ΕΕ: Νέοι κανόνες για προστασία των βιομηχανικών σχεδίων

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσιάζει αναθεωρημένους κανόνες που θα κάνουν φθηνότερη, ταχύτερη και πιο προβλέψιμη την προστασία των βιομηχανικών σχεδίων και υποδειγμάτων σε ολόκληρη την ΕΕ. Το βιομηχανικό σχέδιο ή υπόδειγμα αποτελεί την εξωτερική όψη ενός προϊόντος που χαρακτηρίζεται από τις γραμμές, το περίγραμμα ή το σχήμα του.

Οι προτάσεις για αναθεώρηση του κανονισμού και της οδηγίας για τα βιομηχανικά σχέδια και υποδείγματα εκσυγχρονίζουν το υφιστάμενο κοινοτικό πλαίσιο και τα παράλληλα εθνικά καθεστώτα για τα σχέδια και υποδείγματα, τα οποία δημιουργήθηκαν και εναρμονίστηκαν πριν από 20 χρόνια. Οι αναθεωρημένοι κανόνες θα συμβάλουν ώστε να βελτιωθούν οι συνθήκες για την καινοτομία των επιχειρήσεων, αναφέρει ανακοίνωση της Κομισιόν.

Ταυτόχρονα, οι κανόνες εισάγουν επίσης μια πιο ισορροπημένη προσέγγιση όσον αφορά την προστασία των σχεδίων και υποδειγμάτων. Με τον τρόπο αυτό διασφαλίζεται ότι τα σχέδια και υποδείγματα μπορούν να αναπαράγονται για ανταλλακτικά, παρέχοντας στους καταναλωτές περισσότερες επιλογές όσον αφορά την επισκευή σύνθετων προϊόντων, όπως είναι ιδίως τα αυτοκίνητα.

Οι προτάσεις:

• θα απλοποιήσουν και θα εξορθολογίσουν τη διαδικασία καταχώρισης ενός σχεδίου ή υποδείγματος σε επίπεδο ΕΕ: Διευκολύνοντας την παρουσίαση σχεδίων ή υποδειγμάτων σε μια αίτηση καταχώρισης (π.χ. μέσω της υποβολής αρχείων βίντεο) ή τον συνδυασμό περισσότερων του ενός σχεδίων ή υποδειγμάτων σε μία αίτηση, και παράλληλα μειώνοντας τα καταβλητέα τέλη για τα πρώτα δέκα έτη προστασίας, οι νέοι κανόνες θα καταστήσουν την προστασία των καταχωρισμένων κοινοτικών σχεδίων και υποδειγμάτων πιο προσιτή, αποτελεσματική και οικονομικά προσιτή, ιδίως για τους μεμονωμένους δημιουργούς και τις ΜΜΕ.
• θα εναρμονίσουν τις διαδικασίες και διασφαλίσουν τη συμπληρωματικότητα με τα εθνικά συστήματα σχεδίων και υποδειγμάτων: Το νέο πλαίσιο έχει στόχο να διασφαλίσει μεγαλύτερη συμπληρωματικότητα μεταξύ των κανόνων προστασίας των σχεδίων και υποδειγμάτων που ισχύουν σε επίπεδο ΕΕ και σε εθνικό επίπεδο, για παράδειγμα όσον αφορά τις απαιτήσεις για την καταχώριση σχεδίων ή υποδειγμάτων ή την απλούστευση των κανόνων για την ακύρωση καταχωρισμένων σχεδίων και υποδειγμάτων. Αυτό θα συμβάλει στη διαμόρφωση ισότιμων όρων ανταγωνισμού για τις επιχειρήσεις σε ολόκληρη την Ευρώπη.
• θα επιτρέψουν την αναπαραγωγή πρωτότυπων σχεδίων και υποδειγμάτων με σκοπό την επισκευή σύνθετων προϊόντων: Με την εισαγωγή πανευρωπαϊκής «ρήτρας επισκευής» στην οδηγία για τα σχέδια και υποδείγματα, οι νέοι κανόνες θα συμβάλουν στο άνοιγμα της αγοράς ανταλλακτικών και την αύξηση του ανταγωνισμού σε αυτήν. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό στον τομέα της επισκευής αυτοκινήτων, όπου θα πρέπει να καταστεί νομικά δυνατή σε όλες τις χώρες της ΕΕ η αναπαραγωγή εξαρτημάτων αυτοκινήτων που πρέπει να συνταιριάζουν απόλυτα (εξαρτήματα «must-match») για επισκευή, ώστε να αποκαθίσταται η αρχική εμφάνιση του αυτοκινήτου. Η προτεινόμενη «ρήτρα επισκευής» θα πρέπει να έχει άμεση νομική ισχύ μόνο για τα μελλοντικά σχέδια και υποδείγματα, ενώ τα σχέδια ή υποδείγματα στα οποία έχει ήδη χορηγηθεί προστασία θα πρέπει να εξακολουθήσουν να καλύπτονται για μεταβατική περίοδο δέκα ετών.

Ιστορικό

Οι προτάσεις ακολουθούν το σχέδιο δράσης για τη διανοητική ιδιοκτησία που εγκρίθηκε τον Νοέμβριο του 2020, όπου η Επιτροπή ανακοίνωσε ότι θα αναθεωρήσει τη νομοθεσία της ΕΕ για την προστασία των σχεδίων και υποδειγμάτων, μετά την επιτυχή μεταρρύθμιση της νομοθεσίας της ΕΕ για τα σήματα. Η αναθεώρηση αυτή βασίστηκε στα αποτελέσματα μιας ολοκληρωμένης αξιολόγησης της εν λόγω νομοθεσίας, η οποία έδειξε ότι, παρότι τα συστήματα προστασίας των σχεδίων και υποδειγμάτων στην ΕΕ λειτουργούν ικανοποιητικά σε γενικές γραμμές, υπάρχουν ελλείψεις που πρέπει να αντιμετωπιστούν.

Επιπλέον, αποτελεί συνέχεια εκκλήσεων από τα ενδιαφερόμενα μέρη, το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, με τις οποίες ζητήθηκε από την Επιτροπή ο εκσυγχρονισμός και η περαιτέρω εναρμόνιση της νομοθεσίας για τα βιομηχανικά σχέδια και υποδείγματα στην ΕΕ.

Επόμενα βήματα

Οι δύο προτάσεις θα διαβιβαστούν προς έγκριση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο σύμφωνα με τη συνήθη νομοθετική διαδικασία.

Μόλις εγκριθούν οι προτάσεις, τα κράτη μέλη της ΕΕ θα πρέπει να μεταφέρουν τους νέους κανόνες της οδηγίας στο εθνικό τους δίκαιο εντός δύο ετών. Όσον αφορά τον κανονισμό, οι περισσότερες τροποποιήσεις του κανονισμού για τα κοινοτικά σχέδια και υποδείγματα θα τεθούν σε εφαρμογή σύντομα (3 μήνες) μετά την έναρξη ισχύος του, ενώ οι υπόλοιπες θα εφαρμοστούν μόνο όταν τεθούν σε ισχύ οι αναγκαίες κατ' εξουσιοδότηση και εκτελεστικές πράξεις (18 μήνες μετά την έναρξη ισχύος).