Πού θα κριθεί η μάχη Ουκρανίας-Ρωσίας στη «γραμμή Σουροβικίν»

Επί δύο μήνες, οι ουκρανικές δυνάμεις βρίσκονται στην επίθεση, προσπαθώντας να διαπεράσουν τις ρωσικές αμυντικές γραμμές για να ξεκινήσουν την απελευθέρωση των κατεχόμενων εδαφών. Οι μάχες ήταν δύσκολες και η πρόοδος σταδιακή. Όμως με την πάροδο του χρόνου, οι Ουκρανοί εξασφάλιζαν το πλεονέκτημα. Το ερώτημα τώρα είναι αν μπορούν να οδηγήσουν τις ρωσικές δυνάμεις σε οριακό σημείο.

Την παραπάνω άποψη καταθέσει σε άρθρο του στους Financial Τimes ο Jack Watling. Είναι senior research fellow για πολεμικές επιχειρήσεις ξηράς στο think tank «Royal United Services Institute» και έχει εργαστεί εκτενώς στην Ουκρανία κατά τη διάρκεια της ρωσικής επίθεσης. 

Οπως υποστηρίζει μετά τη σπατάλη χιλιάδων στρατιωτών σε μια αποτυχημένη εαρινή επίθεση, ο ρωσικός στρατός γύρισε πίσω σε αμυντικές θέσεις βάθους περίπου 45 χιλιομέτρων, που εκτείνονται σε όλο το νότιο μέτωπο από τη Ζαπορίζια έως το Ντόνετσκ, για να αποτρέψει τα ουκρανικά στρατεύματα από το να προελάσουν προς τη στρατηγική Μελιτόπολη, μια πόλη που ελέγχεται από τους Ρώσους.

Η λεγόμενη «Γραμμή Σουροβικίν», που πήρε το όνομά της από έναν Ρώσο στρατηγό, περιλαμβάνει τρεις σειρές χαρακωμάτων, καθεμία από τις οποίες καλύπτεται από πυκνά ναρκοπέδια, αντιαρματικές τάφρους, παγίδες για τανκς και συρματοπλέγματα. Μπροστά από αυτά, οι ρωσικές θέσεις μάχης ενισχύονται από νάρκες κατά αντιαρματικών και προσωπικού.

Από την έναρξη της ουκρανικής επίθεσης στις αρχές Ιουνίου, η Μόσχα έχει υιοθετήσει νέες τακτικές. Οι ρωσικές δυνάμεις επιτρέπουν στους Ουκρανούς να εισέλθουν στα ναρκοπέδια και στη συνέχεια αντεπιτίθενται με ορμή στα πλευρά, συχνά με άρματα μάχης και κατευθυνόμενα αντιαρματικά όπλα. Μόλις χτυπηθούν τα ουκρανικά οχήματα, οι Ρώσοι αναπτύσσουν όλμους και πυροβολικό εναντίον του πεζικού. Εάν οι δυνάμεις του Κιέβου περάσουν από τα ναρκοπέδια και φτάσουν στα χαρακώματα, οι Ρώσοι συχνά εγκαταλείπουν τις θέσεις μάχης τους και πυροδοτούν εκρηκτικά που έχουν ήδη τοποθετήσει σε προκαθορισμένα σημεία για να σκοτώσουν το πρώτο κύμα επιτιθέμενων.

Μετά από προσπάθειες παραβίασης των ναρκοπεδίων με χρήση εκρηκτικών, οι οποίες οδήγησαν σε μεγάλες απώλειες στην ουκρανική πλευρά, το Κίεβο προσάρμοσε την τακτική του, διεισδύοντας στις ρωσικές θέσεις για να μπερδέψει τους αμυνόμενους και να χτυπήσει από τα πλευρά, πριν επιχειρήσει να τρυπήσει την άμυνα.

Αυτές οι μέθοδοι έχουν μειώσει τις απώλειες της Ουκρανίας, αλλά ο απαραίτητος σχεδιασμός και αναγνώριση την καθιστά μια αργή διαδικασία, στην οποία οι Ουκρανοί αγωνίζονται για 700 μέτρα κάθε φορά. Αυτό δίνει στους αντιπάλους τους την ευκαιρία να κάνουν οργανωθούν. Η επιτάχυνση της διαδικασίας, όμως, οδηγεί σε απαράδεκτο ποσοστό απώλειας εξοπλισμού. Για τους Ουκρανούς, το κλειδί είναι να διαχειριστούν τον εξοπλισμό τους, όπως τα τεθωρακισμένα, για να εκμεταλλευτούν μια ρωγμή μόλις γίνει.

Εκτός από την επίθεση κατά ρωσικών θέσεων, από τις αρχές Ιουνίου το Κίεβο έχει επίσης χρησιμοποιήσει πυραύλους ακριβείας που παρέχονται από τους εταίρους του για να καταστρέψει ραντάρ αντι-πυροβολικού. Χωρίς αυτά, η Μόσχα βρέθηκε ανίκανη να εντοπίσει το ουκρανικό πυροβολικό. Οι δυνάμεις του Κιέβου, αντίθετα, έχουν καταστεί ικανές στον εντοπισμό ρωσικών όπλων και στην καταστροφή τους με οβίδες ακριβείας.

Αυτή η συστηματική διάβρωση του ρωσικού πυροβολικού ήταν ένα σημείο καμπής: για πρώτη φορά στον πόλεμο, ουκρανικά πυροβόλα μπορούν να εξαπολύσουν συνεχόμενα πυρά σε ρωσικές θέσεις. Σημαίνει επίσης ότι η Μόσχα - ενώ εξακολουθεί να καταστρέφει ουκρανικά οχήματα στα ναρκοπέδια - έχει λιγότερη δύναμη πυροβολικού για να σκοτώσει το πεζικό που βγαίνει από αυτά. Ως αποτέλεσμα, τα ουκρανικά στρατεύματα καταφέρνουν να πάρουν ρωσικές θέσεις, ακόμη και όταν τα οχήματά τους καταστραφούν στο ύπαιθρο.

Σε απάντηση, η Μόσχα έπρεπε να είναι πιο επιθετική με τα δικά της τεθωρακισμένα οχήματα. Αυτό έχει προκαλέσει σοβαρές απώλειες στους Ουκρανούς, αλλά η ανάπτυξη τέτοιων οχημάτων κοντά στο μέτωπο τα καθιστά ευάλωτα. Κατά τη διάρκεια της ημέρας, δεκάδες ουκρανικά drones επιτηρούν τον χώρο μάχης εντοπίζοντας στόχους τους οποίους χτυπούν τη νύχτα, γράφει ο αρθρογράφος.

Η φθορά του κρίσιμου εξοπλισμού είναι σημαντική για το Κίεβο τόσο τακτικά, όσο και επιχειρησιακά. Η Ουκρανία χρησιμοποιεί πυραύλους Storm Shadow που παρέχονται από το Ηνωμένο Βασίλειο για να χτυπήσει θέσεις διοίκησης, αποθήκες πυρομαχικών και γέφυρες πίσω από τις ρωσικές γραμμές. Συνολικά, η καταστροφή πυροβολικού, τεθωρακισμένων, ραντάρ και η απώλεια εφοδίων αφήνουν το πεζικό της Μόσχας με φθίνουσα υποστήριξη.

Ωστόσο, οι ρωσικές μονάδες συνεχίζουν να πολεμούν σκληρά και οι απώλειες εξοπλισμού της ίδιας της Ουκρανίας παραμένουν υψηλές. Οι δυνάμεις του Κιέβου έχουν να αντιμετωπίσουν και ρωσικά επιθετικά ελικόπτερα, τα οποία βρίσκονται σε απόσταση 8 χλμ. έως 10 χλμ. από το μέτωπο σε χαμηλό ύψος. Ασφαλή από τα αντιαεροπορικά εκτοξεύουν αντιαρματικούς πυραύλους σε ουκρανικά οχήματα.

Το ερώτημα είναι ποια πλευρά μπορεί να αντέξει τον τρέχοντα ρυθμό φθοράς. Στο νότιο μέτωπο, η 58η Στρατιά Συνδυασμένων Οπλων της Ρωσίας επωμίστηκε το μεγαλύτερο βάρος των μαχών. Περίπου το ένα τέταρτο της δύναμης βρίσκεται στις θέσεις μάχης ανά πάσα στιγμή και οι Ρώσοι πρέπει να εναλλάξουν στρατεύματα. Έχουν λίγες εφεδρείες. Η Ουκρανία, εν τω μεταξύ, έφερε επιπλέον μονάδες από το 10ο Σώμα διατηρώντας την πίεση.

Σε κάποιο σημείο, το πεζικό της Ρωσίας θα μπορούσε να ανοιχτεί πολύ και, με ανεπαρκή πυροβολικό και υποστήριξη τεθωρακισμένων, η άμυνα να καταρρεύσει. Ο ξηρός καιρός θα επιτρέψει στην Ουκρανία να συνεχίσει την πίεση μέχρι τις αρχές Νοεμβρίου. Αυτό θα είναι ένα κρίσιμο σημείο: από εκεί και πέρα, η πρόοδος θα εξαρτηθεί από το ποια πλευρά έχει κάνει καλύτερες προετοιμασίες για τις χειμερινές μάχες.

Το διακύβευμα είναι μεγάλο για το Κίεβο. Εάν διασπάσει την άμυνα, θα μπορούσε να απελευθερώσει σημαντικές εκτάσεις και να αναγκάσει τη Ρωσία να μεταφέρει νέες μονάδες στην Ουκρανία πριν ολοκληρωθεί η εκπαίδευση τους. Αντίθετα, εάν η Ουκρανία αποτύχει να διασπάσει τη γραμμή Σουροβίκιν, τότε η Ρωσία μπορεί να κρατήσει πίσω τις νέες μονάδες, να τις εκπαιδεύσει και να τις προετοιμάσει και να ανακτήσει την πρωτοβουλία. Σε κάθε περίπτωση, το Κίεβο θα χρειαστεί συνεχή διεθνή βοήθεια.

Αλλά μέχρι το φθινόπωρο, η τροχιά της σύγκρουσης θα είναι ξεκάθαρη.