Η «τεχνική ύφεση» στην ευρωζώνη και η επόμενη μέρα

Αντιμέτωπη με νέες μεγάλες προκλήσεις βρίσκεται η οικονομία της ευρωζώνης σύμφωνα με διεθνείς αναλυτές που επιχειρούν να κάνουν μια πρώτη αποτίμηση των στοιχείων της στατιστικής υπηρεσίας Eurostat. Η ευρω-οικονομία έπεσε σε τεχνική ύφεση τους πρώτους τρεις μήνες του 2023, καθώς εμφανίζονται ενδείξεις ότι οι αυξήσεις των επιτοκίων της κεντρικής τράπεζας θα περιορίσουν τις μελλοντικές προοπτικές ανάπτυξης της περιοχής.

Το ΑΕΠ για την ευρωζώνη των 20 χωρών μειώθηκε κατά 0,1% το πρώτο τρίμηνο σε σύγκριση με το τελευταίο τρίμηνο του 2022, όταν το ΑΕΠ υποχώρησε επίσης κατά 0,1%, αναθεωρημένο σε σχέση με προηγούμενη μέτρηση μηδέν. Δύο διαδοχικά τρίμηνα συρρίκνωσης περιγράφονται συνήθως ως τεχνική ύφεση.

«Η εγχώρια ζήτηση δεν είναι σε καλή θέση», ανέφεραν σε σημείωμα οι αναλυτές της Oxford Economics, προσθέτοντας ότι το πρώτο τρίμηνο οι δημόσιες δαπάνες σημείωσαν τη μεγαλύτερη συρρίκνωση που έχει καταγραφεί, εκτός από το πρώτο κύμα περιορισμών του κορωνοϊού το 2020.

«Στο μέλλον, η ανάπτυξη θα παραμείνει ήπια παρά την πτώση των τιμών χονδρικής της ενέργειας, καθώς η νομισματική πολιτική μειώνει τις επενδύσεις και οι πληθωριστικές πιέσεις που εξακολουθούν να υπάρχουν περιορίζουν την κατανάλωση», ανέφεραν.

Η Capital Economics ανέφερε ότι οι προοπτικές για την οικονομία της ευρωζώνης ήταν κακές, με πιθανή συρρίκνωση και πάλι το δεύτερο τρίμηνο, καθώς ο αντίκτυπος των υψηλότερων επιτοκίων τροφοδοτήθηκε.

Η S&P Global Market Intelligence ανέφερε ότι προέβλεψε ανάκαμψη το δεύτερο τρίμηνο, με επικεφαλής τον τομέα των υπηρεσιών, ακολουθούμενη από επακόλουθη επιβράδυνση και κίνδυνο νέας ύφεσης στα τέλη του 2023 ή στις αρχές του 2024, καθώς τίθενται σε ισχύ αυστηρότερες οικονομικές συνθήκες.

"Είναι ύφεση τελικά. Απλώς χρειάστηκε λίγος χρόνος για να φτάσουν εκεί οι στατιστικές υπηρεσίες", έγραψε ο Κάρστεν Μπρζέσκι, επικεφαλής μακροοικονομικής έρευνας της ολλανδικής τράπεζας ING. "Φεύγει η ισχυρή ανθεκτικότητα και έρχεται η στασιμότητα,που σηματοδοτεί μια σαφή απόκλιση από την πρόσφατη μετα-πανδημική έκρηξη".

"Η σημαντική αναθεώρηση προς τα κάτω οφειλόταν κυρίως στη μείωση των αριθμών της Γερμανίας καθώς εισήχθησαν νέα στοιχεία. Αυτό τροφοδοτεί την ιδέα ότι η δραστηριότητα του Μαρτίου ήταν πολύ ασθενής και καθιστά απίθανη μια γρήγορη ανάκαμψη το δεύτερο τρίμηνο. Συνολικά, η οικονομία της ευρωζώνης πισωγυρίζει, καθώς η νομισματική πολιτική αρχίζει να επιβαρύνει περισσότερο τη δραστηριότητα, οι δαπάνες μετά την πανδημία εξασθενούν και η ενεργειακή κρίση πλησιάζει".

Ξεχωριστά, οι οικονομολόγοι που συμμετείχαν σε δημοσκόπηση του Reuters αναμένουν ότι η τριμηνιαία ανάπτυξη θα ανακάμψει κατά ένα αν και μέτριο 0,2% σε καθένα από τα υπόλοιπα τρία τρίμηνα του τρέχοντος έτους, αναγκάζοντας την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να αυξησεί κατά 25 μονάδες βάσης τα επιτόκια στις συνεδριάσεις τον Ιούνιο και τον Ιούλιο. στην προσπάθεια αντιμετώπισης του επίμονου πληθωρισμού.

Κάτι τέτοιο θα ανέβαζε το επιτόκιο καταθέσεων της ΕΚΤ στο 3,75% σε μια άνευ προηγουμένου σύσφιξη κατά 425 μονάδες βάσης από τότε που η τράπεζα είχε τα επιτόκια σε αρνητικό έδαφος τον περασμένο Ιούλιο.

Η Eurostat ανέφερε ότι το ΑΕΠ της ευρωζώνης αυξήθηκε κατά 1% το πρώτο τρίμηνο σε σχέση με πέρυσι, χαμηλότερα από την προκαταρκτική εκτίμηση της ανάπτυξης στο 1,3% που δημοσιεύθηκε στις 16 Μαΐου. Οι οικονομολόγοι που συμμετείχαν σε δημοσκόπηση του Reuters είχαν προβλέψει ετήσια επέκταση 1,2% και μηδενική ανάπτυξη το τρίμηνο.

Η αναθεώρηση οφειλόταν κυρίως σε μια δεύτερη εκτίμηση της στατιστικής υπηρεσίας της Γερμανίας που έδειχνε ότι η μεγαλύτερη οικονομία της ευρωζώνης βρισκόταν σε ύφεση στις αρχές του 2023.

Το ελληνικό ΑΕΠ, ένα 24ωρο πριν, σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, το 1ο τρίμηνο υποχώρησε κατά 0,1% σε σχέση με το περασμένο τρίμηνο που είχε αυξηθεί 1,1%, ενώ σε ετήσια βάση σημείωσε αύξηση 2,1%,  κατά το τρίμηνο Ιανουαρίου-Μαρτίου.

Όπως σημειώνει το Reuters, η συρρίκνωση του ελληνικού ΑΕΠ ήταν αποτέλεσμα της μείωσης των επενδύσεων, η οποία αντιστάθμισε τις υψηλότερες καταναλωτικές δαπάνες και εξαγωγές.

Η υποαπόδοση της ελληνικής οικονομίας το 1ο τρίμηνο έρχεται να προστεθεί στα στοιχεία του περασμένου μήνα που έδειξαν ότι η Γερμανία βυθίστηκε σε ύφεση από τον Οκτώβριο έως τον Μάρτιο, σημείωνε το Bloomberg.

Πάντως, όπως τονίζει το Bloomberg, οι προοπτικές για την Ελλάδα μοιάζουν ακόμα πιο θετικές για το 2023, καθώς η Κομισιόν υπερδιπλασίασε τις προβλέψεις της τον περασμένο μήνα, στο 2,4%.

«Οι αγορές βλέπουν τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη να επανεκλέγεται άνετα στις 25 Ιουνίου, αφότου αρχικά δεν κατάφερε να εξασφαλίσει την αυτοδυναμία. Μία ισχυρή εντολή θα του επέτρεπε να συνεχίσει στο μεταρρυθμιστικό και δημοσιονομικά υπεύθυνο μονοπάτι που ξεκίνησε αφότου ανέλαβε την εξουσία, το 2019. Αυτό τροφοδοτεί τις ελπίδες ότι η Ελλάδα μπορεί να ανακτήσει την επενδυτική βαθμίδα, την οποία έχασε πριν από 13 χρόνια», σημειώνει το Bloomberg.

Ενα ακόμα ενδεικτικό στοιχείο των πιέσεων, σύμφωνα με τα δεδομένα της Eurostat, αποτελεί η συρρίκνωση της οικονομίας της Ιρλανδίας, η οποία διευρύνθηκε στο 4,6% από προκαταρκτική εκτίμηση 2,7%, αν και αυτό το αρνητικό στοιχείο οφειλόταν στον αντίκτυπο της ανάπτυξης των μεγάλων πολυεθνικών στη  χώρα.

Η ύφεση στην ευρωζώνη αναμενόταν προς το τέλος του περασμένου έτους, καθώς η ο χώρος του ενιαίου νομίσματος πάλευε με τις υψηλές τιμές της ενέργειας και των τροφίμων και η έκρηξη των δαπανών μετά την πανδημία εξασθενούσε, αναφέρει το Reuters. Οι αρχικές εκτιμήσεις είχαν δείξει ότι η περιοχή είχε αποφύγει αυτή τη δυσμενή εξέλιξη, αλλά διαψεύσθηκαν.

Μαζί με τη Γερμανία, την Ιρλανδία και την Ελλάδα, το ΑΕΠ μειώθηκε επίσης σε τριμηνιαία βάση στη Λιθουανία, τη Μάλτα και την Ολλανδία.

Η Eurostat ανέφερε ότι οι δαπάνες των νοικοκυριών αφαιρέθηκαν κατά 0,1 ποσοστιαίες μονάδες, οι δημόσιες δαπάνες κατά 0,3 μονάδες και οι μεταβολές των αποθεμάτων κατά 0,4 μονάδες από το τριμηνιαίο ΑΕΠ. Ο ακαθάριστος σχηματισμός παγίου κεφαλαίου πρόσθεσε 0,1 μονάδα και το καθαρό εμπόριο επιπλέον 0,7 μονάδες καθώς οι εισαγωγές μειώθηκαν.

Αντίθετα, ο ρυθμός αύξησης της απασχόλησης επιταχύνθηκε στις αρχές του 2023, ανέβηκε στο 0,6% το πρώτο τρίμηνο από 0,3% το τέταρτο τρίμηνο του 2022, σύμφωνα με προηγούμενες εκτιμήσεις. Αυτό ήταν 1,6% σε ετήσια βάση.