Πολιτική συμφωνία στη Σύνοδο Κορυφής για μερικό εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο

Συμφωνία για την απαγόρευση εξαγωγής ρωσικού πετρελαίου στην ΕΕ ανακοίνωσε, μέσω Twitter, ο Σαρλ Μισέλ, επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.

«Συμφωνήθηκε η απαγόρευση εξαγωγών του ρωσικού πετρελαίου στην ΕΕ. Αυτό καλύπτει πάνω από τα 2/3 των εισαγωγών πετρελαίου από τη Ρωσία, σταματώντας μια τεράστια πηγή χρηματοδότησης για την πολεμική της μηχανή», συνόψισε μέσω Twitter ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ.

Σε συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε τις πρώτες πρωινές ώρες, ο κ. Μισέλ ανέφερε ότι εξαιρούνται προσωρινά από το εμπάργκο οι εισαγωγές πετρελαίου μέσω αγωγών.

Χάρη στην εθελοντική δέσμευση της Γερμανίας και της Πολωνίας να σταματήσουν τις εισαγωγές τους μέσω του αγωγού Ντρούζμπα, το εμπάργκο θα εξαλείψει «περίπου το 90%» των ευρωπαϊκών εισαγωγών ρωσικού πετρελαίου «μέχρι το τέλος του έτους», τόνισε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν στην ίδια συνέντευξη Τύπου. Πρόσθεσε ότι για το υπόλοιπο 10%, το Συμβούλιο θα επανέλθει το ταχύτερο δυνατό.

Η εξαίρεση των εισαγωγών μέσω του αγωγού Ντρούζμπα, ο οποίος προμηθεύει ιδίως την Ουγγαρία, επέτρεψε να αρθεί το βέτο της Βουδαπέστης, που εμπόδιζε για αρκετές εβδομάδες την εφαρμογή του 6ου πακέτου κυρώσεων της ΕΕ κατά της Ρωσίας.

Εκτός από το εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο, η 6η δέσμη κυρώσεων κατά της Ρωσίας περιλαμβάνει μεταξύ άλλων τον αποκλεισμό από το διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα SWIFT τριών ρωσικών τραπεζών, ιδίως της Sberbank, την απαγόρευση μετάδοσης των εκπομπών τριών ρωσικών κρατικών τηλεοπτικών σταθμών στην ΕΕ και κυρώσεις σε βάρος περίπου εξήντα προσώπων που ευθύνονται ιδίως για εγκλήματα πολέμου στην Ουκρανία.

Η οριστική συμφωνία για το εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο και το 6ο πακέτο κυρώσεων αναμένεται να εγκριθεί εντός της εβδομάδας από τους μόνιμους αντιπροσώπους των κρατών-μελών και να υιοθετηθεί από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.

Ακόμη, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συμφώνησε η ΕΕ να παράσχει στην Ουκρανία έκτακτη μακροοικονομική βοήθεια. Δεν έχει γίνει γνωστό αν η βοήθεια θα περιλαμβάνει μόνο δάνεια ή και επιχορηγήσεις. Η Επιτροπή θα παρουσιάσει τις λεπτομέρειες για τον τρόπο χρηματοδότησης την επόμενη εβδομάδα, αρκέστηκε να δηλώσει η κυρία Φον ντερ Λάιεν, χωρίς να υπεισέλθει σε περισσότερες λεπτομέρειες.

#Unity

Agreement to ban export of Russian oil to the EU.

This immediately covers more than 2/3 of oil imports from Russia, cutting a huge source of financing for its war machine.

Maximum pressure on Russia to end the war.

#EUCO

— Charles Michel (@eucopresident) May 30, 2022

Το κείμενο των συμπερασμάτων

1. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καταδικάζει απερίφραστα τον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας. Καλεί μετ’ επιτάσεως τη Ρωσία να σταματήσει αμέσως τις τυφλές επιθέσεις κατά αμάχων και μη στρατιωτικών υποδομών και να αποσύρει αμέσως και χωρίς όρους όλα τα στρατεύματα και τον στρατιωτικό εξοπλισμό της από ολόκληρη την επικράτεια της Ουκρανίας εντός των διεθνώς αναγνωρισμένων συνόρων της. Είναι ανείπωτες οι φρικαλεότητες που διαπράττουν οι ρωσικές δυνάμεις, καθώς και τα δεινά και οι καταστροφές που προκαλούν. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλεί τη Ρωσία να επιτρέψει την άμεση πρόσβαση της ανθρωπιστικής βοήθειας και την ασφαλή διέλευση όλων των πληττόμενων αμάχων. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αναμένει να γίνει πλήρως σεβαστό το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο, συμπεριλαμβανομένης της Σύμβασης της Γενεύης περί μεταχειρίσεως των αιχμαλώτων πολέμου. Καλεί επίσης τη Ρωσία να επιτρέψει αμέσως την ασφαλή επιστροφή των Ουκρανών που έχουν μεταφερθεί διά της βίας στη Ρωσία.

2. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο χαιρετίζει το θάρρος και την αποφασιστικότητα του ουκρανικού λαού και της ηγεσίας του στον αγώνα τους για την προάσπιση της κυριαρχίας, της εδαφικής ακεραιότητας και της ελευθερίας της χώρας τους. Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι αταλάντευτη στη δέσμευσή της να βοηθήσει την Ουκρανία να ασκήσει το φυσικό της δικαίωμα νόμιμης άμυνας κατά της επίθεσης της Ρωσίας και να οικοδομήσει ένα ειρηνικό, δημοκρατικό και ευημερούν μέλλον. Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα συνεχίσει, εν προκειμένω, να συνεργάζεται στενά με τους διεθνείς εταίρους.

Διεθνής δικαιοσύνη

3. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο εξαίρει όλους όσοι συμβάλλουν στη συλλογή αποδεικτικών στοιχείων και στη διερεύνηση εγκλημάτων πολέμου και των άλλων σοβαρότατων εγκλημάτων, υποστηρίζει δε τις εντατικές εργασίες του Εισαγγελέα του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου στον τομέα αυτό. Χαιρετίζει επίσης το έργο που επιτελεί η Γενική Εισαγγελέας της Ουκρανίας, με τη στήριξη που παρέχουν η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη- μέλη της σε επίπεδο χρηματοδότησης και ανάπτυξης ικανοτήτων. Εκφράζει την ικανοποίησή του για τη σύσταση κοινής ομάδας έρευνας που συντονίζεται από τη Eurojust, της οποίας ο ρόλος έχει ενισχυθεί, καθώς και για τη συνεχή επιχειρησιακή στήριξη που παρέχει η Europol. Η Ρωσία, η Λευκορωσία και όλοι οι υπεύθυνοι θα κληθούν να λογοδοτήσουν για τις πράξεις τους, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο.

Κυρώσεις

4. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο δεσμεύεται να εντείνει την πίεση προς τη Ρωσία και τη Λευκορωσία, ώστε να παρεμποδίσει τη διεξαγωγή του πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλεί όλες τις χώρες να ευθυγραμμιστούν με τις κυρώσεις της ΕΕ. Πρέπει να τεθεί τέρμα σε κάθε απόπειρα καταστρατήγησης των κυρώσεων ή παροχής βοήθειας προς τη Ρωσία με άλλα μέσα.

5. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συμφωνεί ότι η έκτη δέσμη κυρώσεων κατά της Ρωσίας θα καλύπτει το αργό πετρέλαιο καθώς και τα προϊόντα πετρελαίου που παραδίδονται από τη Ρωσία στα κράτη-μέλη, με προσωρινή εξαίρεση το αργό πετρέλαιο που παραδίδεται μέσω πετρελαιαγωγού.

6. Ως εκ τούτου, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο παροτρύνει το Συμβούλιο να οριστικοποιήσει και να εγκρίνει τη δέσμη χωρίς καθυστέρηση, με στόχο να διασφαλιστούν η ορθή λειτουργία της ενιαίας αγοράς της ΕΕ, ο θεμιτός ανταγωνισμός, η αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών-μελών και ισότιμοι όροι ανταγωνισμού, επίσης σε ό,τι αφορά τη σταδιακή μας απεξάρτηση από ρωσικά ορυκτά καύσιμα. Σε περίπτωση αιφνίδιων διακοπών του εφοδιασμού, θα θεσπιστούν επείγοντα μέτρα για την κατοχύρωση της ασφάλειας του εφοδιασμού. Στο πλαίσιο αυτό, η Επιτροπή θα παρακολουθεί την εφαρμογή των μέτρων αυτών και θα υποβάλλει τακτικά σχετικές εκθέσεις στο Συμβούλιο, ώστε να διασφαλίζονται ισότιμοι όροι ανταγωνισμού στην ενιαία αγορά της ΕΕ και να κατοχυρώνεται η ασφάλεια του εφοδιασμού.

7. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα επανεξετάσει το ζήτημα της προσωρινής εξαίρεσης του αργού πετρελαίου που παραδίδεται μέσω πετρελαιαγωγού το συντομότερο δυνατόν.

Ανθρωπιστική και χρηματοδοτική στήριξη

8. Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα συνεχίσει να παρέχει στήριξη στην Ουκρανία, με σκοπό την κάλυψη των αναγκών ανθρωπιστικής βοήθειας, ρευστότητας και ανασυγκρότησης.

9. Από την έναρξη της ρωσικής επίθεσης, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει εντείνει τη στήριξή της για τη συνολική οικονομική, κοινωνική και χρηματοπιστωτική ανθεκτικότητα της Ουκρανίας, μεταξύ άλλων παρέχοντας ανθρωπιστική βοήθεια. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο επικροτεί εν προκειμένω τα αποτελέσματα της διεθνούς διάσκεψης δωρητών υψηλού επιπέδου που συνδιοργάνωσαν η Πολωνία και η Σουηδία.

10. Η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη-μέλη της έχουν παράσχει προστασία σε εκατομμύρια πρόσφυγες εκτοπισμένους λόγω του πολέμου στην Ουκρανία και επιβεβαιώνουν την προσήλωσή τους στην υποδοχή των προσφύγων αυτών και στην παροχή ασφάλειας στα εν λόγω πρόσωπα, μεταξύ άλλων βοηθώντας γειτονικές χώρες. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλεί την Επιτροπή να παρουσιάσει νέες πρωτοβουλίες για τη στήριξη της προσπάθειας αυτής εντός του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου.

11. Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα συνεχίσει να στηρίζει την ουκρανική κυβέρνηση στις επείγουσες ανάγκες της σε ρευστότητα, μαζί με τους εταίρους της στην G7. Σημειώνει τη στήριξη που ανακοινώθηκε στο πλαίσιο της G7. Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι έτοιμη να χορηγήσει στην Ουκρανία νέα έκτακτη μακροοικονομική συνδρομή ύψους έως 9 δισ. EUR το 2022. Στο πλαίσιο αυτό, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ζητεί να εξεταστεί η πρόταση της Επιτροπής αμέσως μόλις υποβληθεί.

12. Η ανασυγκρότηση της Ουκρανίας θα απαιτήσει συνολική στήριξη με στόχο την ανοικοδόμηση της χώρας για το μέλλον. Η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη-μέλη της είναι προετοιμασμένα να αναλάβουν εν προκειμένω σημαντικό ρόλο. Ως εκ τούτου, θα πρέπει να εξεταστεί το ενδεχόμενο να δημιουργηθεί πλατφόρμα για την ανασυγκρότηση της Ουκρανίας. Σε αυτή θα πρέπει να συμμετέχουν η ουκρανική κυβέρνηση, η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη-μέλη της, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, καθώς και διεθνείς εταίροι, χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, οργανισμοί, εμπειρογνώμονες και ενδιαφερόμενα μέρη. Η στήριξη της ΕΕ για την ανασυγκρότηση θα συνδεθεί με την εφαρμογή μεταρρυθμίσεων και μέτρων κατά της διαφθοράς σύμφωνων με την ευρωπαϊκή πορεία της Ουκρανίας. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλεί την Επιτροπή να υποβάλει προτάσεις σε αυτή τη βάση.

13. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο εκφράζει ικανοποίηση για τις προσπάθειες των κρατών-μελών να προβλέψουν κατάλληλα μέτρα δήμευσης στις εθνικές τους νομοθεσίες και καλεί το Συμβούλιο να εξετάσει σύντομα την πρόσφατη πρόταση της Επιτροπής για μέτρα ποινικού δικαίου, σε περίπτωση παραβίασης των κυρώσεων της ΕΕ. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υποστηρίζει την ενεργό διερεύνηση περαιτέρω επιλογών, σύμφωνων με το ενωσιακό και διεθνές δίκαιο, όπως της δυνατότητας να χρησιμοποιηθούν υπέρ της ανασυγκρότησης της Ουκρανίας δεσμευμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία.

Στρατιωτική στήριξη

14. Η Ευρωπαϊκή Ένωση παραμένει εξάλλου σταθερή στη δέσμευσή της να συνεχίσει να ενισχύει την ικανότητα της Ουκρανίας να υπερασπίζεται την εδαφική ακεραιότητα και την κυριαρχία της. Εν προκειμένω, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο εκφράζει ικανοποίηση για την έκδοση της πρόσφατης απόφασης του Συμβουλίου με την οποία αυξάνεται η στρατιωτική στήριξη προς την Ουκρανία στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού για την Ειρήνη.

Οικονομική στήριξη

15. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο εκφράζει ικανοποίηση για την έκδοση της απόφασης να ανασταλούν οι εισαγωγικοί δασμοί για όλες τις εξαγωγές της Ουκρανίας προς την Ευρωπαϊκή Ένωση για ένα έτος.

Πολιτική στήριξη

16. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο σημειώνει την προετοιμασία των γνωμών της Επιτροπής σχετικά με την αίτηση προσχώρησης της Ουκρανίας καθώς και της Δημοκρατίας της Μολδαβίας και της Γεωργίας στην ΕΕ, θα επανέλθει δε στο θέμα κατά τη σύνοδο του Ιουνίου.

17. Η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη-μέλη της θα εντείνουν τις προσπάθειές τους να προσεγγίσουν τρίτες χώρες για να στηρίξουν την Ουκρανία σε όλους αυτούς τους τομείς, να αντιμετωπίσουν το ψευδές ρωσικό αφήγημα και τη χειραγώγηση των πληροφοριών και να αποτρέψουν την αποφυγή και την καταστρατήγηση των κυρώσεων.

Αντίκτυπος στις γειτονικές χώρες

18. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς τον αντίκτυπο που έχει στις γειτονικές χώρες και τα Δυτικά Βαλκάνια ο πόλεμος της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας. Τονίζει την ανάγκη παροχής κάθε σχετικής στήριξης στη Δημοκρατία της Μολδαβίας, καθώς αντιμετωπίζει την ενεργειακή και την οικονομική κρίση που είναι αλληλένδετες, καθώς και τη μεταναστευτική πίεση λόγω του πολέμου. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο επαναλαμβάνει το αίτημά του να τερματιστεί η καταστολή στη Λευκορωσία και υπενθυμίζει το δημοκρατικό δικαίωμα του λευκορωσικού λαού σε νέες, ελεύθερες και δίκαιες εκλογές.

Γραπτές εγγυήσεις ζήτησαν χώρες

Το ζήτημα του έκτου πακέτου κυρώσεων αποτέλεσε «αγκάθι» για την Ευρωπαϊκή Ενωση καθώς κάποιες από τις χώρες δεν ζήτησαν απλώς υποσχέσεις αλλά γραπτές εγγυήσεις. Επίσης, όσον αφορά την Τσεχία, υπήρξε αίτημα να μπορεί να αγοράζει ντίζελ από γειτονικές χώρες.

Υπήρξε μεγάλη «πολιτική πίεση» για την επίτευξη συμφωνίας, ενώ -σύμφωνα με την ίδια πηγή- ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας Βίκτορ Όρμπαν είπε στην τοποθέτησή του ότι θα μπορούσε να δεχτεί το κείμενο ως έχει, ωστόσο ζήτησε επιπλέον εγγυήσεις, σε περίπτωση που υπάρξει κάποιο «ατύχημα».