Νέα έρευνα: «Εν οίδα ότι ουδέν οίδα» για την κλιματική αλλαγή

Η κλιματική αλλαγή τρέχει πιο γρήγορα από τις επιστημονικές προσπάθειες να υπολογίσουν το μέγεθος και τις επιπτώσεις της, ιδιαίτερα στις πιο φτωχές χώρες, σημειώνει νέα έρευνα που επικαλείται το Bloomberg. Μια νέα επισκόπηση καιρικών καταστροφών που οφείλονται στην κλιματική αλλαγή καταδεικνύει τεράστια ανισότητα στον όγκο των διαθέσιμων πληροφοριών από χώρα σε χώρα και συστήνει επένδυση στην τοπική τεχνογνωσία για να καλυφθεί το χάσμα.

Ως αποτέλεσμα της έλλειψης πληροφοριών, οι επιστήμονες δυσκολεύονται να συνοψίσουν συστηματικά το πώς η κλιματική αλλαγή επηρεάζει τους ανθρώπους παγκοσμίως, σύμφωνα με την έρευνα που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Environmental Research: Climate.

Οι διαφορές στη συλλογή δεδομένων είναι εντυπωσιακές ιδιαίτερα για τους καύσωνες, που επιδεινώνονται αρκετά από την κλιματική αλλαγή. Όμως, αυτό δεν μπορεί να τεκμηριωθεί παντού. Οι ποικίλοι ορισμοί του καύσωνα από χώρα σε χώρα ή η έλλειψη ορισμών και η άνιση συλλογή δεδομένων σε εθνικό επίπεδο σημαίνει ότι η συντριπτική πλειονότητα των κυμάτων καύσωνα και οι θάνατοι που οφείλονται σ' αυτά παραμένουν αμέτρητοι.

Ενδεικτικά, μια βάση δεδομένων δείχνει ότι από τους 157.000 θανάτους που τεκμηριωμένα σχετίζονται με τη ζέστη από το 2000 έως το 2020, μόλις το 6,3% σημειώθηκαν σε χώρες —πολλές απ' αυτές τροπικές— που καλύπτουν το 60% της έκτασης της Γης και φιλοξενούν το 85% του παγκόσμιου πληθυσμού. Αυτό προφανώς είναι αποτέλεσμα κακής μέτρησης, όχι απουσίας καύσωνα.

«Υπάρχουν συνολικά 11 καταγεγραμμένα κύματα καύσωνα στην αφρικανική ήπειρο», δήλωσε η Friederike Otto, λέκτορας κλιματικών επιστημών στο Imperial College του Λονδίνου και επικεφαλής της ομάδας World Weather Attribution, συν-συγγραφέας της νέας εργασίας. Μόνο τρία απ' αυτά καταγράφηκαν εκτός του Μαγκρέμπ στη βορειοδυτική Αφρική: από ένα σε Σενεγάλη, Σουδάν και Νότια Αφρική. «Αυτό είναι γελοίο», πρόσθεσε.

Παράλληλα, μόλις δύο κύματα καύσωνα στην Ευρώπη, το 2003 και το 2010, ευθύνονται για 125.000 θανάτους. Αλλά οι συγγραφείς εξηγούν ότι δεν γίνεται να αντιπροσωπεύουν τόσο μεγάλο ποσοστό θανάτων παγκοσμίως, όσο τους αποδίδεται. Για παράδειγμα, απουσιάζουν στοιχεία από αντίστοιχες καιρικές συνθήκες στη Νότια Ασία. Τα περιορισμένα στοιχεία από τα κύματα καύσωνα που έχουν μελετηθεί άφησαν τη βεβαιότητα στους συγγραφείς «ότι οι αναφερόμενοι θάνατοι από την ακραία ζέστη, που συνδέεται με την κλιματική αλλαγή, υποεκτιμώνται σε μεγάλο βαθμό».

Αλλά επικίνδυνο καιρικό φαινόμενο δεν είναι μόνο η ζέστη. Η Ανατολική Αφρική υφίσταται ξηρασίες που ωστόσο οι επιστήμονες δεν έχουν μπορέσει να τις συνδέσουν επαρκώς με την κλιματική αλλαγή. 

Γενικός στόχος της μελέτης είναι να προσδιορίσει ποια διδάγματα μπορούν να ληφθούν για όλο τον κόσμο από το ταχέως αναπτυσσόμενο πεδίο της κλιματικής απόδοσης, καθώς εισέρχεται στην επόμενη φάση ανάπτυξής του. Η νέα μελέτη εξετάζει πέντε φαινόμενα - καύσωνες, ισχυρές βροχοπτώσεις, ξηρασία, πυρκαγιές και τροπικούς κυκλώνες - και προτείνει τρόπους για να γίνει πιο χρήσιμη η έρευνα.

Ποιοι ρυπαίνουν και ποιοι πληρώνουν

Οι συγγραφείς ζητούν συστηματική παρακολούθηση των ακραίων φαινομένων παγκοσμίως, ειδικά σε χώρες με υψηλές θερμοκρασίες όπου δεν υπάρχει ιστορικό μελετών, ώστε η τυποποίηση της δουλειάς τους τελικά να συμβάλει στη βελτίωση των γνώσεών μας για το πώς επηρεάζονται οι άνθρωποι, οι υποδομές και οι βασικοί τομείς της οικονομίας.

Μια τέτοια πληρέστερη εικόνα θα βοηθήσει τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής να ανταποκριθούν αποτελεσματικότερα στον ρυθμό της αλλαγής, συνεχίζει το Bloomberg. Γεγονότα που σχετίζονται με το κλίμα έχουν ήδη προκαλέσει ζημιές 2,2 τρισ. δολαρίων από την αρχή του 21ου αιώνα, σύμφωνα με συντηρητικές εκτιμήσεις.

«Γνωρίζοντας τον ρυθμό της αλλαγής - πόσο γρήγορα περιμένουμε να αλλάξουν τα πράγματα τις επόμενες δύο δεκαετίες - μας βοηθά να σταθμίσουμε τη ταχύτητα των αποφάσεων και της προσαρμογής μας», είπε ο Luke Harrington, ερευνητής στο New Zealand Climate Change Research Institute και συν-συγγραφέας της εργασίας.

Ενώ νομικοί επικαλούνται όλο και περισσότερο την επιστήμη της κλιματικής απόδοσης αναλαμβάνοντας δικαστικές υποθέσεις κατά όσων ρυπαίνουν, πολλές βιομηχανίες δεν φαίνεται να ασχολούνται στα σοβαρά με το πώς τα αέρια του θερμοκηπίου επιδεινώνουν τους κινδύνους. Το έγγραφο σημειώνει ότι η έρευνα απόδοσης θα μπορούσε να αξιοποιηθεί σε διαπραγματεύσεις για το ποιος πρέπει να πληρώσει για ζημιές που προκλήθηκαν ή επιδεινώθηκαν από την κλιματική αλλαγή.

Η μελέτη, γράφουν, «αποτελεί μια βάση για να τεθεί ένα τίμημα στις ποικίλες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, με στόχο την πρόληψη, τον μετριασμό και την προσαρμογή σε όλα τα επίπεδα λήψης αποφάσεων».