Φωτιά στον νόμο για το Brexit ανάβει η Βρετανία

Η υπ. Εξωτερικών της Βρετανίας Λιζ Τρας επιβεβαίωσε ότι η κυβέρνηση καταθέτει ένα νέο νόμο, που θα επιτρέψει στο Ηνωμένο Βασίλειο να αναστείλει μονομερώς τμήματα του Πρωτοκόλλου της Βόρειας Ιρλανδίας καθώς οι εντάσεις με την ΕΕ συνεχίζουν να αυξάνονται σχετικά με τους συνοριακούς κανόνες μετά το Brexit.

Το Ηνωμένο Βασίλειο θα δημοσιεύσει νομοσχέδιο τις επόμενες εβδομάδες, το οποίο θα επιτρέψει στους υπουργούς να ενεργούν μόνοι τους για να κάνουν αλλαγές στις εμπορικές συμφωνίες, χωρίς διαβούλευση με την ΕΕ.

Η ΕΕ έχει προειδοποιήσει ότι μια τέτοια μονομερής ενέργεια θα μπορούσε να παραβιάσει το διεθνές δίκαιο και θα μπορούσε να προκαλέσει εμπορικό πόλεμο, μεταδίδει η ΕΡΤ.

Η κυβέρνηση έχει τονίσει ότι προτιμά να συνάψει συμβιβαστική συμφωνία με την ΕΕ και ότι είναι ανοιχτή σε συνέχιση των διαπραγματεύσεων σχετικά με τον τρόπο βελτίωσης της λειτουργίας του πρωτοκόλλου.

Αλλά θέτει τις βάσεις για να ενεργήσει από μόνη της, αφού μήνες συνομιλιών απέτυχαν να εξασφαλίσουν μια σημαντική πρόοδο.

Οι υπουργοί πιστεύουν ότι η κατανομή εξουσιών στο Stormont δεν θα αποκατασταθεί έως ότου επιλυθούν τα ζητήματα με το πρωτόκολλο, επιταχύνοντας την ανάγκη λήψης αποφασιστικών μέτρων τώρα. Το ΗΒ είναι ανένδοτο ότι οι προτάσεις του θα είναι συνεπείς με το διεθνές δίκαιο.

Η επίδραση της νίκης του Σιν Φέιν

Η νίκη του Σιν Φέιν στις βουλευτικές εκλογές της Βόρειας Ιρλανδίας πιθανότατα θα δημιουργήσει μια βραχυπρόθεσμη πολιτική κρίση και θα αναθερμάνει τη συζήτηση για την επανένωση με τη Δημοκρατία της Ιρλανδίας, ωστόσο είναι απίθανο να διενεργηθεί δημοψήφισμα σύντομα, έγραφε πρόσφατα το Stratfor.

Οι εκλογές θα ξαναζωντανέψουν επίσης τις διαπραγματεύσεις μεταξύ Ευρωπαϊκής Ένωσης και Βρετανίας σχετικά με το πρωτόκολλο της Βόρειας Ιρλανδίας, ενώ ένας εμπορικός πόλεμος μεταξύ Βρυξελλών και Λονδίνου δεν μπορεί να αποκλειστεί, σημείωνε.

Σε δημοσκοπήσεις στο Politico, το Σιν Φέιν, το οποίο μόλις κέρδισε στις πρόσφατες εκλογές στη Βόρεια Ιρλανδία - προηγείται στις δημοσκοπήσεις με 34%. Τα Χριστιανοδημοκρατικά κόμματα Fine Gael και Fianna Fáil βρίσκονται στο 23% και 17%, αντίστοιχα.

In Ireland, nationalist party Sinn Féin — which just won big in Northern Ireland’s recent election — leads in Polls with 34 percent. The Christian-Democratic parties Fine Gael and Fianna Fáil stand at 23 and 17 percent, respectively. pic.twitter.com/S7oNs60NUs

— POLITICO Poll of Polls (@pollofpolls_EU) May 17, 2022

Απειλή εμπορικού πολέμου Λονδίνου-Βρυξελλών

Το θερμόμετρο της αντιπαράθεσης είχε αρχίσει να ανεβάζει θερμοκρασία ήδη από την περασμένη εβδομάδα, όταν ο υπουργός Εξωτερικών της Ιρλανδίας κατηγόρησε τη βρετανική κυβέρνηση ότι κλιμακώνει χωρίς λόγο τις εντάσεις με την Ευρωπαϊκή Ένωση, κάτι που σύμφωνα με τον ίδιο θα καταστρέψει την εμπιστοσύνη και θα αναγκάσει τις Βρυξέλλες να αντιδράσουν.

«Δυστυχώς αυτό που έχουμε δει, ειδικά τις τελευταίες 48 ώρες, είναι μια απολύτως αχρείαστη κλιμάκωση της έντασης, σε μια περίοδο κατά την οποία δεν είναι ούτε απαραίτητη ούτε επιθυμητή», δήλωσε ο Σάιμον Κόβενι στο ιρλανδικό Κοινοβούλιο.

Η Βρετανία ισορροπεί σε λεπτό στρώμα πάγου. Το Λονδίνο, από τη μία, πρέπει να σεβαστεί τη συμφωνία που υπέγραψε το 2019 με την ΕΕ ώστε να φέρει εις πέρας το Brexit και από την άλλη, πρέπει να «τιθασεύσει» το έθνος της Β. Ιρλανδίας, που βρίσκεται σε καθεστώς ακυβερνησίας και υπό τον φόβο δημοψηφίσματος ανεξαρτησίας.

Πώς πρέπει να σεβαστεί τη συμφωνία του Brexit; Με την τήρηση του περιβόητου πρωτοκόλλου της Β. Ιρλανδίας, το οποίο ναι μεν δημιούργησε σκληρά σύνορα με τη Μεγάλη Βρετανία, αλλά παράλληλα επέτρεψε την ελεύθερη μετακίνηση προϊόντων και υπηρεσιών με την υπόλοιπη Ιρλανδία, που είναι κράτος-μέλος της ΕΕ. Όμως τα σκληρά σύνορα απογοητεύουν τους Βορειοϊρλανδούς, με το ενωτικό κόμμα DUP να τιμωρείται στις πρόσφατες εκλογές και να ξεκαθαρίζει ότι δεν θα συνεργαστεί στον σχηματισμό κυβέρνησης, αν δεν λυθεί το θέμα του Πρωτοκόλλου, μετέδιδε πριν μερικές ημέρες η Deutsche Welle.

Το αδιέξοδο της κυβέρνησης Τζόνσον

Η κυβέρνηση του Μπόρις Τζόνσον προσπαθεί λοιπόν να βρει αυτή τη χρυσή τομή που θα διατηρήσει ενωμένο το Ηνωμένο Βασίλειο. Όμως την απειλή μονομερών ενεργειών στη συμφωνία του Brexit δεν τη λες και «χρυσή τομή», αλλά πεδίο για περισσότερες εντάσεις. Η Λιζ Τρας, η οποία πριν λίγους μήνες ανέλαβε την ευθύνη των διαπραγματεύσεων του Πρωτοκόλλου, βλέποντας αδιέξοδο στη συμφωνία που η κυβέρνησή της υπέγραψε, απέρριψε τις ευρωπαϊκές προτάσεις απλοποίησής του.

Το θέμα όμως είναι ότι «it takes two to tango» και η ΕΕ δεν φαίνεται πρόθυμη να δεχτεί την αυθαιρεσία. Οι Βρυξέλλες, σύμφωνα με πληροφορίες, προετοιμάζουν αντίποινα κατάργησης των οποιωνδήποτε ελευθεριών που είχαν συμφωνηθεί για τη μετά-Brexit εποχή, κηρύσσοντας ουσιαστικά εμπορικό πόλεμο με το Ηνωμένο Βασίλειο.

Ομοφωνία Βρυξελλών - Βερολίνου

Κατά τη επίσκεψή του στο Βερολίνο ο πρωθυπουργός του Βελγίου Αλεξάντερ Ντε Κρου διεμήνυσε στον Τζόνσον «να μην ακουμπήσει το πρωτόκολλο», κάτι που επανέλαβε και ο καγκελάριος Όλαφ Σολτς, δηλώνοντας ότι «βρήκαμε μια καλή λύση στο ζήτημα της Β. Ιρλανδίας και κανείς δεν πρέπει να πράττει μονομερώς σε μια συμφωνία που από κοινού υπογράψαμε».

Ολα, όμως, πλέον δείχνουν να είναι στον αέρα και η απειλή ενός εμπορικού πολέμου Βρετανίας-ΕΕ, προ των πυλών... 

Τα βρετανικά σχέδια για τη Β. Ιρλανδία

Ήταν Ιούνιος του 2016, όταν το Ηνωμένο Βασίλειο επέλεξε να εγκαταλείψει τους κόλπους της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Και κάπου εκεί άρχισαν και τα καινούρια προβλήματα μεταξύ των δύο. Ας μην ξεχνάμε ότι ο λόγος που η Τερέζα Μέι έχασε την πρωθυπουργία ήταν ακριβώς επειδή δεν μπόρεσε να εφαρμόσει το Brexit.

Ο βρετανικός λαός ψήφισε ως αρμόδιο για την επίλυση αυτού του προβλήματος τον Μπόρις Τζόνσον. Εκείνος, σχεδόν αμέσως μετά την ανάληψη των καθηκόντων του, υπέγραψε τον Δεκέμβριο του 2019 το πολυσυζητημένο Πρωτόκολλο της Β. Ιρλανδίας και ουσιαστικά έφερε εις πέρας μια συμφωνία ειρήνης στη μετα- Brexit εποχή. Να όμως που ακόμη δεν έχει τίποτα επιλυθεί, αφού το εν λόγω Πρωτόκολλο έφερε προβλήματα στο εσωτερικό του Ηνωμένου Βασιλείου, μεταδίδει η Deutsche Welle.

• Ο γρίφος της Ιρλανδίας

Το Ηνωμένο Βασίλειο αποτελείται από τέσσερα έθνη: της Αγγλίας, της Σκωτίας, της Ουαλίας και της Β. Ιρλανδίας. Η υπογραφή του Πρωτοκόλλου μεταξύ Λονδίνου και Βρυξελλών μπορεί να εξασφάλισε τη συνέχιση του ελεύθερου εμπορίου μεταξύ της Β. Ιρλανδίας με την υπόλοιπη Ιρλανδία (η οποία βρίσκεται στην ΕΕ) αλλά δημιούργησε «σκληρά σύνορα» μεταξύ Μεγάλης Βρετανίας (Αγγλία, Σκωτία, Ουαλία) και Β. Ιρλανδίας, καθώς πλέον πρέπει να ελέγχονται τα προϊόντα που διακινούνται μεταξύ τους και το κατά πόσο ανταποκρίνονται στα πρότυπα της ΕΕ.

Ως αποτέλεσμα αρκετοί στη Β. Ιρλανδία, κυρίως όσοι εκφράζονται πολιτικά από το Δημοκρατικό Ενωτικό Κόμμα (DUP), νιώθουν αποκομμένοι από τη χώρα τους. Χάνοντας μάλιστα την πρωτοκαθεδρία στις εκλογές, μετά από δεκαετίες, ο ηγέτης του DUP Τζέφρεϊ Ντόλαντσον αρνείται να συνεργαστεί με το Σιν Φέιν, αν το ζήτημα του Πρωτοκόλλου δεν επιλυθεί, οδηγώντας τη χώρα σε ακυβερνησία.

• Μονομερείς ενέργειες του Λονδίνου...

Σήμερα λοιπόν, σε μια προσπάθεια να διατηρήσει ισορροπίες μεταξύ Λονδίνου και Βρυξελλών, αλλά και στο εσωτερικό του Ηνωμένου Βασιλείου, η υπουργός Εξωτερικών Λιζ Τρας ετοιμάζεται να παραθέσει εντός του βρετανικού Κοινοβουλίου τη στρατηγική της κυβέρνησης για το πώς θα παρακάμψει σημεία της συμφωνίας που υπεγράφη μετά το Brexit. Όμως οι σημερινές εξαγγελίες βαδίζουν σε μονοπάτια μονομερών ενεργειών και για πολλούς μπορούν να οδηγήσουν σε εμπορικό πόλεμο μεταξύ ΗΒ και ΕΕ. «Επιλέξτε τον δρόμο των διαπραγματεύσεων και όχι των μονομερών ενεργειών», διαμηνύει η Ευρωπαϊκή Ένωση.

Παρ' όλα αυτά, ο Μπόρις Τζόνσον και η Λιζ Τρας επιμένουν ότι κύριος στόχος τους είναι να συνεχίσουν να διαπραγματεύονται με την ΕΕ, για αυτό δεν θα κατατεθεί σήμερα προσχέδιο νόμου, όπως υπολογιζόταν, αλλά μία ευρύτερη στρατηγική. Μάλιστα ο πρωθυπουργός, ο οποίος βρέθηκε χθες στη Β. Ιρλανδία, επανέλαβε ότι «δεν θέλουμε να καταργήσουμε το Πρωτόκολλο, πιστεύουμε ότι μπορεί να διορθωθεί συναινετικά με τους φίλους και εταίρους μας».

Τρίτη, νωρίς το πρωί, συνεδρίασε το υπουργικό συμβούλιο, με τον αρμόδιο υπουργό για τη Β. Ιρλανδία Μπράντον Λούις να εκτιμά μέσω του BBC ότι υπάρχουν τρόποι για να βρεθεί η χρυσή τομή, όπως «η ιδέα ενός πράσινου δρόμου που θα επιτρέπει σε συγκεκριμένα προϊόντα να μην ελέγχονται».

Ο Ιρλανδός υπουργός Εξωτερικών Σίμον Κόβνεϊ θέλησε να υπενθυμίσει ότι «η παραβίαση του διεθνούς δικαίου δεν είναι απάντηση για την επίλυση του Πρωτοκόλλου».