Tο χτύπημα στα ομόλογα του Νότου και οι μνήμες των PIIGS

Οι κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο ανακαλύπτουν πόσο δύσκολο είναι να αλλάξει κανείς το αφήγημα. Η κρίση του ευρώ και το ακρωνύμιο PIIGS (Πορτογαλία, Ιρλανδία, Ιταλία, Ελλάδα, Ισπανία), επανέρχεται ξανά στο προσκήνιο, καθώς οι μνήμες ζωντανεύουν μαζί με την αναζωπύρωση της κερδοσκοπίας των αγορών που ξεπουλούν τα ομόλογα των "αδύναμων κρίκων" της ευρωζώνης ανεβάζοντας απότομα το κόστος του δημόσιο δανεισμού.

Από τις φράσεις "επιστροφή στην κανονικότητα και την ανάπτυξη", επιστρέφουν στη συζήτηση οι φράσεις «κίνδυνοι χρεοκοπίας εταιρειών και κρατών» μια δεκαετία μετά, καθώς η ΕΚΤ αποφασίζει να ξεκολλήσει τα επιτόκια από τα αρνητικά επίπεδα στη σκιά του πληθωρισμού που καλπάζει με την παράλληλη απειλή μιας νέας ύφεσης.

Ο ανησυχίες επανέρχονται καθώς οι οικονομίες ποτέ δεν απέκτησαν την ευρωστία που προσδοκούσαν, ύστερα κι από την κρίση της Covid-19, σε πείσμα της απλόχερης "εκτύπωσης" χρήματος από τις κεντρικές τράπεζες διεθνώς, μετά το ξέσπασμα της χρηματοοικονομικής κρίσης του 2007.

Ο πληθωρισμός δείχνει ανεξέλεγκτος σε πολλές περιοχές, ενώ πολλοί πιστεύουν ότι οι τιμές μπορεί να ανέβουν υψηλότερα. Αυτές οι αντιλήψεις ενισχύονται περισσότερο από τις κεντρικές τράπεζες, αναφέρει σχόλιο στο Bloomberg, που αγωνίζονται να αυξήσουν τα επιτόκια.

Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Κριστίν Λαγκάρντ έχει δεσμευτεί για αύξηση κατά 0,25 της μονάδας τον επόμενο μήνα, ενώ η Αυστραλία αύξησε τα επιτόκια κατά 50 μονάδες βάσης - η μεγαλύτερη αύξηση των τελευταίων 22 ετών.

Η υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ Τζάνετ Γέλεν προειδοποιεί ότι ο πληθωρισμός είναι πιθανό να παραμείνει υψηλός, αφού παραδέχτηκε ότι έκανε λάθος πέρυσι που περιέγραψε τις μεγάλες αυξήσεις τιμών ως «παροδικές». Η νέα αύξηση του πληθωρισμού στο 8,6% τον Μάιο χτίζει νέο ταβάνι, όταν αρκετοί αναλυτές ευελπιστούσαν ότι το 8,5% του Μαρτίου θα ήταν η κορυφή. 

Μάταια. Ο Μάιος έφερε ξανά υψηλότερα τον πληθωρισμό στις ΗΠΑ, σε νέα κορυφή και με αρκετά προβλήματα στο δομικό σκέλος του δείκτη.

Τα media κατακλύζονται από τρομερές προειδοποιήσεις για το τέρας του τιμάριθμου και τους κινδύνους για τις οικονομίες, τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά. Τα στοιχεία από την έκρηξη τιμών σε βασικά προϊόντα κατανάλωσης κυριαρχούν. Στον αντίποδα, τα συνήθη μηνύματα των κυβερνήσεων ότι οι οικονομίες βρίσκονται σε... αξιοπρεπή κατάσταση έχουν μικρή βαρύτητα μπροστά σε τέτοιους τίτλους, σημειώνει το Bloomberg. 

Οι επιδοτήσεις των τροφίμων και της ενέργειας από τους προϋπολογισμούς μόλις και μετά βίας δημιουργούν μια… ανακούφιση, όταν οι άνθρωποι είναι πεπεισμένοι ότι οι τιμές ξεφεύγουν πλέον από κάθε έλεγχο.

Μέρος του προβλήματος έγκειται στην εσφαλμένη εκτίμηση για την πορεία της ζήτησης καθώς η πανδημία εξασθενεί, προκαλώντας ελλείψεις εργατικού δυναμικού παράλληλα με τις υψηλότερες τιμές. Οι απεργίες στις μεταφορές στην Ευρώπη, και τώρα στην Ασία, είναι ένα σύμπτωμα. Τα ταξίδια του καλοκαιριού στα πρώτα στάδια αποκαλύπτουν το χάος σε πολλά μέρη, καθώς οι αεροπορικές εταιρείες και τα αεροδρόμια αγωνίζονται να ανταπεξέλθουν. Αυτό αφήνει τις πολιτικές ηγεσίες να παλεύουν με μια "τοξική σούπα"...

Τα PIIGS ξανάρχονται...

Στις ΗΠΑ ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν επανέλαβε μέσα στην εβδομάδα τα φράση: «Ο πληθωρισμός είναι ο όλεθρος της ύπαρξής μας». Στην ευρωζώνη η απόφαση της ΕΚΤ προκαλεί αναταράξεις, με τις μνήμες της κρίσης χρέους στην ευρωζώνη και των PIIGS να επανέρχονται, καθώς εκτοξεύονται οι αποδόσεις των κρατικών ομολόγων, ιδιαίτερα σε χώρες με υψηλό χρέος, όπως η Ελλάδα και η Ιταλία.

Η ΕΚΤ, όπως και η Fed, είχε έως τώρα αφήσει στον εαυτό της πολλά περιθώρια ελιγμών για τις κινήσεις στα επιτόκια. Ωστόσο, οι επενδυτές θα προτιμούσαν μια πιο ξεκάθαρη κατεύθυνση, όχι μόνο για τα επιτόκια και την προοπτική για αύξηση 0,25 της μονάδας τον Ιούλιο, αλλά και για την ιδέα κατασκευής ενός μηχανισμού προστασίας για τα ομόλογα των αδύναμων κρίκων της ευρωζώνης, όπως η Ελλάδα.

Το δεύτερο είναι ίσως το πιο σημαντικό. Εγείρει μεγάλες ανησυχίες η αποτυχία της ΕΚΤ να προσφέρει προς το παρόν οποιαδήποτε συγκεκριμένη καθοδήγηση σχετικά με το τι θα κάνει για να σταματήσει τον κατακερματισμό της ευρωζώνης, σημειώνουν σχολιαστές, καθώς οι οικονομίες υποφέρουν διαφορετικά από την αύξηση των επιτοκίων και του πληθωρισμού.

Το ακρωνύμιο PIIGS, που είχε αποσυρθεί (πήρε το όνομά του από την Πορτογαλία, την Ιρλανδία, την Ιταλία, την Ελλάδα και την Ισπανία), φαίνεται να λαμβάνει ξανά σάρκα και οστά. Ηταν οι πέντε αδύναμοι κρίκοι, οι περιφερειακές ευρω-οικονομίες τα κρατικά ομόλογα των οποίων είχαν δεχθεί την επίθεση των αγορών στον απόηχο της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης που ξέσπασε το 2007.

Ηταν τότε που μεγάλα funds και οίκοι αξιολόγησης πόνταραν ότι οι συγκεκριμένες χώρες θα βούλιαζαν στα χρέη τους, με τις κυβερνήσεις να σπεύδουν να φέρουν στην ημερήσια διάταξη την επιταγή της λιτότητας για να ικανοποιήσουν τις απαιτήσεις των αγορών.

Οι μεν περιφερειακές χώρες έπεσαν σε τοίχο με την απειλή της χρεοκοπίας διαρκώς προ των πυλών, οι δε βόρειες χώρες στον πυρήνα του ευρώ εκδήλωναν διαρκώς τη δυσαρέσκειά τους για το ότι υπήρχε φόβος να κληθούν να χρησιμοποιήσουν τα χρήματα των δικών τους φορολογουμένων τους για να διασώσουν τις υπερχρεωμένες χώρες.

Ηταν στην κυριολεξία ένα σκληρό ροκ, που έχει μείνει αξέχαστο και αναβιώνει στις μνήμες τις τελευταίες ημέρες, στους κόλπους των αγορών και των κυβερνητικών οικονομικών επιτελείων.

Ηταν τότε που όταν οι αγορές ένιωθαν πως έχαναν την εμπιστοσύνη τους στις δανειακές υποχρεώσεις ενός κράτους, προχωρούσαν σε κατά μέτωπο επίθεση στα κρατικά ομόλογα και έστελναν το κόστος του δημόσιου δανεισμού στα ύψη, πάνω από τα επίπεδα που θα μπορούσε να αποπληρώσει μια χώρα, με αποτέλεσμα να οδηγούν αναπόφευκτα σε έναν φαύλο κύκλο και σε αλλεπάλληλους εκβιασμούς: είτε σε κάποιο είδος διάσωσης ή σε αθέτησης υποχρεώσεων, δηλ. σε χρεοκοπία.

Ολα αυτά έμοιαζαν ότι πέρασαν για να επανέλθουν τώρα στο προσκήνιο στις νέες συνθήκες φόβου για επιστροφή στον στασιμοπληθωρισμό, το φάντασμα της δεκαετίας του '70. Ξανά μετά τη συνεδρίαση της ΕΚΤ της Πέμπτη, ο μεγάλος φόβος είναι η Ιταλία. Η οικονομία της γειτονικής χώρας είναι σχετικά αδύναμη και έχει τεράστιο χρέος. Οι αυξανόμενες αποδόσεις των ομολόγων αναζωπυρώνουν την ανησυχία ότι δεν θα μπορέσει να αποπληρώσει το χρέος της, τροφοδοτώντας τον ίδιο φαύλο κύκλο που κυριάρχησε μια δεκαετία πριν, όταν ο τότε πρόεδρος της ΕΚΤ, Μάριο Ντράγκι, και τώρα, κατά ειρωνικό τρόπο, πρωθυπουργός της Ιταλίας, υποσχέθηκε να κάνει «ό,τι χρειαστεί» για να διασφαλίσει ότι η ευρώ θα επιζήσει. Και σίγουρα οι "νέες ανησυχίες" δεν αφήνουν την Ελλάδα ανεπηρέαστη.

Déjà vu…