Γολγοθάς το μετεκλογικό τοπίο για την τουρκική οικονομία

Οι διαχειριστές κεφαλαίων προειδοποιούν ότι θα είναι «εξωφρενικά δύσκολο» έργο να ανοικοδομηθεί η οικονομία της Τουρκίας και να ανακτηθεί η αξιοπιστία στα μάτια των ξένων επενδυτών, ανεξάρτητα από το ποιο κόμμα θα κερδίσει τις εκλογές της ερχόμενης Κυριακής.

Ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, ο οποίος ηγείται ενός συνασπισμού έξι κομμάτων της αντιπολίτευσης, έχει δεσμευτεί σε σαρωτικές μεταρρυθμίσεις για να προσελκύσει τα ξένα κεφάλαια που έχουν εγκαταλείψει τη χώρα την τελευταία δεκαετία, εάν ανατρέψει τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

Όμως, ενώ οι διαχειριστές κεφαλαίων λένε ότι χρειάζεται η αλλαγή, κάποιοι προειδοποιούν ότι, ακόμη και αν κερδίσει η αντιπολίτευση, οι επενδυτές θα παραμείνουν στο περιθώριο μέχρι ο συνασπισμός να δείξει ότι μπορεί να επιφέρει διαρκή αποτελέσματα.

Η Τουρκία έχει «ένα σωρό μεταβλητές που βρίσκονται στη λάθος πλευρά και θα είναι τρομερά δύσκολο να τις φέρει στη σωστή θέση», δήλωσε ο Paul McNamara, διευθυντής επενδύσεων με επίκεντρο τις αναδυόμενες αγορές στη GAM. «Είναι τα λεφτά εκεί έξω; Απολύτως ναι. Θα βιαστεί πολύ ο κόσμος να τα βάλει; Δεν το νομίζω».

Οπως εξηγούν οι Financial Times αυτό το επιφυλακτικό αίσθημα των επενδυτών έρχεται καθώς ο Ερντογάν αγωνίζεται στη σκληρότερη εκστρατεία επανεκλογής του μετά από δύο δεκαετίες στην εξουσία. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι ο Κιλιτσντάρογλου και ο Ερντογάν βρίσκονται κοντά, με τους ψηφοφόρους να επισημαίνουν την οικονομία ως κεντρική παράμετρο.

Οι αντισυμβατικές οικονομικές πολιτικές του Ερντογάν, συμπεριλαμβανομένης της μακροχρόνιας αντίρρησης για την αύξηση των επιτοκίων, οδήγησαν στο να εκτοξευθεί ο πληθωρισμός πάνω από το 85% τον Οκτώβριο, ενώ η λίρα έχει πέσει σχεδόν 60% τα τελευταία δύο χρόνια σε ιστορικό χαμηλό έναντι του δολαρίου.

Οι ανησυχίες για την οικονομική πορεία της Τουρκίας και ο διαρκώς αυξανόμενος αριθμός μέτρων για την ανακούφιση της πίεσης στη λίρα έχουν προκαλέσει τη φυγή των επενδυτών. «Πρόκειται για μια αγορά που έχει σχεδόν εγκαταλειφθεί εντελώς από τους ξένους», δήλωσε ο Emre Akcakmak, ανώτερος σύμβουλος στην East Capital.

Λιγότερο από το 1% του εγχώριου δημόσιου χρέους της Τουρκίας ανήκει σε ξένους, έναντι 25% πριν από μια δεκαετία. Το τραπεζικό σύστημα, συμπεριλαμβανομένων των εγχώριων τραπεζών και των τουρκικών θυγατρικών ξένων τραπεζών, κατέχει τώρα σχεδόν το 80% του κρατικού χρέους έναντι κάτω του 50% το 2013, σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών.

Μια παρόμοια τάση έχει επικρατήσει στην τουρκική αγορά μετοχών, όπου οι διεθνείς επενδυτές έχουν πουλήσει τίτλους αξίας 7,3 δισ. δολάρια την τελευταία δεκαετία, σύμφωνα με την Goldman Sachs. «Οι θέσεις των επενδυτών στην Τουρκία σπάνια ήταν χαμηλότερες», δήλωσε ο Kieran Curtis της Abrdn με έδρα το Ηνωμένο Βασίλειο.

Ο Akcakmak επισημαίνει ότι η Τουρκία πλησιάζει σε ένα «σημείο καμπής» υπό τις τρέχουσες πολιτικές, ιδιαίτερα από τη στιγμή που τα συναλλαγματικά αποθέματα της κεντρικής τράπεζας έχουν «σχεδόν εξαντληθεί».

Ορισμένοι αναλυτές αναμένουν ότι ο Ερντογάν θα μπορούσε να στραφεί προς μια πιο συμβατική οικονομική πολιτική εάν κερδίσει τις εκλογές. «Εάν [ο Ερντογάν] αλλάξει την άποψή του και υιοθετήσει μια πιο συμβατική πολιτική, θα γίνει πολύ καλά αποδεκτό», είπε ένας υψηλόβαθμος τραπεζίτης, προσθέτοντας ότι εάν κερδίσει ο Ερντογάν, μπορεί να «συνειδητοποιήσει ότι τώρα είναι η στιγμή που μπορεί να κάνει στροφή και να προσελκύσει εκ νέου ξένα κεφάλαια».

Ο Κιλιτσντάρογλου είπε στους Financial Times τον περασμένο μήνα ότι μία από τις προτεραιότητές του θα ήταν η αναστροφή της οικονομίας της Τουρκίας, συμπεριλαμβανομένης της υιοθέτησης μιας ανεξάρτητης κεντρικής τράπεζας αντί του τρέχοντος συστήματος όπου ο Ερντογάν ελέγχει την νομισματική πολιτική.

Οι επενδυτές ανησυχούν ότι μια μεγάλη προσαρμογή της πολιτικής, αν και σημαντική μακροπρόθεσμα, θα είναι επώδυνη βραχυπρόθεσμα. Ο Curtis επεσήμανε ότι πολλοί επενδυτές αναμένουν ότι το επιτόκιο αναφοράς της Τουρκίας θα χρειαστεί να αυξηθεί με την πάροδο του χρόνου από 8,5% σήμερα σε έως και 40% για να φανεί ότι η χώρα καταβάλλει αξιόπιστη προσπάθεια να τιθασεύσει τον πληθωρισμό.

Μια αύξηση των επιτοκίων αυτού του μεγέθους θα πυροδοτούσε ένα μεγάλο ξεπούλημα στην εγχώρια αγορά ομολόγων της Τουρκίας, είπε ο Curtis. Ο McNamara επεσήμανε ότι αυτή η διαδικασία θα σήμαινε πόνο στις εγχώριες τράπεζες, καθώς τώρα κατέχουν ένα τόσο μεγάλο μερίδιο κρατικών ομολόγων.

Η κυβέρνηση Ερντογάν βασίζεται επίσης όλο και περισσότερο σε άλλα εργαλεία για τη σταθεροποίηση της λίρας, συμπεριλαμβανομένης της εισαγωγής ειδικών λογαριασμών ταμιευτηρίου το 2021 που αποζημιώνουν τους καταθέτες εάν η λίρα αποδυναμωθεί έναντι των ξένων νομισμάτων. Αυτοί οι λογαριασμοί έχουν συμβάλει στο να μην μετατρέπουν οι κάτοικοι τους λογαριασμούς τους σε δολαριακούς και πολλοί αναλυτές και επενδυτές λένε ότι αυτός είναι ένας βασικός λόγος για τον οποίο η λίρα ήταν γενικά σταθερή τους τελευταίους μήνες.

Αυτοί οι λογαριασμοί έχουν 102 δισ. δολάρια, σύμφωνα με την τουρκική ρυθμιστική αρχή τραπεζών, και οι οικονομολόγοι λένε ότι θα μπορούσαν να αποτελέσουν μεγάλο κίνδυνο για τον προϋπολογισμό της κυβέρνησης εάν η λίρα υποτιμηθεί γρήγορα, καθώς οι καταθέτες θα αποζημιωθούν σε περίπτωση πτώσης του νομίσματος.

Ομοίως, το κλείσιμο αυτών των λογαριασμών θα μπορούσε να αποδειχθεί δύσκολο, επειδή οι κάτοχοι θα μπορούσαν να επιλέξουν να αγοράσουν μαζικά δολάρια και ευρώ, γεγονός που θα οδηγούσε τη λίρα σε μεγαλύτερη πτώση.

«Όλα τα βήματα που [θα] ακολουθούσε η αντιπολίτευση (για την αποκατάσταση της οικονομίας) θα δημιουργήσουν ανωμαλίες στον δρόμο», σημείωσε ο Akcakmak, ο οποίος πρόσθεσε ότι οι επενδυτές «περιμένουν σημεία αλλαγής στην οικονομία και την οικονομική διαχείριση» προτού αποφασίσουν να βγουν από το περιθώριο.

«Ό,τι κι αν συμβεί, θα είναι μια δύσκολη περίοδος για την Τουρκία», τόνισε ο Curtis.