Γιατί η ισοτιμία 1:1 ευρώ-δολαρίου βάζει την ΕΚΤ στη γωνία

Η πτώση του ευρώ έναντι του δολαρίου έχει φέρει την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα με την πλάτη στον τοίχο, αφήνοντας τους αξιωματούχους της με επώδυνες και δαπανηρές επιλογές στα χέρια, γράφει το Reuters.

Αν το νόμισμα αφεθεί σε περαιτέρω πτώση, θα δώσει επιπλέον ώθηση στον ήδη υψηλό πληθωρισμό. Ωστόσο, η καταπολέμηση του χαμηλού 20ετίας για το ευρώ θα απαιτούσε πιο γρήγορες αυξήσεις επιτοκίων, επιβαρύνοντας μια οικονομία που βρίσκεται ήδη αντιμέτωπη με πιθανή ύφεση, διαφαινόμενες ελλείψεις φυσικού αερίου και υπερβολικά υψηλό κόστος ενέργειας, εξαντλώντας την αγοραστική δύναμη των πολιτών.

Η τράπεζα μέχρι στιγμής έχει υποβαθμίσει το ζήτημα, υποστηρίζοντας ότι δεν έχει συγκεκριμένο στόχο συναλλαγματικής ισοτιμίας. Τα πρακτικά της συνεδρίασης του Ιουνίου, που δημοσιεύτηκαν την προηγούμενη Πέμπτη, πράγματι δεν έδειξαν ιδιαίτερη ανησυχία. Αλλά οι κινήσεις της αγοράς είναι πλέον πολύ μεγάλες για να υποτιμηθούν.

«Η αδυναμία του ευρώ ενισχύει την ιδέα ότι η ΕΚΤ βρίσκεται πίσω από την καμπύλη», δήλωσε ο Dirk Schumacher, επικεφαλής μακροοικονομικής έρευνας για την Ευρώπη στη Natixis CIB. «Ένα ισχυρότερο ευρώ θα ήταν πολύ χρήσιμο, γιατί μειώνει τον πληθωρισμό».

Το ευρώ έχει πέσει περίπου 10% έναντι του δολαρίου φέτος, αυξάνοντας το κόστος των εισαγωγών, ειδικά για την ενέργεια, καθιστώντας τα πάντα πιο ακριβά. Μελέτες που επικαλείται συχνά η ΕΚΤ δείχνουν ότι η υποχώρηση της συναλλαγματικής ισοτιμίας κατά 1% αυξάνει τον πληθωρισμό κατά 0,1% σε διάστημα ενός έτους και έως και 0,25% σε διάστημα τριών ετών.

Το πρόβλημα είναι ότι τα θεμελιώδη οικονομικά στοιχεία δείχνουν ακόμη μεγαλύτερη αδυναμία του ευρώ:

Πρώτον, η ΕΚΤ και η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ κινούνται με πολύ διαφορετικές ταχύτητες. Ενώ ο επικεφαλής της Fed Τζερόμ Πάουελ έχει καταστήσει σαφές ότι είναι διατεθειμένος να προχωρήσει σε μεγάλες αυξήσεις επιτοκίων για να μειώσει τον πληθωρισμό διακινδυνεύοντας μια ύφεση, η ΕΚΤ συνεχίζει να κάνει μικρά βήματα. Θα αυξήσει τα επιτόκια για πρώτη φορά αυτό τον μήνα, αλλά θα περιμένει μέχρι τον Σεπτέμβριο για να βγάλει από το αρνητικό έδαφος το επιτόκιο καταθέσεων, με οποιαδήποτε περαιτέρω κίνηση να απειλείται από κινδύνους ύφεσης.

Οι προοπτικές της ευρωζώνης έχουν επιδεινωθεί τόσο πολύ από τα μέσα Ιουνίου, που μετά την αύξηση επιτοκίων οι αγορές βλέπουν σύσφιξη 135 μονάδων βάσης από την ΕΚΤ. Η Fed, η οποία έχει ήδη αυξήσει τα επιτόκια αρκετές φορές, όπως κατά 75 μονάδες βάσης τον περασμένο μήνα, αναμένεται να τα αυξήσει κατά άλλες 180 μονάδες βάσης. Αυτό δίνει υψηλότερα κέρδη στους επενδυτές στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, που συνεπώς μετακινούν μετρητά από την Ευρώπη και αποδυναμώνουν το ευρώ.

Δεύτερον, η τεράστια ενεργειακή εξάρτηση της ευρωζώνης κυρίως από το ρωσικό αέριο καθιστά την οικονομία πιο ευάλωτη στις συνέπειες του πολέμου στην Ουκρανία, φυσικά ρίχνοντας το νόμισμά της.

«Μπροστά στον διαφαινόμενο κίνδυνο ύφεσης –και το ευρώ είναι προκυκλικό νόμισμα–, η ΕΚΤ ίσως βρίσκεται με δεμένα χέρια, αδυνατώντας να απειλεί με πιο επιθετικές αυξήσεις επιτοκίων για την υπεράσπιση του ευρώ», ανέφερε η ING.

Τέλος, το αυξημένο κόστος των εισαγωγών ενέργειας επέφερε ένα σπάνιο έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών. Τέτοιες εκροές αποδυναμώνουν το νόμισμα συν τω χρόνω. Και, δεδομένου ότι καθεμιά από τις 19 χώρες της ευρωζώνης επηρεάζεται διαφορετικά, πιθανώς δεν θα επιτευχθεί εύκολα συναίνεση.

Για να στηρίξει το ευρώ, η ΕΚΤ θα μπορούσε να ακολουθήσει πιο επιθετική πολιτική σύσφιξης, συμπεριλαμβανομένης μιας αύξησης κατά 50 μονάδες βάσης τον Σεπτέμβριο και περαιτέρω κινήσεων τον Οκτώβριο και τον Δεκέμβριο. Όμως, καθώς οι αγορές αναμένουν ήδη αυτά τα βήματα, η ΕΚΤ πρέπει επίσης να ανταποκριθεί τουλάχιστον εν μέρει και στο μήνυμα της Fed ότι η μείωση του πληθωρισμού υπερισχύει όλων των άλλων προτεραιοτήτων, ακόμα κι αν αυτό σημαίνει ενίσχυση της ύφεσης.

Ένα τέτοιο μήνυμα, ακόμη κι αν είναι θετικό για το ευρώ, πιθανότατα θα τροφοδοτούσε ένα selloff στην περιφέρεια της νομισματικής ένωσης, πυροδοτώντας ανησυχίες για τη βιωσιμότητα του χρέους. Επομένως, η ΕΚΤ πρέπει επίσης να εφαρμόσει το σύστημα αγοράς ομολόγων της ούτως ώστε να περιοριστεί η αύξηση του κόστους δανεισμού για την Ιταλία, την Ισπανία, την Πορτογαλία και την Ελλάδα.