Απεβίωσε ο Αλέν Τουρέν, επικριτής του νεοφιλελευθερισμού

Επιφανής προσωπικότητα της γαλλικής και της διεθνούς Κοινωνιολογίας και κριτική φωνή της αριστερής διανόησης, ο Αλέν Τουρέν, που πέθανε σήμερα σε ηλικία 97 ετών, υπήρξε βαθύς γνώστης της κοινωνικής δράσης και των κοινωνικών κινημάτων, τα οποία θεωρούσε κινητήρια δύναμη κάθε αλλαγής, και καταπιάστηκε με την αποκρυπτογράφηση της εξέλιξης της μεταβιομηχανικής κοινωνίας και του μεταβιομηχανικού κόσμου, υποψιαζόμενος ότι οι σύγχρονοί του δύσκολα θα κατανοούσαν.

Το όνομά του θα παραμείνει συνδεδεμένο με έναν τομέα μελέτης, «τα νέα κοινωνικά κινήματα», των φοιτητών, των φεμινιστών, των οικολόγων, των τοπικών ομάδων, που γεννήθηκαν στην δεκαετία του 1970, καθώς και με μία μέθοδο εργασίας, τον κοινωνιολογικό επεμβατισμό.

«Οφείλουμε να εγκαταλείψουμε την καθησυχαστική ηρεμία των ουτοπιών και των προφητειών, ήταν καταστροφικές, για να κατεβούμε στην αποσταθεροποιητική, αλλά πραγματική, κίνηση των κοινωνικών σχέσεων».

Διανοούμενος της αριστεράς και έχοντας κερδίσει την εκτίμηση της δεξιάς, ο Αλέν Τουρέν περιέγραψε τις δυναμικές των κοινωνικών αλλαγών κατά την διάρκεια των δεκαετιών 1945-1975, της περιόδου της οικονομικής ανάπτυξης της Γαλλίας (Trente Glorieuses) και στην περίοδο που ακολούθησε στο τεράστιο συγγραφικό έργο που αφήνει πίσω του και σημάδεψε την εποχή του.

«Ο καιρός των κοινωνικών αγώνων, των ταξικών σχέσεων, των κοινωνικών κινημάτων δεν έχει παρέλθει;». Αυτό ήταν το ερώτημα που έθετε στο «La Voix et le Regard» το 1978, έργο σύνθεσης για την κοινωνιολογία των φοιτητικών, τοπικιστικών, φεμινιστικών κλπ κινημάτων.

Χήρος της χιλιανής ερευνήτριας Αντριάνα Αρένας Πιζάρο, που πέθανε το 1990, ήταν πατέρας δύο παιδιών: της Μαριζόλ Τουρέν, σοσιαλίστριας, πρώην υπουργού, και του Φιλίπ Τουρέν, καθηγητή Ιατρικής.

Γεννήθηκε στις 3 Αυγούστου 1925. Σπούδασε Ιστορία. Ερευνητής στο CNRS από το 1950 έως το 1958, ίδρυσε το 1956 το Κέντρο Ερευνας της Κοινωνιολογίας της Εργασίας στο Πανεπιστήμιο της Χιλής. Ξεκίνησε την καριέρα του με μία μελέτη για τους χιλιανούς ανθρακωρύχους και για την υπόλοιπη ζωή του διατήρησε στενούς δεσμούς με την Λατινική Αμερική.

Το 1955 δημοσιεύει την διδακτορική του διατριβή με θέμα «Η εξέλιξη της εργασίας στα εργοστάσια της Renault». Δύο χρόνια αργότερα, ιδρύει το Εργαστήριο Βιομηχανικής Κοινωνιολογίας που θα μετεξελιχθεί το 1970 σε Κέντρο Μελετών των Κοινωνικών Κινημάτων.

Το 1960, γίνεται διευθυντής σπουδών στην Ecole pratique des hautes études en sciences sociales (EHESS). Εφοδιασμένος με διδακτορικό στην Λογοτεχνία, διδάσκει από το 1966 έως το 1969 στο Πανεπιστήμιο της Ναντέρ.

Τον Μάιο του 1968 περιλαμβάνεται σε εκείνους που ζητούν την κατάργηση των εξετάσεων για τους φοιτητές των Κοινωνικών Επιστημών.

Το 1981, ιδρύει το Κέντρο Κοινωνιολογικής Ανάλυσης και επέμβασης, την διεύθυνση του οποίου αφήνει το 1993 στον Μισέλ Βιβιορκά (Michel Wieviorka).

Ο Αλέν Τουρέν εστίασε την προσοχή του στις διεκδικήσεις των μειονοτικών ομάδων και μελέτησε τόσο το γαλλικό απεργιακό κίνημα του 1995 όσο και τον Ζαπατισμό στο Μεξικό, υποστήριξε την εγκαθίδρυση της ισότητας ανδρών-γυναικών στην δημόσια ζωή ή την εβδομάδα των τεσσάρων εργασιακών ημερών.

Αφήνει πίσω του σημαντικά έργα όπως «La Conscience ouvrière» (Η Εργατική Συνείδηση), «Critique de la modernité» (Κριτική του Μοντερνισμού), «La société post-industrielle» (Η Μεταβιομηχανική Κοινωνία), «Pourrons-nous vivre ensemble?» (Θα μπορέσουμε να συμβιώσουμε;) ή «Comment sortir du libéralisme ?» (Πώς να ξεφύγουμε από τον Φιλελευθερισμό), όπου, το 1999, διαπίστωνε το τέλος του κράτους προνοίας α λά γαλλικά.

Το 2010, τιμήθηκε με το βραβείο του Πρίγκιπα των Αστουριών, ενώ το 2012 έλαβε πολωνική τιμητική διάκριση για το έργο του σχετικά με το συνδικάτο Αλληλεγγύη (Solidarnosc), το πρώτο ανεξάρτητο συνδικάτο του σοβιετικού μπλοκ της δεκαετίας του 1980..

ΠΗΓΗ: ΑΠΕ-ΜΠΕ