής απάντησης στα ισραηλινά μέσα ενημέρωσης.

Ο στρατηγός Μπαράκ Χιράμ, ο οποίος επρόκειτο να αναλάβει σύντομα τη διοίκηση μιας μεραρχίας κατά μήκος των συνόρων της Γάζας, οδήγησε νότια για να δει από πρώτο χέρι τι συμβαίνει. Σε συνέντευξή του, θυμήθηκε τα γραπτά μηνύματα που έλαβε από στρατιώτες που γνώριζε στην περιοχή:

• «Έλα να μας σώσεις».
• «Στείλτε γρήγορα τον στρατό, μας σκοτώνουν».
• «Συγγνώμη που απευθυνόμαστε σε εσάς, έχουν ήδη τελειώσει τα όπλα».

Οι μονάδες καταδρομών ήταν από τις πρώτες που κινητοποιήθηκαν εκείνο το πρωί. Κάποιοι είπαν ότι έσπευσαν στον αγώνα αφού έλαβαν μηνύματα που παρακαλούσαν για βοήθεια ή έμαθαν για τις διεισδύσεις από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Άλλες μονάδες ήταν σε αναμονή και έλαβαν επίσημες εντολές ενεργοποίησης.

Το μικρό μέγεθος των ομάδων υποδηλώνει ότι οι διοικητές παρεξήγησαν την απειλή. Τα στρατεύματα ξεχύθηκαν με πιστόλια και τουφέκια εφόδου, αρκετά για να αντιμετωπίσουν μια ομάδα τρομοκρατών που απήγαγαν ομήρους, αλλά όχι για να μπουν σε μάχη πλήρους κλίμακας.

Η επίθεση στη στρατιωτική βάση Re'im άφησε τους στρατιώτες εκεί να πολεμούν για τη ζωή τους αντί να συντονίζουν μια απάντηση στην εισβολή. Το Re'im φιλοξενεί τη Μεραρχία της Γάζας, η οποία επιβλέπει όλες τις στρατιωτικές επιχειρήσεις στην περιοχή. Φιλοξενεί επίσης δύο ταξιαρχίες, τη βόρεια και τη νότια, που είναι αφιερωμένες στην προστασία περίπου 40 μιλίων των συνόρων.

Όπως και άλλες βάσεις, η Re'im ήταν υποστελεχωμένη λόγω των διακοπών. Ένας διοικητής ταξιαρχίας και βασικό προσωπικό ήταν μακριά από τη βάση, σύμφωνα με ανώτερο στρατιωτικό αξιωματικό. Κλήθηκαν πίσω πριν από την αυγή, είπαν αξιωματούχοι, καθώς στελέχη των ισραηλινών μυστικών υπηρεσιών προσπαθούσαν να κατανοήσουν την ασυνήθιστη δραστηριότητα της Χαμάς λίγο πάνω από τα σύνορα στη Γάζα.

Πολλοί στρατιώτες, ωστόσο, συνέχισαν να κοιμούνται. Κάποιος είπε στους Times ότι ορισμένοι δεν γνώριζαν ότι δέχονταν επίθεση έως είδαν την Χαμάς μπροστά τους. Αρκετοί σκοτώθηκαν στις κουκέτες τους. Άλλοι οχυρώθηκαν σε ασφαλή δωμάτια.

Το εύρος της καταστροφής, αν όχι η ίδια η επίθεση, μπορούσε να αποφευχθεί, σύμφωνα με αρχεία και συνεντεύξεις. «Αφού έχτισαν τον φράχτη, έβαλαν το αρχηγείο στη μέση του τομέα», είπε ο στρατηγός Samia, ο πρώην αρχηγός της Νότιας Διοίκησης. Είπε ότι οι τρεις διοικητές των ταξιαρχιών και της μεραρχίας δεν θα έπρεπε ποτέ να είχαν στεγαστεί μαζί τόσο κοντά στα σύνορα της Γάζας. «Στον ίδιο καταυλισμό, είχατε όλοι τρεις από αυτούς — στην ίδια τοποθεσία», είπε. «Τι λάθος. Τι λάθος.»

Η Χαμάς κατάλαβε πώς να χρησιμοποιήσει τη γεωγραφία του Ισραήλ εναντίον του στρατού της. Παρά την πολιορκία του Re'im, οι ενισχύσεις δεν ήταν μακριά. Χιλιάδες στρατιώτες απείχαν λιγότερο από 40 λεπτά από τις πόλεις που δέχονταν επίθεση. Αλλά καθώς τρομοκρατημένοι πολίτες περίμεναν σε αποθήκες ή κρύβονταν από ένοπλους, οι Ισραηλινοί στρατιώτες κόλλησαν στον αυτοκινητόδρομο, μη μπορώντας να τους φτάσουν.

Ένας κεντρικός αυτοκινητόδρομος συνδέει στρατιωτικές βάσεις στο κέντρο και νότια της χώρας με τις κοινότητες κοντά στη Γάζα. Θύλακες ενόπλων της Χαμάς στήνουν ενέδρες κατά μήκος της διαδρομής. Οι Ισραηλινοί διοικητές δίσταζαν να στείλουν στρατιώτες σε αυτές τις παγίδες, σύμφωνα με δύο Ισραηλινούς στρατιωτικούς που συμμετείχαν σε συνομιλίες εκείνο το πρωί. «Η Χαμάς είναι παντού στους δρόμους», ανέφερε ένας Ισραηλινός στρατιώτης σε μια συνομιλία που διηγήθηκε ένας συμμετέχων. «Σε αυτούς ανήκει ο δρόμος, όχι σε εμάς».

Η επίλεκτη μονάδα καταδρομέων Maglan επιχειρεί από μια βάση περίπου 25 λεπτά από τη Γάζα. Ο υποδιοικητής του ενεργοποίησε τη μονάδα περίπου στις 6:30 π.μ. στις 7 Οκτωβρίου, σύμφωνα με έναν αξιωματικό που γνώριζε τις επιχειρήσεις εκείνη την ημέρα. Αλλά η ομάδα έλαβε ελάχιστη καθοδήγηση από τους κορυφαίους Ισραηλινούς στρατηγούς ή το αρχηγείο της Μεραρχίας της Γάζας, το οποίο βρίσκονταν υπό επίθεση.

Ο αξιωματικός είπε ότι δεν υπήρχαν «συγκεκριμένες αποστολές». Οι στρατιώτες είπαν να «πάρουν απλώς ένα όπλο» και «να σώσουν τους ανθρώπους». Με την επικοινωνία έξω από το Re'im να διαταράσσεται και οι στρατιωτικοί ηγέτες στο Τελ Αβίβ να αγωνίζονται να κατανοήσουν το εύρος της επίθεσης, η Maglan στράφηκε σε μια απίθανη πηγή πληροφοριών: τον Refael Hayun, ένα 40χρονο που ζούσε με τους γονείς του στο Netivot, περίπου πέντε μίλια από τη Γάζα.

Ο κ. Hayun παρακολούθησε βίντεο της Χαμάς από την επίθεση σε πραγματικό χρόνο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και μετέφερε πληροφορίες στους αξιωματικούς του Maglan. Άρχισε να στέλνει μηνύματα WhatsApp από ανθρώπους που προσπαθούσαν να σώσουν τα παιδιά τους, τους φίλους τους και τους εαυτούς τους.

Ο ταγματάρχης Ben Zion, ένας έφεδρος, είπε ότι η μονάδα αλεξιπτωτιστών του ξεκίνησε από τη βάση της στο κεντρικό Ισραήλ, όχι μακριά από το Τελ Αβίβ, στη 1:30 μ.μ. Κινητοποιήθηκαν μόνοι τους, χωρίς επίσημη εντολή κλήσης. Για να εξοικονομήσουν χρόνο, έφυγαν χωρίς εξοπλισμό νυχτερινής όρασης ή επαρκή θωράκιση σώματος.

Περίμενε να δει τους δρόμους γεμάτους με στρατιώτες και εξοπλισμό και τεθωρακισμένα οχήματα να κατευθύνονται νότια. «Οι δρόμοι ήταν άδειοι!» θυμήθηκε σε συνέντευξή του. Περίπου επτά ώρες μετά την έναρξη της μάχης στράφηκε στον έφεδρο δίπλα του και ρώτησε: «Πού είναι ο Ισραηλινός Στρατός;»