Πράσινη συμφωνία της ΕΕ για μείωση εκπομπών στα πλοία

Σε προσωρινή συμφωνία για τη μείωση των εκπομπών αερίων στα πλοία και την ανάπτυξη υποδομών στα λιμάνια, για τη χρήση εναλλακτικών καυσίμων αλλά και σταθμών ηλεκτροφόρτισης από τη ξηρά, κατέληξαν πρόσφατα τα θεσμικά όργανα της ΕΕ.

Αναφορικά με τη μείωση των εκπομπών αερίων στη ναυτιλία, η άτυπη συμφωνία θέτει φιλόδοξους στόχους για τους πλοιοκτήτες, προβλέποντας τη μείωση των εκπομπών στα πλοία κατά 2% από το 2025 και κατά 80% από το 2050.

Οι ευρωβουλευτές κατάφεραν να διασφαλίσουν ότι τα πλοία θα πρέπει να μειώσουν σταδιακά τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου (GHG) κατά 2% από το 2025, 6% από το 2030, 14,5% από το 2035, 31% από το 2040, 62% από το 2045 και 80% απο το 2050.

Αυτό θα ισχύσει για τα πλοία άνω των 5.000 κόρων ολικής χωρητικότητας, τα οποία είναι κατ' αρχήν υπεύθυνα για το 90% των εκπομπών CO2, και για όλη την ενέργεια που χρησιμοποιείται επί του πλοίου εντός ή μεταξύ λιμένων της ΕΕ, καθώς και για το 50% της ενέργειας που χρησιμοποιείται σε ταξίδια όπου ο λιμένας αναχώρησης ή άφιξης είναι εκτός της ΕΕ ή σε εξόχως απόκεντρες περιοχές της ΕΕ.

Η συμφωνία που αφορά τον κανονισμό FuelEU Maritime, στο πλαίσιο της δέσμης μέτρων Fit for 55, καθορίζει ένα πρότυπο καυσίμων για τα πλοία, ενώ θα επανεξεταστεί έως το 2028, προκειμένου να αποφασιστεί αν οι απαιτήσεις μείωσης των εκπομπών, θα επεκταθούν και σε μικρότερα πλοία.

Επίσης δίνει περισσότερες πιστώσεις, ως κίνητρο, με τη μορφή αντιστάθμισης των εκπομπών, σε όσους πλοιοκτήτες χρησιμοποιούν ανανεώσιμα καύσιμα μη βιολογικής προέλευσης (RFNBO) από το 2025 έως το 2034.

Σημειώνεται ότι για τη χώρα μας, αναφορικά με τον κανονισμό FuelEU Maritime, έχει δοθεί εξαίρεση έως τις 31 Δεκεμβρίου 2029 στα πλοία της ακτοπλοΐας που προσεγγίζουν λιμάνια νησιών με λιγότερους από 200.000 κατοίκους.

Η άτυπη συμφωνία σχετικά με τους κανόνες για τα βιώσιμα ναυτιλιακά καύσιμα πρέπει ακόμη να εγκριθεί από την Επιτροπή των Μόνιμων Αντιπροσώπων του Συμβουλίου και την Επιτροπή Μεταφορών και Τουρισμού του Κοινοβουλίου, και στη συνέχεια από το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο στο σύνολό τους.

Υποδομές για εναλλακτικά καύσιμα και ηλεκτροδότηση

Οι διαπραγματευτές της ΕΕ κατέληξαν επίσης σε προσωρινή συμφωνία για την ανάπτυξη των κατάλληλων υποδομών στα λιμάνια, προκειμένου τα πλοία να μπορούν να χρησιμοποιούν εναλλακτικά καύσιμα αλλά και ηλεκτροδότηση από τη ξηρά.

Ο στόχος του προτεινόμενου κανονισμού επικεντρώνεται στην ανάπτυξη υποδομών ανεφοδιασμού στα λιμάνια με ορίζοντα από το 2025 και με στόχο την κάλυψη όλων των δρόμων του Διευρωπαϊκού Δικτύου Μεταφορών έως το 2030.

Αναφορικά με τις απαιτήσεις της ηλεκτροδότησης αναφέρεται ότι αυτές πρέπει να είναι συμβατές με το ευρύ φάσμα των επιτόπιων συνθηκών ενώ ζητείται παροχή εναλλακτικών λύσεων για τα πλοία που βρίσκονται σε αγκυροβόλιο.

Σημειώνεται ότι τα πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων όπως και τα επιβατηγά πλοία θα είναι υποχρεωμένα να χρησιμοποιούν από το 2030 την παροχή ηλεκτρικής ενέργειας από την ξηρά για όλες τις ανάγκες τους σε ηλεκτρική ενέργεια, ενώ βρίσκονται αγκυροβολημένα στην προκυμαία σε μεγάλους λιμένες της ΕΕ.

Θα ισχύει επίσης για τους υπόλοιπους λιμένες της ΕΕ από το 2035, εφόσον διαθέτουν χερσαία παροχή ηλεκτρικής ενέργειας. Αυτό αναμένεται να μειώσει σημαντικά την ατμοσφαιρική ρύπανση στα λιμάνια.

Αναφορικά με εξαιρέσεις που θα ισχύουν στα πλοία, τονίζεται η παραμονή στο λιμάνι για λιγότερο από δύο ώρες, η χρήση ιδιόκτητης τεχνολογίας μηδενικών εκπομπών ή η πραγματοποίηση επίσκεψης στο λιμάνι λόγω απρόβλεπτων περιστάσεων ή έκτακτης ανάγκης.

Τι δήλωσε η πρόεδρος της ΕΕΕ

Η πρόεδρος της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών Μελίνα Τραυλού σχολιάζοντας τη συμφωνία τόνισε ότι προκειμένου να μπορέσουν να επιτευχθούν οι στόχοι για μια βιώσιμη ευρωπαϊκή ναυτιλία, απαιτείται καλύτερος συντονισμός μεταξύ των αρμοδίων υπηρεσιών της ΕΕ και στενότερη διαβούλευση με τη ναυτιλιακή βιομηχανία. «Χωρίς τη ναυτιλία δεν μπορεί να υπάρξει πράσινη μετάβαση, ούτε στρατηγική αυτονομία της ΕΕ» δήλωσε σχετικά η Πρόεδρος της ΕΕΕ.

Πρόσθεσε ότι η πορεία προς την απεξάρτηση του ναυτιλιακού κλάδου από τον άνθρακα είναι φιλόδοξη αλλά πρέπει να είναι και ρεαλιστική. Τόνισε ότι "αυτό αποτελεί προϋπόθεση ώστε να διασφαλιστεί η διεθνής ανταγωνιστικότητα και βιωσιμότητα της ευρωπαϊκής ναυτιλίας, του αναντικατάστατου αυτού κλάδου για την ευημερία της ΕΕ".

Αναφορικά με τις υποδομές για εναλλακτικά καύσιμα η κα. Μ.Τραυλού είπε ότι θα πρέπει να εξασφαλιστεί η άμεση ανάπτυξη και διάθεσή τους σε επαρκείς ποσότητες στη ναυτιλία από τους άλλους εμπλεκόμενους κλάδους. Συμπλήρωσε επίσης ότι η εφαρμογή του GDIP δεν πρέπει να οδηγήσει σε στρέβλωση του ανταγωνισμού και σε ανισότητες μεταξύ των Κρατών Μελών της ΕΕ.

Η Ένωση Εφοπλιστών της Ευρωπαϊκής Κοινότητας (ECSA) και η Διεθνής Ένωση Εταιρειών Κρουαζιέρας (CLIA) σε κοινή ανακοίνωσή τους κάλεσαν εκ νέου τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα να διασφαλίσουν την υιοθέτηση ενός δεσμευτικού στόχου για την προμήθεια ανανεώσιμων ναυτιλιακών καυσίμων.

"Αυτό είναι ζωτικής σημασίας για να διασφαλιστεί ότι επαρκείς ποσότητες ναυτιλιακών καυσίμων μηδενικών και χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα θα διατίθενται στην αγορά σε προσιτή τιμή", τόνισαν οι δύο φορείς.