Οι δράσεις της ΕΕ για μια αποτελεσματική δημόσια διοίκηση

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε νέα ανακοίνωση για την ενίσχυση του ευρωπαϊκού διοικητικού χώρου (ComPAct), στην οποία προτείνει συγκεκριμένες δράσεις, που θα βοηθήσουν δημόσιες διοικήσεις να καλύψουν τις ανάγκες των πολιτών και των επιχειρήσεων σε ολόκληρη την Ευρώπη.

Η πρωτοβουλία ComPAct είναι το πρώτο ολοκληρωμένο σύνολο δράσεων που θέσπισε ποτέ η Επιτροπή για να στηρίξει τον εκσυγχρονισμό των εθνικών διοικήσεων και να ενισχύσει τη διακρατική συνεργασία τους, ώστε να μπορούν να αντιμετωπίζουν μαζί τις κοινές προκλήσεις.

Η υψηλή απόδοση των εθνικών, περιφερειακών και τοπικών δημόσιων διοικήσεων είναι ζωτικής σημασίας για την υλοποίηση των προτεραιοτήτων της ΕΕ και των κρατών μελών επιτόπου, για την εφαρμογή πολιτικών και μεταρρυθμίσεων που ωφελούν τόσο τους πολίτες όσο και τις επιχειρήσεις, και για τη διοχέτευση στρατηγικών επενδύσεων στην πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση. Διευκολύνει σημαντικά τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας διευρωπαϊκά.

Η καλύτερη εφαρμογή των ενωσιακών και εθνικών πολιτικών και η αυξημένη απόδοση των διοικήσεων θα ανταποκριθούν στις προσδοκίες των Ευρωπαίων για λιγότερη γραφειοκρατία και περισσότερη διαφάνεια και θα μπορούσαν να εξοικονομήσουν δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις της ΕΕ.

Η σημερινή ανακοίνωση αναγνωρίζει επίσης τις πιέσεις που υφίστανται οι δημόσιες διοικήσεις λόγω εξωτερικών κλυδωνισμών, δυσκολιών πρόσληψης και προσέλκυσης ταλέντων, καθώς και ανάπτυξης εμπειρογνωσίας σε ολοένα και πιο περίπλοκα θέματα, όπως η πράσινη και η ψηφιακή μετάβαση. Η υλοποίηση ενός τόσο απαιτητικού θεματολογίου πολιτικής εξαρτάται από την ανθεκτικότητα και την προσαρμοστικότητα των δημόσιων διοικήσεων σε όλα τα επίπεδα στα κράτη μέλη.

Βασικές δράσεις που προτείνονται

Ανταποκρινόμενη στις εκκλήσεις των κρατών μελών, του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και της Επιτροπής των Περιφερειών για την προώθηση της συνεργασίας και του πολιτικού διαλόγου, και με σκοπό τη βελτίωση του δυναμικού και της ποιότητας των δημόσιων διοικήσεων σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, η Επιτροπή προτείνει 25 δράσεις με σκοπό:

• την προώθηση της συνεργασίας μεταξύ των δημόσιων διοικήσεων, ώστε να προετοιμαστούν για την αντιμετώπιση των σημερινών και μελλοντικών προκλήσεων (πυλώνας 1 — Θεματολόγιο δεξιοτήτων για τη δημόσια διοίκηση). Για παράδειγμα, οι ανταλλαγές συνεργασίας στον τομέα της δημόσιας διοίκησης (PACE) διευκολύνουν την κινητικότητα των Ευρωπαίων δημοσίων υπαλλήλων σε όλα τα κράτη μέλη για την ανταλλαγή γνώσεων και καλών πρακτικών.
• την ενίσχυση της ικανότητας των δημόσιων διοικήσεων για τον ψηφιακό μετασχηματισμό τους (πυλώνας 2 — Ικανότητα για την ψηφιακή δεκαετία της Ευρώπης). Για παράδειγμα, η πρωτοβουλία ComPAct θα ενισχύσει την ετοιμότητα των δημόσιων διοικήσεων να εντάξουν τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης στις δραστηριότητές τους (π.χ. έλεγχος, δημόσιες συμβάσεις) με ασφαλή και αξιόπιστο τρόπο.
• την ενίσχυση της ικανότητας των δημόσιων διοικήσεων να ηγηθούν του πράσινου μετασχηματισμού και να αναπτύξουν ανθεκτικότητα (πυλώνας 3 — Ικανότητα ανάληψης ηγετικού ρόλου στην πράσινη μετάβαση). Για παράδειγμα, η πρωτοβουλία ComPAct θα υποστηρίξει τις δημόσιες διοικήσεις στην αξιολόγηση και μείωση του οργανωτικού τους αποτυπώματος άνθρακα.

Επιπλέον, η ComPAct προτείνει ένα κοινό σύνολο γενικών αρχών[2] για δημόσιες διοικήσεις υψηλών επιδόσεων.

Η Επιτροπή θα υλοποιήσει τις δράσεις πρωτίστως χρησιμοποιώντας το Μέσο Τεχνικής Υποστήριξης και άλλη διαθέσιμη ενωσιακή χρηματοδότηση, όπως το πρόγραμμα «Ψηφιακή Ευρώπη», και θα συνεργαστεί με όλα τα κράτη μέλη και τα ενδιαφερόμενα μέρη για να διασφαλίσει την απορρόφηση της χρηματοδότησης. Η Επιτροπή θα υποβάλει έκθεση σχετικά με την εφαρμογή της πρωτοβουλίας ComPAct στο πλαίσιο των απαιτήσεων υποβολής εκθέσεων του Μέσου Τεχνικής Υποστήριξης.

Τα κράτη μέλη μπορούν να συμμετέχουν στην ComPAct με τον δικό τους ρυθμό και ανάλογα με τις ανάγκες τους και το θεσμικό τους πλαίσιο. Τα εργαλεία, οι μεθοδολογίες, η υποστήριξη από ομοτίμους και οι ανταλλαγές καλών πρακτικών που προτείνονται θα βοηθήσουν τα κράτη μέλη να διδαχθούν το ένα από το άλλο, να καινοτομήσουν και να βελτιώσουν την αποτελεσματικότητα της δημόσιας διοίκησής τους.

Ιστορικό

Οι δημόσιες διοικήσεις σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο είναι υπεύθυνες για τη διασφάλιση της χρηστής και βιώσιμης διαχείρισης των προϋπολογισμών της ΕΕ και των κρατών μελών. Η σημασία τους είναι ζωτική για τον σχεδιασμό και την υλοποίηση μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων, μεταξύ άλλων στο πλαίσιο των εθνικών σχεδίων ανάκαμψης και ανθεκτικότητας και των στρατηγικών περιφερειακής ανάπτυξης.

Στις 29 Απριλίου 2021 η Επιτροπή εξέδωσε το έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της για τη στήριξη των δημόσιων διοικήσεων των κρατών μελών στην υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων. Το έγγραφο αναλύει, αφενός, τη σημασία των δημόσιων διοικήσεων για την επίτευξη των στόχων της ΕΕ και, αφετέρου, την πείρα της Επιτροπής όσον αφορά την παροχή βοήθειας σ' αυτές για την ενίσχυση των ικανοτήτων τους.

Στις 17 Δεκεμβρίου 2021 συγκροτήθηκε η ομάδα εμπειρογνωμόνων για τη δημόσια διοίκηση και διακυβέρνηση. Η ομάδα εμπειρογνωμόνων είναι μια πλατφόρμα διαλόγου μεταξύ της Επιτροπής και εκπροσώπων των κρατών μελών, με κύριο σκοπό τον εντοπισμό κοινών προκλήσεων και την εξεύρεση καινοτομικών προσεγγίσεων ως ενιαία διοίκηση.