Τι κρύβει το νέο δόγμα Πάουελ για «ύφεση της ανάπτυξης»

Ξεχάστε την ήπια προσγείωση. Ο πρόεδρος της Federal Reserve Τζερόμ Πάουελ στοχεύει τώρα σε κάτι πολύ πιο οδυνηρό για την οικονομία, για να βάλει τέλος στον αυξημένο πληθωρισμό. Το πρόβλημα είναι ότι ακόμα κι αυτό μπορεί να μην είναι αρκετό.

Είναι γνωστό στους οικονομολόγους με το παράδοξο όνομα «ύφεση της ανάπτυξης» (growth recession). Σε αντίθεση με μια ήπια προσγείωση, είναι μια παρατεταμένη περίοδος πενιχρής ανάπτυξης και αυξανόμενης ανεργίας. Αλλά δεν λαμβάνει χαρακτηριστικά πλήρους συρρίκνωσης της οικονομίας.

Ο Πάουελ «έθαψε την έννοια της ομαλής προσγείωσης» με την ομιλία του στις 26 Αυγούστου στο Τζάκσον Χoλ του Ουαϊόμινγκ, δήλωσε η Νταϊάν Σουόνκ, επικεφαλής οικονομολόγος στην KPMG LLP, μιλώντας στο Bloomberg. Τώρα, «ο στόχος της Fed είναι να μειώσει τον πληθωρισμό επιβραδύνοντας την οικονομική ανάπτυξη κάτω από τις δυνατότητές της», την οποία οι αξιωματούχοι οριοθετούν σε ρυθμό 1,8%.

«Είναι κάτι σαν το μαρτύριο της σταγόνας», πρόσθεσε η Σουόνκ, η οποία παρακολούθησε το ετήσιο συμπόσιο της Fed στο Τζάκσον Χολ την περασμένη εβδομάδα. «Είναι μια βασανιστική διαδικασία, αλλά λιγότερο βασανιστική και λιγότερο επώδυνη από μια απότομη ύφεση».

Η αλλαγή στο μήνυμα του Πάουελ τράβηξε την προσοχή της Wall Street. Οι τιμές των μετοχών έχουν υποχωρήσει από τότε που ο πρόεδρος της Fed υποσχέθηκε να κάνει ό,τι χρειάζεται για να απαλλάξει την οικονομία από τον υπερβολικά υψηλό πληθωρισμό.

Οι πολιτικοί στην Ουάσιγκτον το σημείωσαν επίσης. Η γερουσιαστής της Μασαχουσέτης και πρώην υποψήφια για την προεδρία του Δημοκρατικού Κόμματος Ελίζαμπεθ Γουόρεν εξέφρασε την ανησυχία της ότι η Fed θα μπορούσε να οδηγήσει την οικονομία σε ύφεση, ενώ ο επικεφαλής του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος στη Γερουσία Μιτς ΜακΚόνελ είπε ότι μια ύφεση είναι πιθανή καθώς η κεντρική τράπεζα αυξάνει τα επιτόκια για την καταπολέμηση του πληθωρισμού.

Στην ήπια προσγείωση το 1994-95, η Fed επιβράδυνε για λίγο την οικονομία και περιόρισε τον πληθωρισμό μέσω διπλασιασμού των επιτοκίων. Αλλά η ανεργία δεν αυξήθηκε ποτέ πραγματικά. Απλώς σταμάτησε να πέφτει για λίγο.

Ο αείμνηστος οικονομολόγος του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης Σόλομον Φάμπρικαντ επινόησε τον όρο «ύφεση της ανάπτυξης» (growth recession) σε μελέτη που δημοσιεύτηκε το 1972. Η ύφεση της ανάπτυξης είναι μια έκφραση που επινοήθηκε για να περιγράψει μια οικονομία που αναπτύσσεται με τόσο αργό ρυθμό, που χάνονται περισσότερες θέσεις εργασίας παρά προστίθενται. Μια ύφεση της ανάπτυξης δεν αγγίζει τη σοβαρότητα μιας πραγματικής ύφεσης, αλλά εξακολουθεί να περιλαμβάνει αύξηση της ανεργίας και μια οικονομία που αποδίδει κάτω από τις δυνατότητές της.

Αν και ένα τέτοιο σενάριο μπορεί να μην είναι τόσο κοστοβόρο όσο μια πραγματική συρρίκνωση, εντούτοις ενέχει κινδύνους για την οικονομία. Μια τίγρη υπό περιορισμό «δεν είναι το ίδιο με μια τίγρη που τριγυρνάει χαλαρή, αλλά ούτε και μια χάρτινη τίγρη», έγραψε.

Ο Πάουελ έχει καταλήξει φαινομενικά στο συμπέρασμα ότι θα χρειαστεί μια τίγρη -και όχι απλώς μια ήπια προσγείωση- για να επιτεθεί στον καταστροφικό πληθωρισμό της Αμερικής. Στην ομιλία του στο Τζάκσον Χoλ, είπε ότι η αγορά εργασίας ήταν «φανερά εκτός ισορροπίας», με τη ζήτηση για εργαζόμενους να υπερβαίνει σημαντικά την προσφορά. Αυτό οδήγησε σε ραγδαίες αυξήσεις μισθών που δεν είναι συμβατές με τον στόχο της Fed για πληθωρισμό 2%.

«Η μείωση του πληθωρισμού είναι πιθανό να απαιτήσει μια διαρκή περίοδο ανάπτυξης κάτω από τη μέση τάση», είπε ο Πάουελ. «Επιπλέον, πολύ πιθανόν να υπάρξει κάποια άμβλυνση των συνθηκών της αγοράς εργασίας» -που θεωρείται ευρέως ως ευφημισμός για υψηλότερη ανεργία.

Η ανεργία πιθανότατα να παραμείνει σταθερή τον Αύγουστο στο χαμηλό πέντε δεκαετιών του 3,5%, καθώς η αύξηση νέων θέσεων επιβραδύνθηκε σε 300.000 από 528.000 τον Ιούλιο, σύμφωνα με τη μέση πρόβλεψη οικονομολόγων που συμμετείχαν σε έρευνα του Bloomberg. Ωστόσο, σύμφωνα με την ADP που μετρά την απασχόληση στη μεγαλύτερη οικονομία του πλανήτη, οι αμερικανικές εταιρείες έστειλαν μήνυμα: φρέναραν απότομα τον ρυθμό προσλήψεων τον Αύγουστο, εν μέσω αυξανόμενων φόβων για οικονομική επιβράδυνση.

Οπως αναφέρει, οι θέσεις εργασίας στον ιδιωτικό τομέα αυξήθηκαν κατά 132.000 αυτό τον μήνα, μια σημαντική επιβράδυνση σε σχέση με τις 270.000 τον Ιούλιο και κάτω από τις προβλέψεις, υποδηλώνοντας ότι η αγορά εργασίας των ΗΠΑ δεν είναι τόσο ισχυρή όσο πιστεύουν οι αρχές στις ΗΠΑ.

Ooof! That ADP #employment number doesn't exactly jump off the screen at you. Only 132K jobs created in August, compared with a forecast of 288K. "Official" Labor Department data set for Friday of course.

— Mike Larson (@RealMikeLarson) August 31, 2022