Στην κόψη του ξυραφιού η συμφωνία για τα πυρηνικά του Ιράν

Συνεδριάζει στη Βιέννη το 35μελές Συμβούλιο του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ), τρεις μήνες μετά την υιοθέτηση ψηφίσματος που παροτρύνει το Ιράν να δώσει αξιόπιστες απαντήσεις στις έρευνες για ίχνη ουρανίου σε τρεις τοποθεσίες στη χώρα. Παράλληλα, η Τεχεράνη απορρίπτει τις εν λόγω έρευνες ως ενέργειες με πολιτικό κίνητρο, ενώ οι προσπάθειες για αναβίωση της συμφωνίας ορόσημο για τον περιορισμό του πυρηνικού προγράμματος της χώρας έχουν βαλτώσει.

«Το χάσμα πληροφοριών είναι όλο και μεγαλύτερο», δήλωσε ο γενικός διευθυντής του ΙΑΕΑ Ραφαέλ Μαριάνο Γκρόσι σε συνέντευξη Τύπου, προσθέτοντας ότι εξακολουθεί να αναμένει από το Ιράν να συνεργαστεί στην έρευνά του.

Το Ιράν, από την άλλη, απαιτεί να τερματιστεί η έρευνα του ΙΑΕΑ σχετικά με υποθέσεις για πυρηνικές δραστηριότητες σε αδήλωτες τοποθεσίες, πριν αρχίσει να ξηλώνει ένα πρόγραμμα εμπλουτισμού ουρανίου που πλησιάζει πλέον τα επίπεδα που απαιτούνται για την ανάπτυξη όπλων.

Το κίνητρο για συμφωνία ωστόσο είναι ισχυρό. Αίσια έκβαση στη συνεδρίαση θα μπορούσε να σημάνει απελευθέρωση στις εξαγωγές ιρανικού πετρελαίου, γράφει το Βloomberg.

Οι ΗΠΑ και άλλες παγκόσμιες δυνάμεις έχουν προσφερθεί να ελαφρύνουν τις κυρώσεις εάν η Ισλαμική Δημοκρατία περιορίσει την παραγωγή πυρηνικού καυσίμου, αλλά επιμένουν ότι εναπόκειται στον ΙΑΕΑ να κηρύξει το τέλος της έρευνας.

Ύστερα από 16 μήνες έμμεσων συνομιλιών μεταξύ Τεχεράνης και Ουάσινγκτον, ο επικεφαλής της ευρωπαϊκής εξωτερικής πολιτικής Ζοζέπ Μπορέλ δήλωσε στις 8 Αυγούστου ότι υποβλήθηκε η τελική πρόσφορα για να ξεπεραστεί το αδιέξοδο και να αναβιώσει η συμφωνία.

Νωρίτερα αυτό τον μήνα, το Ιράν απέστειλε την τελευταία του απάντηση στο προτεινόμενο κείμενο της ΕΕ. Αλλά η Βρετανία, η Γαλλία και η Γερμανία δήλωσαν το Σάββατο ότι έχουν «σοβαρές αμφιβολίες» για τις προθέσεις του Ιράν, αφού προσπάθησε να συνδέσει την αναβίωση μιας συμφωνίας με τον τερματισμό των ερευνών του IAEA.

Ο εκπρόσωπος του ιρανικού υπουργείου Εξωτερικών Νάσερ Καναανί χαρακτήρισε «μη εποικοδομητική» την ευρωπαϊκή δήλωση.

«Οι ΗΠΑ και η Ευρώπη θα πρέπει να αποδείξουν ότι δεν θέτουν ως προτεραιότητα τα συμφέροντα του σιωνιστικού καθεστώτος [Ισραήλ]», δήλωσε.

Καθώς οι ευρωπαϊκές ελπίδες εξασθενούν για άμεση επιστροφή στη συμφωνία, η ηγεσία του Ιράν επικεντρώνεται στην ευρύτερη περιοχή. Ο πρόεδρος Εμπραχίμ Ραΐσι αναμένεται να συναντήσει τον Κινέζος και Ρώσο ομόλογό του στο πλαίσιο συνόδου του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης την Πέμπτη στο Ουζμπεκιστάν.

Very untimely indeed. Right at a critical moment at the #ViennaTalks and on the eve of the session of the #IAEA Board of Governors. https://t.co/BrlMNiinza

— Mikhail Ulyanov (@Amb_Ulyanov) September 10, 2022

Ακόμη κι αν τελικά ξεπεραστούν τα εμπόδια μεταξύ Τεχεράνης και Δύσης για την αναβίωση της συμφωνίας, ο Γκρόσι προειδοποίησε ότι έχει αυξηθεί ο χρόνος που θα χρειαστούν οι επιθεωρητές του για να επαληθεύσουν τη συμμόρφωση.

Τα αποθέματα εμπλουτισμένου ουρανίου του Ιράν αυξάνονται σταθερά από τότε που οι ΗΠΑ αποχώρησαν από τη συμφωνία

Η πυρηνική συμφωνία κατέρρευσε το 2018, όταν ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ απέσυρε τις ΗΠΑ και επέβαλε εκ νέου κυρώσεις. Σε απάντηση, Ιρανοί αξιωματούχοι επέκτειναν το πυρηνικό πρόγραμμα της χώρας.

Σήμερα, το Ιράν δηλώνει έτοιμο να συνεχίσει τη συνεργασία του με τον IAEA, δήλωσε ο Νάσερ Καναανί, καλώντας τον οργανισμό «να μην υποχωρήσει στην πίεση του Ισραήλ» αναφορικά με τις πυρηνικές δραστηριότητες της Τεχεράνης.

«Το Ιράν ανακοινώνει την εποικοδομητική του συνεργασία με τον Οργανισμό ως υποχρέωσή του … το Ιράν έχει υποχρεώσεις, αλλά έχει και δικαιώματα», δήλωσε ο Καναανί σε συνέντευξη Τύπου που μεταδόθηκε τηλεοπτικά. «Ο Οργανισμός θα πρέπει να διατηρήσει την αξιοπιστία του».

Το Ισραήλ, που ευρέως θεωρείται πως είναι η μοναδική πυρηνική δύναμη στη Μέση Ανατολή, έχει δεσμευτεί να μην επιτρέψει ποτέ στο Ιράν να αποκτήσει ατομικά όπλα, λέγοντας ότι η Τεχεράνη θέλει την καταστροφή του. Το Ιράν αρνείται ότι επιδιώκει να αποκτήσει πυρηνικά όπλα και λέει ότι το ατομικό του πρόγραμμα έχει ειρηνικούς σκοπούς.

Παράλληλα, το Ιράν ανέπτυξε ένα προηγμένο μη επανδρωμένο αεροπλάνο-καμικάζι μεγάλου βεληνεκούς, «σχεδιασμένο για να πλήξει το Τελ Αβίβ και τη Χάιφα του Ισραήλ», μετέδωσε το ημιεπίσημο πρακτορείο ειδήσεων Mehr News επικαλούμενο ανακοίνωση του ιρανικού Στρατού Ξηράς, σύμφωνα με το ΑΠΕ.

Ο ταξίαρχος Κιομάρς Χειντάρι δήλωσε πως το μη επανδρωμένο αεροπλάνο, στο οποίο δόθηκε η ονομασία Arash-2, είναι νεότερη εκδοχή του Arash-1.