Τιμήθηκε με τον «Σταυρό Αξίας» η Άγκελα Μέρκελ

Η πρώην καγκελάριος 'Ανγκελα Μέρκελ τιμήθηκε νωρίτερα απόψε με τον Μεγαλόσταυρο του Τάγματος της Αξίας, την υψηλότερη τιμή η οποία μπορεί να αποδοθεί από την Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας. Το βραβείο της απονεμήθηκε για τα επιτεύγματά της κατά τη 16ετή θητεία της, η απόφαση ωστόσο του ομοσπονδιακού προέδρου Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάιερ προκάλεσε και κριτική από πολιτικούς και ΜΜΕ.

«Σας ευχαριστώ που κρατήσατε την Ευρώπη ενωμένη. Σε μια στιγμή που η ήπειρός μας απειλείτο με διάλυση, κρατήσατε ενωμένα το κέντρο και την περιφέρεια, τον βορρά και τον νότο, την ανατολή και τη δύση», δήλωσε ο κ. Σταϊνμάιερ κατά την απονομή του βραβείου και τόνισε ότι η πρώην καγκελάριος «συνέβαλε στη διατήρηση της ύπαρξης της Ευρωζώνης» και στο να διασφαλιστεί ότι καμία χώρα δεν θα αναγκαζόταν να εγκαταλείψει το ευρώ ως νόμισμα, παρά την αντίθεση τμημάτων της γερμανικής κοινής γνώμης, ακόμη και του ίδιου της του κόμματος.

Ο ομοσπονδιακός πρόεδρος επαίνεσε ακόμη «την τέχνη της διαπραγμάτευσης και την ικανότητα συμβιβασμού» της κυρίας Μέρκελ και σημείωσε ότι η πρώην καγκελάριος «είναι σε θέση να αναγνωρίσει τα λάθη της», αναφερόμενος στη διαχείριση της οικονομικής κρίσης του 2008 και της πανδημίας το 2021. «Κάποιοι μπορεί να το είδαν αυτό ως αδυναμία. Αλλά η αλήθεια είναι το ακριβώς αντίθετο. Το να αναγνωρίζει κανείς τα σφάλματά του αποτελεί δύναμη, όχι αδυναμία», δήλωσε και επισήμανε «πόσο πειστικά χρησιμοποίησε (η κυρία Μέρκελ) την εμπειρία της δικτατορίας για να ενισχύσει τη δημοκρατία». «Υπηρετήσατε τη Γερμανία επί 16 χρόνια - με φιλοδοξία, με σοφία, με πάθος.

Εργαστήκατε για την ελευθερία και τη δημοκρατία, για τη χώρα μας και την ευημερία του λαού της. Ακούραστα - και κάποιες φορές στα όρια των φυσικών σας δυνάμεων», συνέχισε ο ομοσπονδιακός πρόεδρος και, αναφερόμενος στο «δύσκολο» ζήτημα των σχέσεων με τη Ρωσία και της πολιτικής των προηγούμενων χρόνων, δήλωσε ότι ο Βλάντιμιρ Πούτιν ανέτρεψε στις 24 Φεβρουαρίου 2022 την ευρωπαϊκή τάξη ασφάλειας «για την οποία εσείς - όπως και πολλοί προκάτοχοί σας - έχετε εργαστεί για δεκαετίες». Εκείνη η ημέρα «δεν επηρέασε μόνο την Ευρώπη, αλλά άλλαξε τον κόσμο και μαζί την άποψή μας για τα προηγούμενα χρόνια σχετικά με τη γερμανική και την ευρωπαϊκή πολιτική. Είναι σημαντικό να αντλήσουμε τα διδάγματά μας από αυτό. Σήμερα πρέπει να σκεφτόμαστε διαφορετικά, να ενεργούμε διαφορετικά - και η χώρα μας το κάνει με μεγάλη αποφασιστικότητα», κατέληξε ο ομοσπονδιακός πρόεδρος.

Παραλαμβάνοντας το βραβείο, η 'Αγγελα Μέρκελ δήλωσε ότι είχε «πολλές πάρα πολύ καλές εμπειρίες» ως καγκελάριος και πρόσθεσε ότι δεν θα είχε επιβιώσει εάν η πολιτική δεν είχε και την καλή πλευρά της.

Η βράβευση πάντως της κυρίας Μέρκελ, στη σκιά της κριτικής που της ασκείται για τις επιλογές της σε σχέση με τη Ρωσία και την Κίνα, προκάλεσε αντιδράσεις από κόμματα και σχολιαστές των ΜΜΕ. Είναι χαρακτηριστικό ότι στην αποψινή εκδήλωση στο προεδρικό ανάκτορο Bellevue δεν προσκλήθηκε κανένα στέλεχος του Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος (CDU), στο οποίο ανήκει η πρώην καγκελάριος. Μεταξύ των 20 ατόμων που μπορούσε να προσκαλέσει ως τιμώμενο πρόσωπο ήταν μέλη της οικογένειάς της και οι πρώην επιτελάρχες της καγκελαρίας στις θητείες της: Τόμας ντε Μεζιέρ, Ρόναλντ Ποφάλα, Πέτερ Αλτμάιερ και Χέλγκε Μπράουν. Κανένας από αυτούς ωστόσο δεν περιλαμβάνεται στη σημερινή ηγεσία του CDU.

Νωρίτερα ο αντιπρόεδρος του κόμματος, Κάρστεν Λίνεμαν δήλωνε στο RTL ότι η κυρία Μέρκελ «είχε μεγάλα πλεονεκτήματα, ειδικά διεθνώς, αλλά φυσικά έκανε και λάθη, ακόμη και κραυγαλέα». Ως τέτοιο λάθος ο κ. Λίνεμαν περιέγραψε και την απόφαση της κυβέρνησης το 2011 να εξαγγείλει την εγκατάλειψη της ατομικής ενέργειας μετά το πυρηνικό δυστύχημα στη Φουκουσίμα.

Ο Γενικός Γραμματέας των Φιλελευθέρων (FDP) Μπιτζάν Ντζιρ-Σαράι δήλωσε στο δίκτυο RND ότι στο τέλος της θητείας της κυρίας Μέρκελ η χώρα δεν ήταν σε καλή κατάσταση, τονίζοντας ωστόσο ταυτόχρονα ότι «το ιστορικό μεγαλείο στην πολιτική μπορεί να αναγνωριστεί μόνο με σημαντική χρονική καθυστέρηση».

Ο συμπρόεδρος των Πρασίνων Όμνιντ Νουριπούρ δήλωσε στο ίδιο δίκτυο ότι η πρώην καγκελάριος καθόρισε τη Γερμανία όσο λίγοι και «δεν χρειάζεται να συμφωνεί κανείς με όλο το έργο της προκειμένου να αναγνωρίσει τα μεγάλα πλεονεκτήματά της», ενώ ο συμπρόεδρος της Αριστεράς Μάρτιν Σίρντεβαν χαρακτήρισε το βραβείο που θα λάβει η κυρία Μέρκελ «λείψανο από την αυτοκρατορική εποχή» και σημείωσε ότι η πρώην καγκελάριος είχε αμφιλεγόμενο ρόλο, για τον οποίο απαιτείται μάλλον κριτική παρά έπαινος.

«Η Μέρκελ κατέστρεψε τη Γερμανία και την άφησε ερειπωμένη», δήλωσε στο RND από την πλευρά της Εναλλακτικής για τη Γερμανία (AfD) ο αντιπρόεδρος του κόμματος, Στέφαν Μπράντνερ.

Σε εντελώς διαφορετικό τόνο ήταν η δήλωση της συμπροέδρου του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος (SPD) Σάσκια Έσκεν, η οποία, σε συνέντευξή της στο RND επισήμανε ότι η 'Αγγελα Μέρκελ «ήταν η πρώτη γυναίκα που είχε λόγο για τη μοίρα της χώρας μας από την κορυφή και βίωσε όλες τις κακουχίες της πολιτικής». «Εδώ και 16 χρόνια, πολλοί σκέφτηκαν συχνά, "γιατί το κάνει αυτό στον εαυτό της". Αυτό που την ωθούσε ήταν η βαθιά σοβαρότητα και το μεγάλο αίσθημα καθήκοντος με το οποίο εκπροσώπησε τη χώρα μας, τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό και διέπρεψε στις πολλές κρίσεις της θητείας της με αίσθημα ισορροπίας», πρόσθεσε η κυρία Έσκεν.

Αναφέρθηκε στην ακεραιότητα και την αίσθηση του χιούμορ της πρώην καγκελαρίου, η οποία «αντιμετώπιζε έτσι όλες τις επιθέσεις που συχνά τροφοδοτούνταν από την περιφρόνηση και το μίσος για τις ισχυρές γυναίκες». Η αρχηγός του SPD, η οποία συνεργάστηκε με την κυρία Μέρκελ κατά την περίοδο 2019-2021, ανέφερε ακόμη ότι εκτιμά ιδιαίτερα τις διπλωματικές ικανότητές της, «τη σοφία και την ενσυναίσθησή της, χαρακτηριστικά με τα οποία είχε επανειλημμένα καταφέρει να δημιουργήσει βιώσιμους συνασπισμούς - ιδιότητες ανεκτίμητες στους προβληματικούς και γεμάτους κρίσεις καιρούς μας».

Κριτική

Μέχρι σήμερα μόνο δύο προκάτοχοι της Άγκελας Μέρκελ έχουν λάβει την κορυφαία τιμητική διάκριση. Ήταν το 1954 ο Κόνραντ Αντενάουερ, ο πρώτος καγκελάριος μετά το τέλος του πολέμου και το 1998 ο πρώην καγκελάριος Χέλμουτ Κολ, ο οποίος πέρασε στην ιστορία ως «καγκελάριος της επανένωσης».

Με αφορμή τη σημερινή βράβευση της Άγκελα Μέρκελ, ο Άλμπρεχτ φον Λούκε, σχολιαστής του γερμανικού πολιτικού περιοδικού Blätter, εκτιμά μιλώντας στην Deutsche Welle, ότι τόσο ο Κόνραντ Αντενάουερ, όσο και ο Χέλμουτ Κολ προχώρησαν σε «τολμηρές πολιτικές επιλογές». Σε αντίθεση με τους προκατόχους της όμως η Άγκελα Μέρκελ δεν έφθασε ποτέ στο ίδιο ηγετικό επίπεδο, σχολιάζει ο γερμανός ειδικός:

«Τα κορυφαία προβλήματα, τα οποία αντιμετωπίζει σήμερα η Γερμανία συμπεριλαμβανομένων εκείνων που καλείται να επιλύσει ο κυβερνητικός συνασπισμός του Όλαφ Σολτς, είναι αποτέλεσμα των 16 χαμένων ετών της διακυβέρνησης Μέρκελ. Θεωρώ ότι η αξιολόγηση της περιόδου Μέρκελ είναι σήμερα χειρότερη απ΄ ότι πριν από δύο, τρία ή τέσσερα χρόνια».

«Κατάφερε να κρατήσει την ΕΕ ενωμένη»

Και ο γερμανός σχολιαστής προσθέτει: «Μόλις τώρα αρχίζουμε να βλέπουμε πόσο προβληματική είναι η πολιτική κληρονομιά της Άνγκελα Μέρκελ. Το να απονεμηθεί τώρα στην πρώην καγκελάριο ένα τέτοιο βραβείο είναι εντελώς πρόωρο, μιας και δεν είναι ακόμα σαφές ποιες ήταν οι πολιτικές της επιτυχίες και οι αποτυχίες της».

Τη στιγμή που κάποιοι βλέπουν την εποχή Μέρκελ ως περίοδο χαμένων ευκαιριών, άλλοι της αποδίδουν εύσημα επειδή υπερασπίστηκε το status quo σε δύσκολους καιρούς. «Κατάφερε να κρατήσει την ΕΕ ενωμένη και να την ενισχύσει σε ταραχώδεις καιρούς», εκτιμά μιλώντας στην DW ο Λούκας Σραμ, πολιτικός επιστήμονας στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου. Η χρηματοπιστωτική κρίση, η κρίση χρέους, το προσφυγικό, το Brexit καθώς και η εχθρική στάση του τότε προέδρου Ντόναλντ Τραμπ έναντι της Ευρώπης έπληξαν την ΕΕ κατά την περίοδο διακυβέρνησης Μέρκελ, προσθέτει ο γερμανός ειδικός.

Η διάσταση απόψεων στην προσπάθεια αποτίμησης της περιόδου Μέρκελ με αφορμή την σημερινή βράβευση δείχνει ότι η δημόσια συζήτηση για τα υπέρ και τα κατά της διακυβέρνησής της δεν έχει ακόμα ολοκληρωθεί. Είτε η βράβευση είναι πρόωρη, είτε στον σωστό χρόνο, είναι βέβαιο ότι η απονομή του Ομοσπονδιακού Σταυρού Αξίας φέρνει για μια ακόμα φορά την Άγκελα Μέρκελ στο προσκήνιο. Έστω και για λίγο.

ΠΗΓΕΣ: ΑΠΕ-ΜΠΕ, DEUTSCHE WELLE