Στη δίνη της έλλειψης προσωπικού ο τουρισμός στην Ευρώπη

Σε κοινό παρονομαστή για τις τουριστικές επιχειρήσεις τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό αναδείχθηκε και φέτος το πρόβλημα της έλλειψης προσωπικού.

Σύμφωνα με το Παγκόσμιο Συμβούλιο Ταξιδιών και Τουρισμού (World Travel & Tourism Council-WTTC), περισσότερες από 1,2 εκατ. θέσεις εργασίας σε ολόκληρη την Ευρώπη παραμένουν κενές, γεγονός που λειτουργεί ως τροχοπέδη στην ανάκαμψη του τουριστικού κλάδου, ο οποίος την προηγούμενη διετία δέχθηκε ισχυρό πλήγμα εξαιτίας της υγειονομικής κρίσης.

Κι ενώ στην Ελλάδα, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις παραγόντων της αγοράς, το 10% των θέσεων απασχόλησης στο οργανόγραμμα μιας τουριστικής επιχείρησης δεν έχει καλυφθεί στην αιχμή της τουριστικής περιόδου, με τον συνολικό αριθμό των «κενών» θέσεων να υπερβαίνει τις 50.000, αντίστοιχα προβλήματα αντιμετωπίζουν και άλλες μεγάλες δυνάμεις του κλάδου του τουρισμού και των ταξιδιών.

Στη χώρα μας, το μεγαλύτερο πρόβλημα εντοπίζεται σε ειδικότητες όπως οι καμαριέρες, οι σερβιτόροι (service), οι σεφ και οι υπάλληλοι υποδοχής. Με βάση, δε, πρόσφατη έρευνα του Ινστιτούτου του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΙΝΣΕΤΕ), στην αιχμή της θερινής σεζόν του 2021, 53.249 θέσεις εργασίας δεν καλύφθηκαν από τις 244.124 θέσεις που προβλέπονται βάσει οργανογράμματος στα ξενοδοχεία, με το ποσοστό έλλειψης να ανέρχεται σε 22%, τάση που επαναλαμβάνεται και φέτος, προκαλώντας προβλήματα στη λειτουργία των επιχειρήσεων.

Ιταλία

Σε δεινή θέση ως προς τις ελλείψεις προσωπικού στον τουριστικό κλάδο βρίσκεται, εκτός από την Ελλάδα, και η Ιταλία. Σύμφωνα με μελέτη του WTTC, η ανάκαμψη του τουρισμού στη γειτονική χώρα θα επιβραδυνθεί, εάν παραμείνουν κενές οι περισσότερες από 250.000 θέσεις απασχόλησης που μέχρι σήμερα δεν έχουν καλυφθεί.

Με βάση τα επίσημα στοιχεία, η Ιταλία αντιμετωπίζει το μεγαλύτερο πρόβλημα ως προς την έλλειψη προσωπικού, σε σχέση με τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες που συμμετείχαν στη σχετική έρευνα, με 1 στις 6 θέσεις να παραμένει κενή τη φετινή σεζόν. Σύμφωνα, μάλιστα, με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τουρισμού, το χάσμα μεταξύ προσφοράς και ζήτησης εκτιμάται ότι είναι ακόμη μεγαλύτερο κατά το γ’ τρίμηνο του έτους, το διάστημα Ιουλίου-Σεπτεμβρίου, καθώς η ζήτηση είναι πιθανό να διαμορφωθεί στα προ πανδημίας επίπεδα.

Πριν από την εμφάνιση της πανδημίας, το 2019, σχεδόν 1,4 εκατ. εργαζόμενοι απασχολούνταν στον κλάδο του τουρισμού και των ταξιδιών στην Ιταλία. Ωστόσο, το 2020 χάθηκαν περισσότερες από 200.000 θέσεις εργασίας. Και μπορεί ο ιταλικός τουρισμός να σημείωσε ισχυρή ανάκαμψη το 2021, με αύξηση 58,5% της συμβολής του κλάδου στην εθνική οικονομία, παρ’ όλ’ αυτά η έλλειψη προσωπικού ασκεί ισχυρή πίεση στον κλάδο.

Οι κλάδοι των καταλυμάτων και των ταξιδιωτικών πρακτορείων έχουν πληγεί περισσότερο, καθώς πάνω από το 1/3 (38%) και σχεδόν το ήμισυ (42%) των θέσεων απασχόλησης αντίστοιχα δεν έχουν καλυφθεί.

Γαλλία

Περισσότερες από 71.000 κενές θέσεις απασχόλησης στον τομέα του τουρισμού μετρά η Γαλλία. Συγκεκριμένα, με βάση τα στοιχεία του WTTC, 1 στις 19 θέσεις εργασίας δεν έχει καλυφθεί φέτος, με τη ζήτηση για το γ’ τρίμηνο του 2022 να εκτιμάται ότι θα προσεγγίσει τα προ πανδημίας επίπεδα.

Το 2019, πριν από την πανδημία, περισσότεροι από 1,3 εκατ. εργαζόμενοι απασχολούνταν στον γαλλικό τουρισμό. Ωστόσο μέχρι τα τέλη του 2020, σχεδόν 175.000 απασχολούμενοι είχαν χάσει τις δουλειές τους.

Η Γαλλία άρχισε να ανακάμπτει το 2021, με την αύξηση της συνεισφοράς του κλάδου στην εθνική οικονομία να ανέρχεται στο 40,6%. Με βάση την ανάλυση του WTTC, η γαλλική αεροπορία είναι ένας από τους κλάδους που έχουν πληγεί περισσότερο, με 1 στις 3 (38%) θέσεις εργασίας να παραμένει κενή. Μεγάλο πρόβλημα αντιμετωπίζουν και τα ταξιδιωτικά γραφεία, δεδομένου ότι το 1/3 (39%) των θέσεων εργασίας του κλάδου δεν έχει καλυφθεί.

Πορτογαλία

Στις 50.000 ανέρχεται ο αριθμός των θέσεων απασχόλησης που παραμένουν κενές στον τομέα του τουρισμού στην Πορτογαλία, με βάση το WTTC.

Το γ’ τρίμηνο του έτους, 1 στις 10 θέσεις δεν έχουν καλυφθεί, με την Πορτογαλία να συγκαταλέγεται στις χώρες που έχουν πληγεί λιγότερο από τις ελλείψεις προσωπικού στον τουρισμό. Πριν από την πανδημία, το 2019, περισσότεροι από 485.000 εργαζόμενοι απασχολούνταν στον κλάδο, ωστόσο, το 2020 χάθηκαν περισσότερες από 80.000 θέσεις εργασίας.

Ο τουρισμός στην Πορτογαλία άρχισε να ανακάμπτει σταδιακά το 2021, με τη συμβολή του κλάδου στην εθνική οικονομία να αυξάνεται κατά 32,6%. Πάντως, η ανάλυση του WTTC δείχνει ότι ο ξενοδοχειακός τομέας είναι εκείνος που έχει πληγεί περισσότερο, καθώς το 13% των θέσεων απασχόλησης παραμένει κενό. Στα ίδια περίπου επίπεδα διαμορφώνεται η έλλειψη προσωπικού και στο κλάδο Food and Beverage (F&B), με το 12% των θέσεων εργασίας να μην έχει καλυφθεί.

Ηνωμένο Βασίλειο

Στη δίνη της έλλειψης προσωπικού βρίσκεται και το Ηνωμένο Βασίλειο, με σχεδόν 130.000 θέσεις εργασίας να παραμένουν ακάλυπτες. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τουρισμού, στο Ηνωμένο Βασίλειο 1 στις 14 θέσεις εργασίας παραμείνει κενή, με τους επιχειρηματίες στα εστιατόρια και στα ξενοδοχεία να είναι εκείνοι που δυσκολεύονται περισσότερο να βρουν εργατικό δυναμικό.

Συγκεκριμένα, ο ξενοδοχειακός κλάδος, οι αερομεταφορές και οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην ψυχαγωγία φαίνεται ότι επηρεάζονται περισσότερο, καθώς το 18% (1 στους 6), το 11% (1 στους 9) και το 12% (1 στους 8) των θέσεων απασχόλησης αντίστοιχα δεν έχουν καλυφθεί.

Η έλλειψη προσωπικού είναι πλέον εμφανής και στις μεταφορές, ιδιαίτερα στον κλάδο των αερομεταφορών, που καλούνται να αντεπεξέλθουν στην αυξημένη ζήτηση για ταξίδια μετά την πανδημία. Ενδεικτικό της κατάστασης είναι το γεγονός ότι το 2019 1,8 εκατ. άνθρωποι απασχολούνταν στον κλάδο του τουρισμού στο Ηνωμένο Βασίλειο και μέχρι το τέλος του 2020 περισσότεροι από 200.000 είχαν χάσει τις δουλειές τους.

ΗΠΑ

Σε δεινή κατάσταση ως προς τις ελλείψεις προσωπικού βρίσκονται και οι επιχειρήσεις στην άλλη άκρη του Ατλαντικού, καθώς, σύμφωνα με το WTTC, περίπου 412.000 θέσεις εργασίας στις ΗΠΑ θα παραμείνουν κενές φέτος, ναρκοθετώντας τις προοπτικές ανάκαμψης του τουριστικού κλάδου.

Με βάση τα στοιχεία του WTTC, 1 στις 18 θέσεις εργασίας παρέμειναν κενές κατά το α’ εξάμηνο του 2022. Συγκεκριμένα, εκτιμάται ότι 321.000 θέσεις στον τομέα ταξιδιών και τουρισμού δεν καλύφθηκαν το χρονικό διάστημα Ιανουαρίου-Ιουνίου 2022, με τις ελλείψεις εργαζομένων να κορυφώνονται το τρίμηνο Ιουλίου-Σεπτεμβρίου που διανύουμε, καθώς 412.000 θέσεις εργασίας εκτιμάται ότι θα παραμείνουν κενές.

Κατά τη διάρκεια του 2020, η απασχόληση στον κλάδο μειώθηκε κατά 35,9%. Το 2021, κι ενώ ο τουρισμός παγκοσμίως άρχισε να ανακτά τη δυναμική του, οι ΗΠΑ κατέγραψαν αύξηση 12,4% στον αριθμό των θέσεων εργασίας που υποστηρίζονται άμεσα από τον κλάδο, προσθέτοντας 480.000 και πάλι στην αγορά θέσεις απασχόλησης.

Ωστόσο, παρά την ανάπτυξη του 2021, οι τομείς των μεταφορών, της φιλοξενίας και της αναψυχής βρίσκονται φέτος αντιμέτωποι με τις μεγαλύτερες επιπτώσεις εξαιτίας της έλλειψης εργατικού δυναμικού.