WSJ: Το γερμανικό μοντέλο καταρρέει

Η Γερμανία έδειχνε σε νορμάλ κατάσταση το περασμένο Σαββατοκύριακο, καθώς ο καγκελάριος Όλαφ Σολτς καλωσόρισε με ευγένεια τους ηγέτες της G7 και τους καλεσμένους τους στο πολυτελές Schloss Elmau στις Βαυαρικές Άλπεις. Αλλά αυτές οι εμφανίσεις απατούν. Η Γερμανία αντιμετωπίζει τις σοβαρότερες προκλήσεις από την ίδρυση της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.

Μόλις το 2020, σχεδόν ολόκληρος ο κόσμος συμφωνούσε με την αυτάρεσκη γερμανική αυτοαξιολόγηση ότι η Γερμανία είχε το πιο επιτυχημένο οικονομικό μοντέλο στον κόσμο, είχε ξεκινήσει την πιο φιλόδοξη -και σε μεγάλο βαθμό επιτυχημένη- πρωτοβουλία για το κλίμα στον πλανήτη και είχε τελειοποιήσει τις αξίες στο πεδίο της εξωτερικής πολιτικής για την ασφάλεια και τη διεθνή δημοτικότητα της Γερμανίας με εξαιρετικά χαμηλό κόστος.

Τίποτα από αυτά δεν ήταν αλήθεια, σχολιάζει ο Walter Russell Mead αρθρογράφος στη Wall Street Journal. Το γερμανικό οικονομικό μοντέλο βασίστηκε σε μη ρεαλιστικές υποθέσεις για την παγκόσμια πολιτική και είναι απίθανο να επιβιώσει από την τρέχουσα αναταραχή.

Η γερμανική ενεργειακή πολιτική είναι ένα χαοτικό χάλι, ένα τρανταχτό παράδειγμα για τον υπόλοιπο κόσμο για το τι δεν πρέπει να κάνουμε. Η φήμη της Γερμανίας για μια εξωτερική πολιτική που βασίζεται σε αξίες έχει πληγεί σοβαρά από τις ταραχές του Βερολίνου για τη βοήθεια που στέλνει στην Ουκρανία.

Οι Γερμανοί ειδικοί σε θέματα ασφάλειας συμβιβάζονται με μια βαθιά ανεπιθύμητη αλήθεια: Αντιμέτωπη με μια επιθετική Ρωσία, η Γερμανία, όπως η Ευρώπη γενικά, εξαρτάται απόλυτα από τις ΗΠΑ για την ασφάλειά της.

Σε μια εποχή που η αμερικανική εξωτερική πολιτική δίνει ολοένα και μεγαλύτερη προτεραιότητα στην Ασία, εάν ο Ντόναλντ Τραμπ επιστρέψει στον Λευκό Οίκο το 2025, η γερμανική ασφάλεια θα εξαρτηθεί από την καλή του θέληση, αναφέρει ο αρθρογράφος.

Ο κ. Σόλτς και η κυβέρνηση συνασπισμού του απάντησαν στην εισβολή του Βλαντιμίρ Πούτιν στην Ουκρανία με μια σειρά επαναστατικών αλλαγών, σύμφωνα με τα γερμανικά πρότυπα. Η Γερμανία αρχίζει να επανεξοπλίζεται. Ξεκινά, με κάποιες λανθασμένες εκκινήσεις, να στέλνει όπλα στην Ουκρανία.

Έχει κάνει τα πρώτα βήματα προς την ενεργειακή ανεξαρτησία από τη Ρωσία, ακόμη και εις βάρος της φιλόδοξης ατζέντας της για το κλίμα. Τα εργοστάσια άνθρακα θα ξαναζωντανέψουν, θα κατασκευαστούν νέες μονάδες επεξεργασίας αερίου και η Γερμανία ζητά από την Ευρώπη να καθυστερήσει τις εντολές απαλλαγής από τον άνθρακα που δεν φαίνονται πλέον ρεαλιστικές.

Αλλά η πραγματική δουλειά μένει να γίνει, προσθέτει ο ίδιος. Η σύγχρονη Γερμανία ήταν πάνω από όλα ένα οικονομικό πρότζεκτ. Η κατάρρευση του Τρίτου Ράιχ άφησε τη Γερμανία ηθικά κατεστραμμένη, σωματικά διαλυμένη και οικονομικά χρεοκοπημένη. Από τη στιγμή της ίδρυσής της το 1949, κεντρικός στόχος της χώρας ήταν η οικονομική ανάπτυξη.

Αυτή η ανάπτυξη θα μπορούσε να επιδιορθώσει την καταστροφή του πολέμου, να προωθήσει την ειρηνική ενσωμάτωση της Γερμανίας στη Δυτική Ευρώπη, να αμβλύνει την απήχηση του κομμουνισμού και να οικοδομήσει μια εθνική ταυτότητα ανεξάρτητη από τις κακοήθεις φαντασιώσεις της εποχής του Χίτλερ και τη βόμβα του Γουλιέλμου Β'.

Η σκληρή δουλειά του γερμανικού λαού, οι ρεαλιστικές πολιτικές της πολιτικής τάξης, οι δεξιότητες και η αποφασιστικότητα της γερμανικής διοίκησης σε συνδυασμό με το ευνοϊκό διεθνές κλίμα που προέκυψε από την ανάπτυξη της παγκόσμιας τάξης των ΗΠΑ οδήγησαν τη Γερμανία στα οικονομικά ύψη, εξηγεί ο Walter Russell Mead.

Ξεθωριάζει το γερμανικό "θαύμα"

Τα τελευταία χρόνια, το γερμανικό οικονομικό "θαύμα" εξαρτιόταν από έναν συνδυασμό βιομηχανικής παραγωγικής ισχύος, φθηνής ενέργειας από τη Ρωσία και πρόσβασης στις παγκόσμιες αγορές, ιδιαίτερα στην Κίνα. Σήμερα, κάθε ένας από αυτούς τους πυλώνες απειλείται. Η γερμανική κυριαρχία στην τεχνολογία αυτοκινήτων μέσα από έναν αιώνα μηχανικής αμφισβητείται από τη στροφή προς τα ηλεκτρικά οχήματα. Η βιομηχανία χημικών, στην οποία η γερμανική τεχνολογία έχει οδηγήσει τον κόσμο από τον 19ο αιώνα, αντιμετωπίζει περιβαλλοντικές προκλήσεις καθώς εντείνεται ο παγκόσμιος ανταγωνισμός.

Αυτές οι προκλήσεις επιδεινώνονται από την απώλεια φθηνού και ασφαλούς ρωσικού φυσικού αερίου. Η πράσινη ενέργεια, παρά τις τεράστιες γερμανικές επενδύσεις, δεν θα είναι σε θέση να παρέχει στη γερμανική βιομηχανία αξιόπιστη και φθηνή ενέργεια για μεγάλο χρονικό διάστημα. Εν τω μεταξύ, οι εναλλακτικές λύσεις για το ρωσικό φυσικό αέριο είναι δαπανηρές και αμφιλεγόμενες. Η πυρηνική ενέργεια και ο λιγνίτης δεν αρέσει στους Πράσινους. Το υγροποιημένο φυσικό αέριο απαιτεί μακροπρόθεσμες δεσμεύσεις και τεράστιες επενδυτικές δαπάνες.

Από εκεί και πέρα, η οικονομική σχέση της Γερμανίας με την Κίνα αλλάζει προς το χειρότερο. Η Κίνα ήταν από καιρό ο ιδανικός πελάτης για τα γερμανικά προϊόντα. Η πρόσφατα εύπορη μεσαία τάξη του ερωτεύτηκε τα γερμανικά πολυτελή αυτοκίνητα. Ο ταχέως αναπτυσσόμενος μεταποιητικός της τομέας κατανάλωνε αδηφάγα γερμανικές εργαλειομηχανές και άλλα κεφαλαιουχικά αγαθά.

Αλλά η ανάπτυξη της Κίνας επιβραδύνεται. Η ωριμάζουσα βιομηχανική οικονομία της επιδιώκει να ανταγωνιστεί τους Γερμανούς παραγωγούς υψηλών προδιαγραφών, που συχνά βασίζεται σε εργαλεία που έχουν κατασκευαστεί αντίστροφα από τις γερμανικές εισαγωγές.

Όσοι στην κυβέρνηση Μπάιντεν ονειρεύονται ότι η Γερμανία θα συμμετάσχει ολόψυχα σε μια νέα παγκόσμια αμερικανική σταυροφορία για αξίες θα πρέπει να διατηρήσουν τον ενθουσιασμό τους υπό έλεγχο, σχολιάζει ο αθρογράφος.

Ο κ. Σόλτς μπορεί να συμφωνεί αφηρημένα με τον Πρόεδρο Μπάιντεν για τη σημασία των "φιλελεύθερων αξιών και τον κίνδυνο της κλιματικής αλλαγής", αλλά οι υπολογισμοί του πρέπει να αντικατοπτρίζουν τα οικονομικά δεδομένα της γερμανικής ζωής. Αυτό φυσικά οδηγεί σε σκέψεις σχετικά με το πώς να διορθωθούν τα πράγματα με τη Ρωσία και την Κίνα.

Η δουλειά του κ. Μπάιντεν δεν είναι να τραγουδά ύμνους για τις δυτικές αξίες με τον κ. Σολτς, λέει χαρακτηριστικά. Είναι για να κάνει το Βερολίνο να καταλάβει ότι οι εγγυήσεις ασφαλείας των ΗΠΑ έχουν ένα τίμημα. Δεδομένης της πραγματικότητας της αμερικανικής πολιτικής, η Γερμανία δεν μπορεί να υπολογίζει στη συνεχιζόμενη αμερικανική υποστήριξη εκτός και αν κάνει περισσότερα για να στηρίξει τις ΗΠΑ σε μια περίοδο σοβαρού και αυξανόμενου κινδύνου παγκοσμίως.