Στην ευρωβουλή η αυστηροποίηση της πολιτικής ασύλου

Στο επίκεντρο πολλών διαπραγματεύσεων, η μεταρρύθμιση της πολιτικής ασύλου της ΕΕ αναμένεται να περάσει ένα βασικό στάδιο σήμερα με την ψηφοφορία στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πολλών σημαντικών άρθρων, που αφορούν κυρίως την αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών μελών στην υποδοχή αιτούντων άσυλο.

Το μεταναστευτικό επέστρεψε ψηλά στην ευρωπαϊκή ατζέντα, καθώς οι αιτήσεις για την παροχή ασύλου αυξήθηκαν στην ΕΕ, ενώ πρόσφυγες χάνουν συχνά τη ζωή τους προσπαθώντας να διασχίσουν τη Μεσόγειο.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε τον Σεπτέμβριο του 2020 ένα «Σύμφωνο για τη μετανάστευση και το άσυλο» με στόχο να διασφαλιστεί ο καλύτερος καταμερισμός των αιτούντων άσυλο στις χώρες μέλη, μία ακόμη απόπειρα μεταρρύθμισης μετά την αποτυχία να επιβληθούν υποχρεωτικές ποσοστώσεις έπειτα από τη μεταναστευτική κρίση του 2015.

«Οι υφιστάμενοι κανόνες δεν είναι ξεκάθαροι και το σύστημα δεν είναι αποτελεσματικό, σε αυτές τις προκλήσεις πρέπει να απαντήσει το Σύμφωνο», υπογράμμισε η Γαλλίδα ευρωβουλευτής Φαμπιέν Κελέρ του Renew Europe, η οποία έχει προτείνει ένα από τα κείμενα που θα τεθούν σήμερα σε ψηφοφορία από τις επιτροπές Πολιτικών Ελευθεριών και Εσωτερικών Υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Οι ψηφοφορίες αυτές θα ανοίξουν στη συνέχεια τον δρόμο για διαπραγματεύσεις μεταξύ των χωρών μελών, οι οποίες «δεν θα είναι εύκολες», παραδέχθηκε η ευρωβουλευτής, υπενθυμίζοντας τον στόχο να υπάρξει τελική συμφωνία πριν από τον Φεβρουάριο του 2024.

«Είμαστε αντιμέτωποι με μία επιλογή: είτε η ΕΕ θα οδηγηθεί σε ένα αδιέξοδο στον τομέα της μεταναστευτικής πολιτικής, είτε θα προσπαθήσουμε να βρούμε εποικοδομητικές και κοινές λύσεις», τόνισε ο Σουηδός ευρωβουλευτής Τόμας Τομπέ του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, που έχει καταθέσει άλλο κείμενο.

Βάσει των υφιστάμενων κανόνων – του Κανονισμού του Δουβλίνου— η χώρα που αναλαμβάνει να εξετάσει το αίτημα για την παροχή ασύλου ενός μετανάστη είναι αυτή από την οποία εισήλθε στην ΕΕ. Το γεγονός αυτό ρίχνει το μεγαλύτερο βάρος στη Μάλτα, την Ιταλία, την Ελλάδα και την Ισπανία, βασικές χώρες εισόδου των μεταναστών.

«Ισορροπημένος συνδυασμός»

Η πρόταση μεταρρύθμισης θέλει να ενισχύσει το κριτήριο παρουσίας ενός συγγενή του αιτούντος άσυλο σε κάποια χώρα της ΕΕ, ενώ διευρύνει την έννοια του οικογενειακού δεσμού.

Ένας μηχανισμός αλληλεγγύης προβλέπεται για τις χώρες μέλη που είναι αντιμέτωπες με μεταναστευτικές πιέσεις, κυρίως αυτές που υποδέχονται μετανάστες που διασώζονται στη θάλασσα.

«Η μετεγκατάσταση είναι ο βασικός τρόπος συμβολής στη μείωση της μεταναστευτικής πίεσης» στις χώρες που είναι αντιμέτωπες με μεγάλες εισροές μεταναστών. «Ωστόσο τα κράτη μέλη μπορούν να συμβάλλουν και με άλλα μέσα», όπως οικονομική στήριξη, η παροχή υλικής βοήθειας ή προσωπικού σε αυτές τις χώρες, εξήγησε ο Τομπέ, κάνοντας λόγο για «έναν καλά ισορροπημένο συνδυασμό που προσφέρει ταυτόχρονα αλληλεγγύη και ευελιξία».

Άλλο κείμενο που τίθεται σε ψηφοφορία προβλέπει γρήγορες διαδικασίες στα σύνορα για τους πολίτες χωρών που θεωρούνται ασφαλείς, οι οποίοι στατιστικά δεν έχουν πολλές πιθανότητες να λάβουν καθεστώς πρόσφυγα στην ΕΕ.

Το 2022 κατατέθηκαν περισσότερες από 880.000 αιτήσεις για παροχή ασύλου, κυρίως από Σύρους, Αφγανούς, Τούρκους και κατοίκους Βενεζουέλας. Αυτές υποβλήθηκαν κυρίως στη Γερμανία, τη Γαλλία, την Ισπανία και την Αυστρία, σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία της Eurostat, η οποία έκανε λόγο για αύξηση κατά 64% των αιτήσεων σε σχέση με το 2021.

Στην Ουγγαρία καταγράφηκαν οι λιγότερες αιτήσεις για παροχή ασύλου, μόλις 45.