Θαλάσσιος καύσωνας διαρκείας απειλεί τη βιοποικιλότητα στη Μεσόγειο

«Ενα μεγάλο κύμα θαλάσσιας ζέστης» πλήττει τη δυτική Μεσόγειο από το τέλος του Μαΐου, με θερμοκρασίες ιδιαίτερα υψηλές, που υπερβαίνουν κατά 4°C έως 5°C τις κανονικές και απειλούν τα θαλάσσια οικοσυστήματα, σύμφωνα με ειδικούς της κλιματικής εξέλιξης.

«Αυτό το μεγάλο κύμα θαλάσσιας ζέστης ξεκίνησε στο τέλος Μαΐου στη Θάλασσα της Λιγουρίας», που βρίσκεται ανάμεσα στην Ιταλία και τη βόρεια Κορσική, και έπειτα τον Ιούνιο συνεχίστηκε στον Κόλπο του Τάραντα, στη νοτιοανατολική Ιταλία, δήλωσε η Καρίνα φον Σούκμαν, Γερμανίδα ωκεανολόγος στην Mercator Océan International.

Η μη κερδοσκοπική οργάνωση με έδρα την Τουλούζη περιλαμβάνει τα κυριότερα ωκεανογραφικά ινστιτούτα της Γαλλίας, της Ιταλίας, της Ισπανίας, της Βρετανίας και της Νορβηγίας και καθοδηγεί την ευρωπαϊκή υπηρεσία παρακολούθησης των ωκεανών, την Copernicus Marine Service (CMEMS).

Τον Ιούλιο, «από τη Θάλασσα των Βαλεαρίδων (Ισπανία) μέχρι τη Σαρδηνία (Ιταλία), καθώς και ανατολικά της Κορσικής και στο σύνολο της Τυρρηνικής Θάλασσας, παρατηρούνται στην επιφάνεια εξαιρετικά υψηλές τιμές θερμοκρασίας, ανάμεσα στους 28°C και 30°C, υψηλότερες των κανονικών, της τάξεως των +4°C έως +5°C», σύμφωνα με τη Mercator Océan International.

Αν για τους λουόμενους στις θάλασσες αυτές, έναν από τους βασικούς τουριστικούς προορισμούς στον κόσμο, είναι ευχάριστες αυτές οι θερμοκρασίες, για τους επιστήμονες και οικολόγους αποτελούν πηγή ανησυχίας.

Ο θαλάσσιος καύσωνας μπορεί να φέρει δραματικές αλλαγές στην πανίδα και τη χλωρίδα, προκαλώντας «μετανάστευση ειδών» προς λιγότερο θερμά ύδατα, μαζική θνητότητα ειδών ή μείωση ορισμένων και εμφάνιση νέων ειδών, προειδοποιεί η Καρίνα φον Σούκμαν, μία από τους συντάκτες των εκθέσεων της Διακυβερνητικής Επιτροπής των Εμπειρογνωμόνων του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC, GIEC).

Και όλες αυτές οι μεταβολές θα έχουν κοινωνικο-οικονομικές συνέπειες, κυρίως στον τομέα της αλιείας, προειδοποιεί.

«Στη Μεσόγειο, έπειτα από επεισόδια θαλάσσιων καυσώνων το 1999, το 2003 και το 2006, παρατηρήθηκαν πλήθος περιπτώσεων μαζικής θνητότητας ειδών όπως η ποσειδωνία», σύμφωνα με έκθεση του Centre national de la recherche scientifique (CNRS) που δημοσιεύτηκε το 2020.

Για τον Σαρλ-Φρανσουά Μπουντουρέσκ, καθηγητή Θαλάσσιας Οικολογίας του Πανεπιστημίου Αιξ-Μασσαλίας, οι συνέπειες αυτού του θαλάσσιου καύσωνα μελετώνται, αλλά οι προβλέψεις οδηγούν σε «απόλυτο ή μερικό» μαζικό θάνατο της ποσειδωνίας και του κόκκινου κοραλλιού.

Ψάρια όπως το πολύχρωμο μπαρακούντα, που έχουν αρχίσει να ανεβαίνουν από τον νότο προς τον βορρά της Μεσογείου, κινδυνεύουν επίσης με αύξηση των πληθυσμών τους στη δυτική Μεσόγειο.

«Είδη που προέρχονται από την Ερυθρά Θάλασσα, και τα οποία εισήλθαν στην ανατολική Μεσόγειο μέσω της Διώρυγας του Σουέζ», πλησιάζουν επίσης τις γαλλικές ακτές και δύο από τα είδη αυτά είναι πιθανό να αποτελέσουν πρόβλημα σε πέντε ή δέκα χρόνια: το λαγόψαρο και η γιγάντια μέδουσα Rhopilema.

Το λαγόψαρο είναι «εξαιρετικά αδηφάγο φυτοφάγο» ψάρι που «απειλεί να διαταράξει τις συνήθεις τροφικές αλυσίδες». Ηδη παρόν ανοιχτά του Λιβάνου, η αύξηση του πληθυσμού του στη δυτική Μεσόγειο απειλεί τα δάση των αλγών που παρέχουν υπηρεσίες βρεφοκομείων των άλλων ψαριών.

Η γιγάντια μέδουσα προκαλεί σοβαρά τσιμπήματα που χρήζουν νοσηλείας και προκαλούν το κλείσιμο των παραλιών όταν διαπιστωθεί η παρουσία της, προειδοποιεί ο Σαρλ-Φρανσουά Μπουντουρέσκ.

Για την αντιμετώπιση των θαλάσσιων καυσώνων, θα πρέπει να μειωθούν οι εκπομπές αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου, αλλά, ακόμη κι αν σταματούσαμε σήμερα τις εκπομπές, θα συνέχιζαν να θερμαίνονται οι ωκεανοί, που αποθηκεύουν το 90% της θερμότητας της Γης», εξηγεί η Καρίνα φον Σούκμαν.

Τα κύματα θαλάσσιας ζέστης έχουν ήδη «διπλασιαστεί σε συχνότητα από τη δεκαετία του 1980», σύμφωνα με την έκθεση της Διακυβερνητικής Επιτροπής των Εμπειρογνωμόνων του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή τον Αύγουστο 2021.

Ανάμεσα στο 2015 και το 2019, «η Μεσόγειος έχει γνωρίσει πέντε συνεχή χρόνια μαζικού θανάτου ειδών» εξαιτίας των θαλάσσιων καυσώνων, τονίζεται σε άρθρο της επιστημονικής επιθεώρησης Global Change Biology (18 Ιουλίου).

«Τουλάχιστον από το 2003, τα κύματα αυτά έχουν γίνει συστηματικά και στο μέλλον θα έχουν μεγαλύτερη χρονική διάρκεια, θα καταλαμβάνουν μεγαλύτερη επιφάνεια στη θάλασσα και θα είναι περισσότερο έντονα και σοβαρά», θέτοντας σε μεγάλη δοκιμασία μια θάλασσα πολύτιμη με όρους βιοποικιλότητας, προειδοποιεί η Καρίνα φον Σούκμαν.

Αν και η Μεσόγειος Θάλασσα καλύπτει λιγότερο από το 1% της επιφάνειας των ωκεανών του πλανήτη, φιλοξενεί το 18% όλων των γνωστών θαλάσσιων ειδών» και το μεγαλύτερο ποσοστό θαλάσσιων οικοσυστημάτων στην Ευρώπη, τονίζεται στην έκθεση του δικτύου των ειδικών για την κλιματική αλλαγή στην Μεσόγειο (Medecc).

ΠΗΓΗ: ΑΠΕ