EBRD: Ανάπτυξη 1,5% στην Ελλάδα το 2023 και 3% το 2024

Οι υψηλές τιμές του φυσικού αερίου και ο επίμονος πληθωρισμός συνεχίζουν να επιβαρύνουν τις οικονομικές προοπτικές, αναφέρει σήμερα η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (EBRD), σε μια επικαιροποίηση των προβλέψεών της για τις περιφερειακές οικονομικές προοπτικές.

Η παραγωγή στις περιοχές ενδιαφέροντος της Τράπεζας, που εκτείνονται σε τρεις ηπείρους, αναμένεται να αυξηθεί κατά 2,1% το 2023, έναντι προβλέψεων 3% στην τελευταία έκθεσή της τον Σεπτέμβριο.

Ειδικά για την Ελλάδα, η Τράπεζα εκτιμά ανάπτυξη 5,2% για το 2022 ενώ προβλέπει ρυθμούς 1,5% για το 2023 και 3% για το 2024, μειωμένους κατά 0,5 έως 0,7% σε σχέση με τις προβλέψεις του περασμένου Σεπτεμβρίου. 

Οι προβλέψεις για την ανάπτυξη έχουν προσαρμοστεί προς τα κάτω στις περισσότερες από τις μισές οικονομίες στις οποίες δραστηριοποιείται η EBRD, με πολύ λίγες αναθεωρήσεις προς τα πάνω. Συνολικά η Τράπεζα παρακολουθεί 36 οικονομίες.

Η ανάπτυξη στις περιφέρειες της Τράπεζας αναμένεται να ανέλθει στο 3,3% το 2024.

Η παραγωγή εκτιμάται ότι αυξήθηκε 3,2% σε ετήσια βάση τον Ιανουάριο-Σεπτέμβριο του 2022 και κατά περίπου 2,4% για το σύνολο του έτους – πιο αργά από το 2021, καθώς ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία είχε τον αντίκτυπό του και η ανάκαμψη μετά την Covid «κόλλησε».

Ωστόσο, η ανάπτυξη ξεπέρασε τις προσδοκίες, καθώς οι καταναλωτές στην Ευρώπη συνέχισαν να ξοδεύουν αποταμιεύσεις που συσσώρευσαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας.

Οι τιμές του φυσικού αερίου έχουν πλέον επανέλθει σε μεγάλο βαθμό στα επίπεδα πριν από τον πόλεμο, καθώς οι νέες προμήθειες υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) και οι παραδόσεις από τη Νορβηγία και την Αλγερία συμβάλλουν στη μείωση των πιέσεων στις τιμές. Χάρη στη χαμηλότερη κατανάλωση, λόγω τόσο του ήπιου χειμώνα στην Ευρώπη όσο και των υψηλότερων τιμών, τα αποθέματα στη γηραιά ήπειρο βρίσκονται πάνω από τα αντίστοιχα επίπεδα του 2021, αναφέρει η Τράπεζα.

Ωστόσο, σε πραγματικούς όρους, τέτοια επίπεδα είναι συγκρίσιμα με τα υψηλά της δεκαετίας του 1980 και οι τιμές φυσικού αερίου είναι έξι φορές υψηλότερες από τις αντίστοιχες στον Ατλαντικό.

Ταυτόχρονα, ο μέσος πληθωρισμός στις περιοχές της EBRD μειώθηκε στο 16,5% τον Δεκέμβριο, αφού κορυφώθηκε στο 17,5% τον Οκτώβριο (ρυθμός που καταγράφηκε τελευταία φορά στο τέλος της ύφεσης του 1998).

«Οι οικονομίες της EBRD εξακολουθούν να υποφέρουν από μείγμα υψηλών τιμών φυσικού αερίου και πληθωρισμού, ο οποίος καθυστερεί να πέσει όσο θα ανέμεναν οι αγορές», δήλωσε η επικεφαλής οικονομολόγος Beata Javorcik.

«Η αισιοδοξία για τον ρυθμό ανάκαμψης και ανάπτυξης μετά τις κρίσεις των τελευταίων ετών, ιδίως τον πόλεμο στην Ουκρανία, είναι, κατά την άποψή μας, άστοχη. Θεωρούμε ότι δεν έχουμε βγει από τη στενωπό».

Μακροπρόθεσμα, η σταδιακή κατάργηση της χρήσης του φυσικού αερίου είναι πιθανό να είναι θετική για την ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης, επισημαίνει η νέα έκθεση. Βραχυπρόθεσμα, ωστόσο, οι καταναλωτές που θερμαίνουν τα σπίτια τους, οι επιχειρήσεις σε βιομηχανίες έντασης και οι κυβερνήσεις που επιδοτούν τους λογαριασμούς ενέργειας παραμένουν πιεσμένοι από τις ιστορικά υψηλές τιμές.

Οι κρατικές ενεργειακές επιδοτήσεις στις οικονομίες της κεντρικής και νοτιοανατολικής ΕΕ, για παράδειγμα, εκτιμάται ότι αντιπροσωπεύουν περίπου το 3,6% του ΑΕΠ κατά μέσο όρο.

Oι προβλέψεις κατά περιοχή

Μεταξύ των επιμέρους οικονομιών, οι χώρες της νοτιοανατολικής Ευρωπαϊκής Ένωσης υπήρξαν ανθεκτικές σε κραδασμούς, αλλά παρουσίασαν σημαντικά χαμηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης το δεύτερο εξάμηνο του 2022. Προβλέπεται ανάπτυξη 1,5% το 2023, αυξημένη έως και 3,1% το 2024.

Ομοίως, ενώ η οικονομική ανάπτυξη στα Δυτικά Βαλκάνια μετριάστηκε το 2022, η κατανάλωση των νοικοκυριών αποδείχθηκε ανθεκτική. Η ανάπτυξη το 2023 αναμένεται να επιβραδυνθεί στο 2,2%, αντανακλώντας την ασθενή εξωτερική ζήτηση, τον επίμονα υψηλό πληθωρισμό και τις αυστηρότερες συνθήκες χρηματοδότησης. Η ανάπτυξη φαίνεται να αυξάνεται στο 3,4% το 2024.

Η Τράπεζα προβλέπει αύξηση του ΑΕΠ της Ουκρανίας κατά 1% φέτος (πολύ κάτω από την πρόβλεψη 8% τον περασμένο Σεπτέμβριο). Αυτό θα ισοδυναμούσε με σταθεροποίηση της πραγματικής παραγωγής περίπου στο 70% των επιπέδων του 2021. Ανάπτυξη 3% προβλέπεται για το 2024.

Η αύξηση του ΑΕΠ στην Τουρκία επιβραδύνθηκε σημαντικά το 2022 και αναμένεται να μειωθεί περαιτέρω, στο 3% το 2023 και 2024, καθώς οι αυξανόμενες απαιτήσεις εξωτερικής χρηματοδότησης και η πολιτική αβεβαιότητα λόγω εκλογών δημιουργούν σημαντικές οικονομικές ευπάθειες. Οι προβλέψεις δεν λαμβάνουν υπόψη φυσικά τις επιπτώσεις των σεισμών της περασμένης εβδομάδας στην οικονομία της χώρας.

Η παραγωγή στη νότια και ανατολική Μεσόγειο προβλέπεται να αυξηθεί κατά 4% το 2023 και 4,2% το 2024. Ενώ η ανάπτυξη επιβραδύνθηκε απότομα το 2022 λόγω υψηλότερου πληθωρισμού και αυστηρότερων συνθηκών χρηματοδότησης, αναμένεται να ανακάμψει το 2023 χάρη στην ανάκαμψη της γεωργικής παραγωγής και την πρόοδο των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων.

Ο αντίκτυπος των σεισμών στη συνολική οικονομική δραστηριότητα το 2023 είναι πιθανό να περιοριστεί στο 1% του ΑΕΠ, καθώς η ώθηση από τις προσπάθειες ανασυγκρότησης τους επόμενους μήνες πιθανώς θα αντισταθμίσει εν μέρει τη ζημιά στις αλυσίδες εφοδιασμού και τις υποδομές.

Η παραγωγή στην κεντρική Ευρώπη και τις χώρες της Βαλτικής αναμένεται να αυξηθεί κατά 0,6% το 2023. Το 2022, οι οικονομίες της περιοχής αποδείχθηκαν πιο ανθεκτικές από το αναμενόμενο, αλλά η πτώση της αγοραστικής δύναμης, η ασθενέστερη εξωτερική ζήτηση από τη Δυτική Ευρώπη και το αυξημένο κόστος χρηματοδότησης αναμένεται να επιβαρύνουν την ανάπτυξη φέτος. Η ανάπτυξη προβλέπεται να ανέλθει στο 2,7% το 2024, κάτω από τη μεσοπρόθεσμη δυναμική, αντανακλώντας τις συνεχιζόμενες υψηλές τιμές ενέργειας και το βραχυπρόθεσμο κόστος που συνδέεται με την πράσινη μετάβαση.

Η παραγωγή σε Ανατολική Ευρώπη και Καύκασο (πλην Ουκρανίας) ξεπέρασε τις προσδοκίες το 2022, λόγω της υψηλής ανάπτυξης στην Αρμενία και τη Γεωργία. Ωστόσο, η ανάπτυξη αναμένεται να επιβραδυνθεί στο 2,7% το 2023, πριν επιταχυνθεί στο 3,6% το 2024 εν μέσω της επίδρασης έκτακτων παραγόντων που σχετίζονται με την αλλαγή του εμπορίου στη Ρωσία και την εισροή κεφαλαίων και ειδικευμένων μεταναστών.

Η παραγωγή στην Κεντρική Ασία αναμένεται να αυξηθεί κατά 4,9% το 2023. Πρόκειται για ελαφρά ανοδική αναθεώρηση έναντι του Σεπτεμβρίου, που αντανακλά την ώθηση από τις υψηλές τιμές πετρελαίου και φυσικού αερίου για τους εξαγωγείς εμπορευμάτων, τις αυξημένες εισροές εργασίας, κεφαλαίου και εμβασμάτων και την άνοδο του ενδιάμεσου εμπορίου. Η αύξηση της παραγωγής φαίνεται να αυξάνεται έως και 5,4% το 2024 λόγω προγραμματισμένων επενδύσεων σε υποδομές, υψηλών τιμών εμπορευμάτων και μετεγκατάστασης ρωσικών επιχειρήσεων.

Μια πιο ολοκληρωμένη έκθεση Περιφερειακών Οικονομικών Προοπτικών θα εκδοθεί τον Μάιο.