Γιατί «βυθίζονται» οι επενδύσεις σε αιολικά πάρκα παγκοσμίως την πιο κρίσιμη στιγμή

Τα υπεράκτια αιολικά έργα αντιμετωπίζουν οικονομική κρίση, καθώς δισεκατομμύρια δολάρια χάθηκαν από προγραμματισμένες δαπάνες μόνο αυτή την εβδομάδα - ακριβώς τη στιγμή που ο πλανήτης χρειάζεται καθαρή ενέργεια περισσότερο από ποτέ.

Μονάδα της ισπανικής Iberdrola ακυρώνει συμβόλαιο πώλησης ενέργειας από προγραμματισμένο αιολικό πάρκο στα ανοιχτά της Μασαχουσέτης, μεταδίδει το Bloomberg. Η δανική εταιρεία Orsted έχασε μια προσφορά για παροχή υπεράκτιας αιολικής ενέργειας στο Ρόουντ Άιλαντ, η κύρια εταιρεία κοινής ωφελείας της οποίας είπε ότι το αυξανόμενο κόστος καθιστά την πρόταση πολύ ακριβή. Η σουηδική κρατική εταιρεία κοινής ωφελείας Vattenfall ματαίωσε σχέδια για αιολικό πάρκο στα ανοιχτά των ακτών της Βρετανίας, επικαλούμενη τον πληθωρισμό.

Τα αυξανόμενα κόστη εκτροχιάζουν τα υπεράκτια αιολικά έργα, ακόμη και όταν η ζήτηση για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας εκτοξεύεται στα ύψη. Η ακραία ζέστη που προκαλείται από την κλιματική αλλαγή επιβαρύνει τα ηλεκτρικά δίκτυα σε όλο τον κόσμο, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για περισσότερη παραγωγή ενέργειας - και προσθέτοντας επείγοντα χαρακτήρα στις εκκλήσεις για ταχύτερη απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα. Στην Ευρώπη, η κίνηση για μείωση της εξάρτησης από το ρωσικό πετρέλαιο και φυσικό αέριο έδωσε επίσης δυναμική στα έργα καθαρής ενέργειας.

Αθροιστικά, τα τρία παραπάνω έργα θα παρείχαν 3,5 γιγαβάτ ενέργειας — περισσότερο από το 11% της συνολικής υπεράκτιας αιολικής ενέργειας που αναπτύσσεται επί του παρόντος σε ύδατα των ΗΠΑ και της Ευρώπης. Και οι αριθμοί θα μπορούσαν να μεγαλώσουν. Τουλάχιστον 9,7 γιγαβάτ αμερικανικών έργων κινδυνεύουν επειδή οι προγραμματιστές τους θέλουν να επαναδιαπραγματευτούν ή να αποχωρήσουν από συμβόλαια. Οι τιμές πώλησης ενέργειας, λένε, είναι τώρα πολύ χαμηλές για να αξίζουν οι επενδύσεις.

Τα έργα που απορρίφθηκαν είναι τα πιο πρόσφατα σημάδια πίεσης στην αγορά υπεράκτιων αιολικών πάρκων, που χρησιμοποιεί τουρμπίνες μεγαλύτερες από ουρανοξύστες για να συλλέγεται ενέργεια από τον θαλάσσιο αέρα, όπου οι άνεμοι είναι πιο ισχυροί και συχνοί. Το αυξανόμενο κόστος υλικών, ιδιαίτερα για τον χάλυβα, ανάγκασε τους κατασκευαστές στροβίλων να αυξήσουν τις τιμές. Το κόστος άλλων βασικών υπηρεσιών, όπως τα εξειδικευμένα πλοία για την εγκατάσταση των στροβίλων, έχει επίσης πάρει την ανιούσα. Και η αύξηση των επιτοκίων σημαίνει ότι είναι πιο ακριβή η ανάληψη χρέους.

Αυτό δεν σημαίνει ότι οι επενδύσεις έχουν σταματήσει εντελώς. Ορισμένα έργα στις ΗΠΑ και στη Βρετανία συνεχίζονται ακόμη, παρά τις αυξήσεις του κόστους. Προ ημερών οι κολοσσοί πετρελαίου BP και Total Energies προσέφεραν 12,6 δισ. ευρώ για την ανάπτυξη υπεράκτιων αιολικών πάρκων στη γερμανική Βόρεια Θάλασσα. Αλλά τα ακυρωμένα και καθυστερημένα έργα δείχνουν ότι, εάν οι κυβερνήσεις δεσμευτούν για την υπεράκτια αιολική ενέργεια, θα πρέπει και να πληρώσουν περισσότερα για να την αποκτήσουν.

Ενώ ορισμένα από τα έργα θα μπορούσαν να συνεχιστούν στο μέλλον, θα πρέπει να είναι σε θέση να εξασφαλίσουν υψηλότερες τιμές ενέργειας για να καταστούν βιώσιμες οι επενδύσεις. Οποιεσδήποτε καθυστερήσεις σημαίνουν μεγαλύτερη εξάρτηση από γεννήτριες ορυκτών καυσίμων που συμβάλλουν στην κλιματική αλλαγή, λένε πηγές του κλάδου.

Ο υπεράκτιος άνεμος είναι κρίσιμος για τους στόχους απανθρακοποίησης. Το τεράστιο μέγεθος των στροβίλων στη θάλασσα τους καθιστά αποτελεσματικότατο τρόπο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές. Στις ΗΠΑ, κάθε μεγαβάτ εγκατεστημένης ισχύος υπεράκτιων αιολικών πάρκων θα μπορούσε να παράγει τριπλάσια ποσότητα από ένα ηλιακό πάρκο, σύμφωνα με στοιχεία του Bloomberg. Στη συννεφιασμένη Βρετανία, τα αιολικά πάρκα παράγουν πέντε φορές περισσότερη ηλεκτρική ενέργεια από ένα παρόμοιου μεγέθους ηλιακό πάρκο.

Γι' αυτό, κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο έχουν θέσει φιλόδοξους στόχους. Ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν στοχεύει να έχει εγκαταστήσει 30 γιγαβάτ υπεράκτιων αιολικών πάρκων στις ΗΠΑ μέχρι το τέλος της δεκαετίας. Στην Ευρώπη, η Βρετανία, η Γερμανία και η Ολλανδία δεσμεύτηκαν ότι θα αγγίξουν συνολικά παραγωγή 120 γιγαβάτ αιολικής ενέργειας έως το 2030, ποσό υπερτετραπλάσιο της τρέχουσας δυναμικότητάς τους.

Όμως, απ' τη μια οι κυβερνήσεις επιδιώκουν την επίτευξη των πράσινων στόχων με παράλληλη μείωση του κόστους για τους καταναλωτές, απ' την άλλη δεν είναι ξεκάθαρο πώς θα επιτύχουν την επέκταση των επενδύσεων.

«Η ανακοίνωση της Vattenfall ότι θα σταματήσει την ανάπτυξη του αιολικού πάρκου Norfolk Boreas σηματοδοτεί την πιθανή αρχή μιας πραγματικής κρίσης», δήλωσε η Μέγκαν Σμιθ, αναπληρώτρια διευθύντρια υπεράκτιων αιολικών στο Carbon Trust. «Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής πρέπει να λάβουν γνώση και δράση ώστε να διασφαλίσουν πως οι περαιτέρω προγραμματισμοί αιολικών πάρκων δεν θα ναυαγήσουν».