Συμμαχία κατά της «βάρβαρης» Αμερικής στήνει η Κίνα

Το Πεκίνο δεν θα μπορούσε να έχει κάνει πιο ξεκάθαρη τη δυσαρέσκειά του για τον Τζο Μπάιντεν. Καθώς ο πρόεδρος των ΗΠΑ συναντήθηκε με τους ηγέτες της ομάδας ασφαλείας Quad στο Τόκιο, κινεζικά και ρωσικά πυρηνικά βομβαρδιστικά πέταξαν πάνω από τη Θάλασσα της Ιαπωνίας, επισημαίνουν οι Financial Times.

Αλλά η Κίνα χρησιμοποιεί επίσης λιγότερο ωμές τακτικές για να αντιμετωπίσει τις ΗΠΑ με τη μορφή της διπλωματίας. Μόλις ο Μπάιντεν ξεκίνησε το ταξίδι του στην Ασία, το Πεκίνο άρχισε να προωθεί την Παγκόσμια Πρωτοβουλία Ασφάλειας (GSI), μια πρόταση για μια εναλλακτική τάξη ασφαλείας.

Η πρωτοβουλία που παρουσιάστηκε από τον πρόεδρο Σι Τζινπίνγκ τον Απρίλιο είναι μια συλλογή αρχών πολιτικής όπως η μη παρέμβαση και μνησικακίας ενάντια στον «ηγεμονισμό» των ΗΠΑ, επισημαίνουν οι FT.

Τώρα το Πεκίνο προσπαθεί να προσελκύσει άλλες χώρες. Σε μήνυμα προς τους υπουργούς Εξωτερικών από τον όμιλο BRICS των μεγάλων αναδυόμενων οικονομιών στις 19 Μαΐου, ο Κινέζος πρόεδρος μίλησε για τις αρετές της GSI.

Ο Σι προέτρεψε τα άλλα μέλη του BRICS, τη Βραζιλία, τη Ρωσία, την Ινδία και τη Νότια Αφρική, να «ενισχύουν την πολιτική αμοιβαίας εμπιστοσύνης και τη συνεργασία στον τομέα της ασφάλειας... να εξυπηρετούν ο ένας τα βασικά συμφέροντα και τις κύριες ανησυχίες του άλλου, να σέβονται ο ένας την κυριαρχία του άλλου, την ασφάλεια και τα συμφέροντα ανάπτυξης, να αντιτίθενται στον ηγεμονισμό και τις πολιτικές εξουσίας, να απορρίπτουν τη νοοτροπία του ψυχρού πολέμου και την αντιπαράθεση μπλοκ και να συνεργάζονται για να οικοδομήσουν μια παγκόσμια κοινότητα ασφάλειας για όλους».

Τις επόμενες ημέρες, ο Wang Yi, υπουργός Εξωτερικών της Κίνας, απέσπασε δηλώσεις υποστήριξης για την GSI από την Ουρουγουάη, τη Νικαράγουα, την Κούβα και το Πακιστάν. Η Ινδονησία και η Συρία την έχουν επίσης υποστηρίξει.

Η πρωτοβουλία είναι μέρος των ολοένα αυξανόμενων προσπαθειών του Πεκίνου να αντιταχθεί στα μπλοκ υπό την ηγεσία των ΗΠΑ, τις οποίες κατηγορεί για τις παγκόσμιες εντάσεις. Ο Tian Wenlin, καθηγητής διεθνών σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Renmin στο Πεκίνο, περιέγραψε την παγκόσμια τάξη πραγμάτων ως «βάρβαρη και αιματηρή» και κατηγόρησε τις ΗΠΑ ότι παρασύρουν άλλα έθνη σε πολέμους.

«Χώρες... καλούν επειγόντως για ένα νέο παγκόσμιο παράδειγμα ασφάλειας που βασίζεται στην ισότητα και την αμοιβαία εμπιστοσύνη, ενόψει των ραγδαίων αλλαγών στο διεθνές τοπίο», έγραψε σε πρόσφατο άρθρο του. «Ως αποτέλεσμα, η Παγκόσμια Πρωτοβουλία Ασφάλειας σχεδιάστηκε για την προστασία των συμφερόντων ασφάλειας ενός ευρύτερου φάσματος ανθρώπων σε όλο τον κόσμο».

Η εστίαση του Πεκίνου στην ασφάλεια σηματοδοτεί μια απόκλιση από την παραδοσιακή προσέγγισή του στις διεθνείς σχέσεις. «Προηγουμένως, όταν οι Κινέζοι αξιωματούχοι μιλούσαν για το πώς θα επιλυθούν οι συγκρούσεις και τα ζητήματα ασφάλειας στον κόσμο, το πρώτο θέμα ήταν η ανάπτυξη. Η απάντηση ήταν να προσφέρεις ευημερία σε αυτές τις ταραγμένες περιοχές. Αλλά τώρα υπάρχει ένας επαναπροσδιορισμός προτεραιοτήτων», δήλωσε ο Bates Gill, καθηγητής μελετών ασφάλειας Ασίας-Ειρηνικού στο Πανεπιστήμιο Macquarie.

Αυτός ο μεγαλύτερος ρόλος που παίζει η ασφάλεια είναι εμφανής στον Ειρηνικό, όπου η Κίνα επεκτείνει γρήγορα την επιρροή της σε βάρος των δυτικών δυνάμεων που είχαν κυριαρχήσει στην περιοχή.

Σε μια περιοδεία σε οκτώ νησιωτικά έθνη του Ειρηνικού την ερχόμενη εβδομάδα, ο Wang προτείνει μια συμφωνία συνεργασίας που καλύπτει τα πάντα, από τα τελωνεία μέχρι το ψάρεμα. Αλλά το πρώτο από τα οκτώ άρθρα του σχεδίου συμφωνίας επικεντρώνεται στην ασφάλεια, συμπεριλαμβανομένης της κοινής επιβολής του νόμου και της ασφάλειας στον κυβερνοχώρο.

Ο M. Taylor Fravel, διευθυντής του προγράμματος Σπουδών Ασφάλειας στο MIT, είπε ότι η πρωτοβουλία είναι μέρος των προσπαθειών της Κίνας να απονομιμοποιήσει τον παγκόσμιο ρόλο των ΗΠΑ. «Νομίζω ότι θα εστιάσουν κυρίως σε κράτη από τον αναπτυσσόμενο κόσμο», είπε. «Αυτό είναι ξεκάθαρα μια τεράστια προτεραιότητα για την Κίνα, ειδικά υπό το πρίσμα της αποξένωσής της από το μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης».

Κινέζοι διπλωμάτες προωθούν το GSI σε αναπτυσσόμενες χώρες όπως η Ινδία, οι Φιλιππίνες, η Ουγκάντα, η Σομαλία και η Κένυα, μέσω άρθρων σε τοπικά μέσα ενημέρωσης και στους ιστότοπους των πρεσβειών της.

Εμπειρογνώμονες ασφαλείας είπαν ότι ο σχεδιασμός για το GSI προϋπήρχε του πολέμου στην Ουκρανία. «Είναι το επόμενο βήμα στις προσπάθειες του Σι να κατευθύνει την παγκόσμια τάξη ασφαλείας μακριά από τη σκέψη του ψυχρού πολέμου, τις οποίες κάνει από το 2014», είπε ένας Κινέζος μελετητής που συμβουλεύει την κυβέρνηση.

Αλλά η εισβολή της Ρωσίας έκανε αυτή την προσπάθεια πιο επείγουσα και δύσκολη. «Από τότε που ξεκίνησε ο πόλεμος στην Ουκρανία, η Κίνα έχει κάνει κάποια βήματα για να υπερασπιστεί τα "νόμιμα συμφέροντα ασφαλείας" της Ρωσίας», δήλωσε ο Paul Haenle, διευθυντής του Κέντρου Carnegie-Tsinghua στο Πεκίνο. «Η Παγκόσμια Πρωτοβουλία Ασφάλειας, ομοίως, δανείζεται από τη ρωσική έννοια της "αδιαίρετης ασφάλειας"».

«Θέλουν να εδραιώσουν ένα μεγάλο "τρίτο στρατόπεδο" χωρών που δεν θέλουν να πάρουν το μέρος σε αυτό που θεωρούν έναν πολωμένο κόσμο», δήλωσε ο Yun Sun, διευθυντής του προγράμματος για την Κίνα στο think tank Stimson Center.

«Αλλά θα είναι αδύνατο να εφαρμοστεί μια τόσο ευρεία και αόριστα καθορισμένη στρατηγική σε παγκόσμια κλίμακα».