Μέση Ανατολή: Ο πιθανός διαμεσολαβητικός ρόλος του Κατάρ

Ένας από τους σταθμούς στην περιοδεία του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών σε χώρες του αραβικού κόσμου ήταν και το Κατάρ. Αυτό οφείλεται στο ότι η χώρα έχει μεσολαβήσει και στο παρελθόν ανάμεσα στη Χαμάς και το Ισραήλ, όπως στον πόλεμο Ισραήλ-Γάζας το 2014. Από την άλλη, βέβαια, έχει παγώσει τις σχέσεις του με το Ισραήλ από το 2009 και είναι γνωστό επίσης ότι αποτελεί τον κύριο χρηματοδότη της Χαμάς. Θα μπορούσε λοιπόν να παίξει και πάλι ρόλο διαμεσολαβητή για την απελευθέρωση καταρχήν των ομήρων με ανταλλαγή Παλαιστινίων φυλακισμένων, και σε δεύτερο χρόνο να στρώσει το έδαφος για ένα ειρηνικό modus vivendi; Η Σανάμ Βακίλ, διευθύντρια του Προγράμματος Μέσης Ανατολής και Βόρειας Αφρικής στη δεξαμενή σκέψης Chatham House με έδρα τη Βρετανία, απαντά θετικά.

«Δεν είχε ενημέρωση από τη Χαμάς»

«Το Κατάρ τήρησε ρεαλιστική στάση όπου είχε οικονομικά κίνητρα, σε διενέξεις για τη διαχείριση και αποκλιμάκωση πολλών ένοπλων συγκρούσεων, εντάσεων και του πολέμου μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς. Επομένως το Κατάρ είναι φυσικός ενδιάμεσος για την ασφάλεια των ομήρων και την εύρεση σημείων αποκλιμάκωσης. Η παρουσία τρίτων σε ρόλο διαμεσολαβητή σ' αυτή τη στιγμή της αυξημένης έντασης θα ήταν πραγματικά κρίσιμη για τους ομήρους και την αποκλιμάκωση, την ώρα που το ανθρωπιστικό ζήτημα επιδεινώνεται». Αλλά και ο Γκίντο Στάινμπεργκ, ανώτερος συνεργάτης στο Ινστιτούτο Διεθνών Υποθέσεων και Ασφάλειας με έδρα το Βερολίνο, συγγραφέας πολλών βιβλίων για την τρομοκρατία στη Μ. Ανατολή, πιστεύει ότι το Κατάρ προσπαθεί να διατηρεί καλές σχέσεις με όλους τους παίκτες της περιοχής, και μάλιστα επί της επικράτειάς του υπάρχει μια μεγάλη αμερικανική αεροπορική βάση. Αλλά παράλληλα έχει καλές σχέσεις με το Ιράν και τη Χεζμπολάχ.

Μάλιστα η ηγεσία της Χαμάς βρίσκεται στην Ντόχα. Πρόκειται για τον Ισμαήλ Χανίγια, διάδοχο του Χαλέντ Μασάαλ. «Επί μισή ώρα ο Χανίγια παρουσίασε τις ιδέες του για τις τρομοκρατικές επιθέσεις της Χαμάς στο Ισραήλ, στο τηλεοπτικό δίκτυο Αλ Τζαζίρα, που χρηματοδοτείται από το Κατάρ», σημειώνει ο Στάινμπεργκ. «Αυτές οι πληροφορίες επιχειρησιακά είναι πολύ σημαντικές, γιατί ο Χανίγια γνώριζε εκ των προτέρων για την επίθεση. Αυτό δεν σημαίνει ότι και η ηγεσία του Κατάρ ήταν ενημερωμένη, ρίχνει ωστόσο τα φώτα της δημοσιότητας σ' αυτή τη σχέση και είναι φυσικό να προκαλεί υποψίες στους δυτικούς συμμάχους».

«Δεν μπορεί να διαμεσολαβήσει τώρα»

Πάντως το CNN ανέφερε ότι οι ΗΠΑ και το Κατάρ κατέληξαν σε μια σιωπηρή συνεννόηση να μην επιτρέψουν στο Ιράν, μετά την επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ, να έχει πρόσβαση σε οποιαδήποτε χρηματική πηγή. Ωστόσο η Σίνζια Μπιάνκο, επισκέπτρια συνεργάτης στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων, υποστηρίζει ότι αυτή τη χρονική στιγμή το Κατάρ δεν είναι κατάλληλο να διαμεσολαβήσει για δύο λόγους:

«Ο πρώτος είναι ότι η ισραηλινή κυβέρνηση έχει υποστεί μια τέτοια ταπείνωση με την επίθεση της Χαμάς, που αναρωτιέμαι αν κάποιος μπορεί να τη σταματήσει ώστε να μην προχωρήσει σε αντίποινα», λέει. «Ο δεύτερος λόγος είναι ότι, ως τμήμα της προσέγγισης του Ισραήλ με τη Σαουδική Αραβία, το Κατάρ συμφώνησε να αποδυναμώσει τις σχέσεις του με τη Χαμάς και τη Λωρίδα της Γάζας. Που σημαίνει περικοπή οικονομικών πόρων και αποδυνάμωση και των πολιτικών τους σχέσεων. Επομένως, δεν πιστεύω ότι το Κατάρ είχε γνώση των επιχειρησιακών σχεδίων της Χαμάς κι αυτό σημαίνει ότι οι δεσμοί τους έχουν αποδυναμωθεί και δεν είναι αυτός ο ισχυρός εταίρος, όσο ήταν πριν».

Πάντως ο σεΐχης του Κατάρ Αλ Θάνι επισκέφθηκε τον Πέμπτη το Βερολίνο, μια επίσκεψη που επικρίθηκε από την αντιπολίτευση. Ήταν προγραμματισμένη βέβαια πριν ξεσπάσουν τα γεγονότα, αλλά το ότι δεν ακυρώθηκε αποτέλεσε μια ακόμη άσκηση ισορροπίας για το Βερολίνο.

ΠΗΓΗ: DEUTSCHE WELLE