Φον ντερ Λάιεν: Οι κρίσιμες πρώτες ύλες για την πράσινη μετάβαση

Η Eυρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει  ένα ολοκληρωμένο σύνολο ενεργειών για να διασφαλίσει την πρόσβαση της ΕΕ σε έναν ασφαλή, διαφοροποιημένο, προσιτό και βιώσιμο εφοδιασμό κρίσιμων πρώτων υλών. Ο κανονισμός και η ανακοίνωση για τις κρίσιμες πρώτες ύλες, που εγκρίθηκαν σήμερα, αξιοποιούν τα δυνατά σημεία και τις ευκαιρίες της ενιαίας αγοράς και των εξωτερικών εταιρικών σχέσεων της ΕΕ για διαφοροποίηση και ενίσχυση της ανθεκτικότητας των αλυσίδων εφοδιασμού κρίσιμων πρώτων υλών της ΕΕ.

H Πράξη για τις κρίσιμες πρώτες ύλες βελτιώνει επίσης την ικανότητα της ΕΕ να παρακολουθεί και να μετριάζει τους κινδύνους διαταραχών και ενισχύει την κυκλικότητα και τη βιωσιμότητα, επισημαίνει η Κομισιόν.

Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν τόνισε ότι «αυτή η Πράξη θα μας φέρει πιο κοντά στις φιλοδοξίες μας για το κλίμα. Θα βελτιώσει σημαντικά τη διύλιση, την επεξεργασία και την ανακύκλωση κρίσιμων πρώτων υλών εδώ στην Ευρώπη. Οι πρώτες ύλες είναι ζωτικής σημασίας για την κατασκευή βασικών τεχνολογιών για τη μετάβασή μας».

«Ενισχύουμε τη συνεργασία μας με αξιόπιστους εμπορικούς εταίρους παγκοσμίως για να μειώσουμε τις τρέχουσες εξαρτήσεις της ΕΕ από μία ή λίγες μόνο χώρες. Είναι προς το αμοιβαίο συμφέρον μας να ενισχύσουμε την παραγωγή με βιώσιμο τρόπο και ταυτόχρονα να διασφαλίσουμε το υψηλότερο επίπεδο διαφοροποίησης των αλυσίδων εφοδιασμού για τις ευρωπαϊκές μας επιχειρήσεις».

Μαζί με τη μεταρρύθμιση του σχεδιασμού της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας και τη Net Zero Industry Act, τα σημερινά μέτρα για τις κρίσιμες πρώτες ύλες δημιουργούν ένα ευνοϊκό ρυθμιστικό περιβάλλον για τις βιομηχανίες καθαρού μηδενισμού και την ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής βιομηχανίας, όπως ανακοινώθηκε στο Βιομηχανικό Σχέδιο για την Πράσινη Συμφωνία.

Εσωτερικές Δράσεις

Η πράξη για τις κρίσιμες πρώτες ύλες θα εξοπλίσει την ΕΕ με τα εργαλεία που θα διασφαλίζουν την πρόσβαση της ΕΕ σε έναν ασφαλή και βιώσιμο εφοδιασμό κρίσιμων πρώτων υλών, κυρίως μέσω:

- Καθορισμού σαφών προτεραιοτήτων για δράση: Εκτός από έναν ενημερωμένο κατάλογο κρίσιμων πρώτων υλών, η Πράξη προσδιορίζει έναν κατάλογο στρατηγικών πρώτων υλών, οι οποίες είναι ζωτικής σημασίας για τεχνολογίες σημαντικές για τις πράσινες και ψηφιακές φιλοδοξίες της Ευρώπης και για τις αμυντικές και διαστημικές εφαρμογές, ενώ υπόκεινται σε πιθανούς κινδύνους εφοδιασμού στο μέλλον. Ο κανονισμός ενσωματώνει τόσο τους καταλόγους κρίσιμων όσο και στρατηγικών πρώτων υλών στο δίκαιο της ΕΕ. Ο κανονισμός θέτει σαφή σημεία αναφοράς για τις εγχώριες ικανότητες σε όλη τη στρατηγικής αλυσίδα εφοδιασμού πρώτων υλών και για τη διαφοροποίηση του εφοδιασμού της ΕΕ:

• Τουλάχιστον το 10% της ετήσιας κατανάλωσης της ΕΕ για εξόρυξη,
• Τουλάχιστον το 40% της ετήσιας κατανάλωσης της ΕΕ για μεταποίηση,
• Τουλάχιστον το 15% της ετήσιας κατανάλωσης της ΕΕ για ανακύκλωση,

Το πολύ 65% της ετήσιας κατανάλωσης της Ένωσης κάθε στρατηγικής πρώτης ύλης σε οποιοδήποτε σχετικό στάδιο της μεταποίησης από μία τρίτη χώρα.

- Δημιουργίας ασφαλών και ανθεκτικών αλυσίδων εφοδιασμού κρίσιμων πρώτων υλών της ΕΕ: Η Πράξη θα μειώσει τον διοικητικό φόρτο και θα απλοποιήσει τις διαδικασίες αδειοδότησης για έργα ζωτικής σημασίας πρώτων υλών στην ΕΕ. Επιπλέον, επιλεγμένα στρατηγικά έργα θα επωφεληθούν από υποστήριξη για πρόσβαση σε χρηματοδότηση και μικρότερα χρονοδιαγράμματα αδειοδότησης (24 μήνες για άδειες εξόρυξης και 12 μήνες για άδειες επεξεργασίας και ανακύκλωσης). Τα κράτη μέλη θα πρέπει επίσης να αναπτύξουν εθνικά προγράμματα για την εξερεύνηση γεωλογικών πόρων.

- Διασφάλισης ότι η ΕΕ μπορεί να μετριάσει τους κινδύνους εφοδιασμού: Για να διασφαλιστεί η ανθεκτικότητα των αλυσίδων εφοδιασμού, η Πράξη προβλέπει την παρακολούθηση των αλυσίδων εφοδιασμού κρίσιμων πρώτων υλών και τον συντονισμό των στρατηγικών αποθεμάτων πρώτων υλών μεταξύ των κρατών μελών. Ορισμένες μεγάλες εταιρείες θα πρέπει να διενεργήσουν έλεγχο των στρατηγικών αλυσίδων εφοδιασμού πρώτων υλών τους, που θα περιλαμβάνει μια δοκιμασία ακραίων καταστάσεων σε επίπεδο εταιρείας.

- Επένδυσης στην έρευνα, την καινοτομία και τις δεξιότητες: Η Επιτροπή θα ενισχύσει την υιοθέτηση και την ανάπτυξη πρωτοποριακών τεχνολογιών σε κρίσιμες πρώτες ύλες. Επιπλέον, η δημιουργία μιας μεγάλης κλίμακας εταιρικής σχέσης δεξιοτήτων σε κρίσιμες πρώτες ύλες και μιας Ακαδημίας Πρώτων Υλών θα προωθήσει δεξιότητες σχετικές με το εργατικό δυναμικό στις αλυσίδες εφοδιασμού πρώτων υλών ζωτικής σημασίας. Εξωτερικά, η Global Gateway θα χρησιμοποιηθεί ως όχημα για να βοηθήσει τις χώρες εταίρους να αναπτύξουν τις δικές τους ικανότητες εξόρυξης και επεξεργασίας, συμπεριλαμβανομένης της ανάπτυξης δεξιοτήτων.

- Προστασίας του περιβάλλοντος μέσω της βελτίωσης της κυκλικότητας και της βιωσιμότητας των κρίσιμων πρώτων υλών: Η βελτιωμένη ασφάλεια και η οικονομική προσιτότητα των προμηθειών κρίσιμων πρώτων υλών πρέπει να συμβαδίζουν με αυξημένες προσπάθειες για τον μετριασμό δυσμενών επιπτώσων, τόσο εντός της ΕΕ όσο και σε τρίτες χώρες όσον αφορά τα εργασιακά δικαιώματα, τα ανθρώπινα δικαιώματα και την προστασία του περιβάλλοντος.

Οπως σημειώνει η Επιτροπή, τα κράτη μέλη θα πρέπει να υιοθετήσουν και να εφαρμόσουν εθνικά μέτρα για τη βελτίωση της συλλογής αποβλήτων πλούσιων σε κρίσιμες πρώτες ύλες και τη διασφάλιση της ανακύκλωσής τους σε δευτερεύουσες κρίσιμες πρώτες ύλες. Τα κράτη μέλη και οι ιδιωτικοί φορείς θα πρέπει να διερευνήσουν τη δυνατότητα ανάκτησης κρίσιμων πρώτων υλών από εξορυκτικά απόβλητα στις τρέχουσες εξορυκτικές δραστηριότητες αλλά και από ιστορικές τοποθεσίες αποβλήτων εξόρυξης.

Διεθνής Δέσμευση

- Διαφοροποίηση των εισαγωγών της Ένωσης σχετικά με κρίσιμες πρώτες ύλες: Η ΕΕ δεν θα είναι ποτέ αυτάρκης όσον αφορά την προμήθεια τέτοιων πρώτων υλών και θα συνεχίσει να βασίζεται στις εισαγωγές για το μεγαλύτερο μέρος της κατανάλωσής της. Το διεθνές εμπόριο είναι επομένως απαραίτητο για τη στήριξη της παγκόσμιας παραγωγής και τη διασφάλιση της διαφοροποίησης της προσφοράς. Η ΕΕ θα πρέπει να ενισχύσει την παγκόσμια δέσμευσή της με αξιόπιστους εταίρους για την ανάπτυξη και τη διαφοροποίηση των επενδύσεων και την προώθηση της σταθερότητας στο διεθνές εμπόριο και την ενίσχυση της ασφάλειας δικαίου για τους επενδυτές. Ειδικότερα, η ΕΕ θα επιδιώξει αμοιβαία επωφελείς εταιρικές σχέσεις με τις αναδυόμενες αγορές και τις αναπτυσσόμενες οικονομίες, ιδίως στο πλαίσιο της στρατηγικής της για την παγκόσμια πύλη.

- Η ΕΕ θα εντείνει τις εμπορικές δράσεις, συμπεριλαμβανομένης της δημιουργίας μιας Λέσχης Κρίσιμων Πρώτων Υλών για όλες τις χώρες «ομοϊδεάτες» που επιθυμούν να ενισχύσουν τις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού, ενισχύοντας τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου (ΠΟΕ), επεκτείνοντας το δίκτυό του Συμφωνιών Διευκόλυνσης Βιώσιμων Επενδύσεων και Συμφωνιών Ελεύθερου Εμπορίου και ασκώντας περισσότερη πίεση για την επιβολή για την καταπολέμηση των αθέμιτων εμπορικών πρακτικών.

- Η ΕΕ θα αναπτύξει περαιτέρω στρατηγικές εταιρικές σχέσεις: Η ΕΕ θα συνεργαστεί με αξιόπιστους εταίρους για να προωθήσει τη δική τους οικονομική ανάπτυξη με βιώσιμο τρόπο μέσω της δημιουργίας αλυσίδας αξίας στις χώρες τους, ενώ παράλληλα θα προωθήσει ασφαλείς, ανθεκτικές, προσιτές και επαρκώς διαφοροποιημένες αλυσίδες αξίας για την ΕΕ.