Κοινές αγορές όπλων για πρώτη φορά στην ΕΕ

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα παράσχει χρηματοδότηση για πρώτη φορά, με σκοπό την κοινή προμήθεια όπλων από τα κράτη-μέλη, προκειμένου να αναβαθμιστούν οι εθνικοί στρατοί και τα πολεμικά υλικά τους ως απάντηση στον πόλεμο στην Ουκρανία, γράφουν οι Financial Times.

Η πρόταση, που παρουσιάστηκε από τον επίτροπο για την εσωτερική αγορά Τιερί Μπρετόν την Τρίτη, θα δώσει οικονομικά κίνητρα σε κοινοπραξίες τουλάχιστον τριών κρατών-μελών ώστε να αγοράσουν όπλα. Στόχος είναι να διοχετευθεί η αύξηση των αμυντικών δαπανών της ΕΕ προς συντονισμένες προμήθειες και να μη μονοπωλήσουν το ενδιαφέρον των εταιρειών όπλων τα μεγαλύτερα κράτη-μέλη.

Εάν εγκριθεί από τα κράτη-μέλη, η πρωτοβουλία των 500 εκατομμυρίων ευρώ θα σηματοδοτήσει την πρώτη φορά που οι Βρυξέλλες χρησιμοποιούν χρήματα από τους φορολογούμενους της ΕΕ για να χρηματοδοτήσουν κοινές προμήθειες όπλων. Η πρόταση ακολουθεί την απόφαση-ορόσημο της ΕΕ να δαπανήσει δισεκατομμύρια ευρώ για τη χρηματοδότηση των προμηθειών όπλων στην Ουκρανία, μετά τη ρωσική εισβολή -αποστολές που έχουν αποστραγγίσει τα εθνικά αποθέματα οπλισμού.

«Κάνουμε ένα ιστορικό βήμα προς την ευρωπαϊκή αμυντική ολοκλήρωση», είπε ο Μπρετόν. «Αυτή η πρωτοβουλία θα καταστήσει δυνατή την αναπλήρωση μέρους των αποθεμάτων, μετά την ενιαία απάντηση υποστήριξης της Ευρώπης προς την Ουκρανία μέσω μεταφοράς όπλων».

Και πρόσθεσε: «Συνεισφέροντας στον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό, δημιουργούμε κίνητρο για τα κράτη-μέλη -πολλά από τα οποία έχουν ανακοινώσει σημαντική αύξηση των αμυντικών δαπανών- να αγοράζουν μαζί. Αυτό θα καταστήσει δυνατή τη βέλτιστη δαπάνη του δημόσιου χρήματος και την ενίσχυση της ευρωπαϊκής βιομηχανικής μας βάσης».

Ο πόλεμος στην Ουκρανία οδήγησε σε ριζική αλλαγή της ευρωπαϊκής στρατιωτικής σκέψης, όσον αφορά όχι μόνο την πρόσληψη της ρωσικής απειλής αλλά και την πλήρη στροφή των κυβερνήσεων από τις πολυετείς περικοπές των αμυντικών δαπανών στη συνολική αύξησή τους, που ξεπερνά τα 200 δισ. ευρώ. Σύμφωνα με την πρόταση της Επιτροπής, οι Βρυξέλλες θα αποζημιώνουν περίπου το 10% έως 15% του κόστους των νέων όπλων, εφόσον γίνει ομαδική παραγγελία κρατών από αμυντική εταιρεία της ΕΕ εντός διετίας από τις 24 Φεβρουαρίου του τρέχοντος έτους, ημέρα που ξεκίνησε ο πόλεμος στην Ουκρανία.

Αξιωματούχοι της ΕΕ παραδέχονται ότι η πρωτοβουλία των 500 εκατ. ευρώ αφορά μόνο ένα μικρό μέρος του αμυντικού προϋπολογισμού της ΕΕ τα επόμενα δύο χρόνια, ως εκ τούτου πρόκειται για την πρώτη δόση που θα μπορούσε να επαναληφθεί εφόσον πετύχει. Ορισμένα κράτη-μέλη είχαν ήδη συζητήσει κοινές αγορές φορητών πυραύλων εδάφους-αέρος, αντιαρματικών πυραύλων και πυροβολικού, στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας της Επιτροπής.

Η ΕΕ έχει από καιρό προσπαθήσει να ωθήσει τα μέλη της σε κοινές αγορές όπλων και να συγκεντρώσει επενδύσεις σε νέα οπλικά συστήματα, σε μια προσπάθεια να εναρμονίσει και να συντονίσει τις ένοπλες δυνάμεις των μελών της.

Οι προηγούμενες προσπάθειες ωστόσο είχαν ως βάση την προστασία των εθνικών αμυντικών βιομηχανιών, κυρίως με αμερικανικό εξοπλισμό, ενώ οι αξιωματούχοι ελπίζουν τώρα ότι η αύξηση των αμυντικών δαπανών που προκλήθηκε από τον πόλεμο στην Ουκρανία και τη ρωσική απειλή θα δώσει σημαντικό κίνητρο.

Το 2020, μόλις το 11% των εθνικών αμυντικών προϋπολογισμών των κρατών της ΕΕ δαπανήθηκε σε συνεργασία με άλλες κυβερνήσεις -πολύ κάτω από τον στόχο του 35% που έθεσε ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Άμυνας. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα οι στρατοί της ΕΕ να χρησιμοποιούν διαφορετικά οπλικά συστήματα, συχνά ασύμβατα μεταξύ τους.