Ουκρανία: Τακτικές και οπλικά συστήματα που θα κρίνουν τη 2η φάση του πολέμου

Mετά την υποχώρηση των ρωσικών δυνάμεων από τη βόρεια Ουκρανία, ο Βλαντίμιρ Πούτιν μεταφέρει το επίκεντρο των στρατιωτικών του επιχειρήσεων στις πεδιάδες του Ντονμπάς, στα ανατολικά της χώρας, γράφουν οι New York Times.

Οι μάχες στον βορρά, που κέρδισε η Ουκρανία, μαίνονταν σε πυκνοκατοικημένες πόλεις, όπως είναι το Κίεβο και τα προάστιά του, σε δάση και λόφους, αλλά στα νοτιοανατολικά το θέατρο των επιχειρήσεων θα στηθεί σε μια απέραντη έκταση με ανοιχτές πεδιάδες, αλλάζοντας ριζικά τη φύση της μάχης, τα όπλα που απαιτούνται και τις στρατηγικές που θα μπορούσαν να φέρουν τη νίκη.

Στρατιωτικοί αναλυτές, Ουκρανοί διοικητές, ακόμη και ο πρόεδρος Πούτιν αναγνωρίζουν ότι η αποτυχημένη προσπάθεια κατάληψης της πρωτεύουσας θα δώσει τη θέση της στον πόλεμο στα ανατολικά. Με λίγα φυσικά εμπόδια, οι στρατοί εκεί θα επιχειρούν να περικυκλώσουν ο ένας τον άλλον, σφυροκοπώντας τον αντίπαλο από απόσταση, με σημείο αιχμής το πυροβολικό, ώστε να αποδυναμώσουν τις θέσεις του.

«Είμαστε ενώπιον μιας συμβατικής, αιματηρής, θανατηφόρας μάχης ελιγμών. Οι ρωσικές δυνάμεις θα επιτεθούν στις σταθερές θέσεις της Ουκρανίας σε ανοιχτό πεδίο», εκτιμά ο υποστράτηγος Ben Hodges, πρώην διοικητής του αμερικανικού στρατού στην Ευρώπη.

Την περιοχή του Ντονμπάς αγκαλιάζει από βόρεια και ανατολικά η ρωσική επικράτεια, ενώ οι περισσότεροι κάτοικοι είναι ρωσόφωνοι. Είναι πλούσια σε άνθρακα, έχει σοβιετικά εργοστάσια και μονάδες εξόρυξης, ενώ διαθέτει χορτολιβαδικές εκτάσεις, στέπες και πεδιάδες με ηλιοτρόπια.

Στην περιοχή, που πλήττεται από μια οκταετή σύγκρουση και είναι γεμάτη νάρκες και χαρακώματα, καμία πλευρά δεν έχει κάνει κάποια σημαντική κίνηση τις τελευταίες ημέρες. Αναλυτές υποστηρίζουν ότι πιθανότατα θα απαιτηθεί μια μακρά σύγκρουση, μέχρις ότου επικρατήσει ο ένας από τους δύο.

Οι πεδιάδες φαίνεται πως ευνοούν το πλεονέκτημα της Ρωσίας σε οπλισμό. Αλλά η Ουκρανία, ως αμυνόμενη, έχει το πλεονέκτημα ότι θα χτυπά από εδραιωμένες, προστατευμένες θέσεις τα ρωσικά στρατεύματα, που θα προχωρούν σε ανοιχτό χώρο.

Συσχετισμοί δυνάμεων

Και οι δύο πλευρές συγκεντρώνουν στρατεύματα για τη μεγάλη μάχη. Η Ρωσία αύξησε τον αριθμό των μαχόμενων ομάδων στα ανατολικά από 30 σε 40 χιλιάδες, δηλώνουν αξιωματούχοι του Πενταγώνου. Επίσης, έχει αποσύρει 40.000 στρατιώτες από τη βόρεια Ουκρανία για να τους επανεξοπλίσει και ανεφοδιάσει στη Ρωσία και τη Λευκορωσία, ούτως ώστε να μετακινήσει τουλάχιστον κάποιους απ' αυτούς προς τα ανατολικά, διαμέσου της ρωσικής επικράτειας.

Ο στρατός της Ουκρανίας στα ανατολικά, συνεχίζουν οι New York Times, είχε υπολογιστεί σε περίπου 30.000 στρατιώτες πριν από την εισβολή της Ρωσίας. Μετά την απόκρουση της ρωσικής επίθεσης στο Κίεβο, αναπτύχθηκαν μονάδες στην ανατολική Ουκρανία, αλλά η εκτίμηση του μεγέθους και της ισχύος τους είναι δύσκολη. Είναι μικρότερες και πιο ευέλικτες από τις ρωσικές, ωστόσο η κυβέρνηση δεν έχει αποκαλύψει λεπτομέρειες για τις κινήσεις τους.

Στη νέα φάση του πολέμου, οι Ουκρανοί θα χρειαστούν νέα όπλα -ιδιαίτερα πυροβολικό μεγάλου βεληνεκούς και πυραυλικά συστήματα πολλαπλής εκτόξευσης. Θα χρειαστούν επίσης περισσότερα τεθωρακισμένα οχήματα, ώστε να προστατεύσουν τις δυνάμεις τους και να ρυμουλκήσουν το πυροβολικό στην πρώτη γραμμή.

Οι δυτικές χώρες ανταποκρίνονται σ' αυτή την ανάγκη. Η Σλοβακία αυτή την εβδομάδα παρείχε στην Ουκρανία ένα ισχυρό αντιαεροπορικό πυραυλικό σύστημα μεγάλου βεληνεκούς S-300. Και την Τετάρτη ο πρόεδρος Μπάιντεν ανακοίνωσε ένα πακέτο στρατιωτικής βοήθειας 800 εκατ. δολαρίων στην Ουκρανία, που για πρώτη φορά περιλαμβάνει πιο ισχυρά όπλα, όπως 18 οβίδες των 155 χιλιοστών, 40.000 βλήματα πυροβολικού και 200 τεθωρακισμένα οχήματα μεταφοράς προσωπικού.

Τα όπλα της Δύσης δεν έχουν περάσει απαρατήρητα από τη Ρωσία. Η Μόσχα διαμαρτυρήθηκε με επίσημη διπλωματική νότα, προειδοποιώντας τις ΗΠΑ για «απρόβλεπτες συνέπειες» τέτοιων αποστολών.

Αιματηρή μάχη στη στέπα

Στρατιωτικοί αναλυτές προβλέπουν μια ολοκληρωτική, αιματηρή μάχη στη στέπα. Δεν υπάρχει τόπος να κρυφτεί κανείς εκεί. Οι στενές δεντροστοιχίες παρέχουν ελάχιστη κάλυψη. Και βλέπουν τα πάντα η αεροπορία και τα drones. Το πυροβολικό μπορεί να χτυπήσει ανά πάσα στιγμή, εκτιμούν.

Θα είναι πόλεμος του πυροβολικού από απόσταση δεκάδων χιλιομέτρων, με στόχο να περικυκλωθεί ο αντίπαλος. Το ουκρανικό πλεονέκτημα σε κίνητρα και ηθικό θα μπορούσε να εξουδετερωθεί από τις υπεράριθμες ρωσικές δυνάμεις σε πυροβόλα, τανκς και ελικόπτερα. Η Μόσχα αναμένεται να χρησιμοποιήσει βαριά δύναμη πυρός για να χτυπήσει εχθρικές θέσεις, πριν στείλει χερσαία στρατεύματα για να προσπαθήσει να τις καταλάβει. Οι μάχες πυροβολικού στις ανοιχτές πεδιάδες μπορεί να φέρουν ακαριαίο θάνατο στους στρατιώτες ή να τους εξουθενώσουν.

Τόσο οι Ρώσοι όσο και οι Ουκρανοί χρησιμοποιούν σοβιετικά συστήματα βαρέως πυροβολικού -όπως το αυτοκινούμενο Acacia 152 χιλιοστών, τον όλμο Tulip 240 χιλιοστών, το οβιδοβόλο Carnation 122 χιλιοστών- που ονομάζονται κατ' ευφημισμόν λουλούδια ή δέντρα, καμουφλάροντας τις θανατηφόρες ικανότητές τους. 

Η στρατηγική στη στέπα επιτάσσει περικύκλωση των εχθρικών δυνάμεων και στη συνέχεια χτυπήματα με πυροβολικό, όπως έκαναν οι Σοβιετικοί στα ίδια εδάφη στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Αφού νίκησε τις ναζιστικές δυνάμεις στο Στάλινγκραντ, ο Κόκκινος Στρατός προχώρησε σε επίθεση κατά μήκος των πεδιάδων το 1943, εμβολίζοντας τις γραμμές του Άξονα. Στη συνέχεια περικύκλωσε τα γερμανικά στρατεύματα σε όλο και μικρότερους θύλακες, εξολοθρεύοντάς τα με πυροβολικό.

Στην πενθήμερη ρωσική πολιορκία της πόλης Ιλοβάισκ το 2014, είχε επαναληφθεί το ίδιο σκηνικό. Τότε, οι Ουκρανοί στρατιώτες κείτονταν σε χαρακώματα καλύπτοντας τα αυτιά τους με τα χέρια τους και ανοίγοντας το στόμα για να αντέξουν το ωστικό κύμα από τους πυραύλους Grad που προσγειώνονταν κάποια μέτρα μακριά.

Περίπου 300 Ουκρανοί στρατιώτες είχαν χάσει τη ζωή τους υποχωρώντας. Όσο τραγικό κι αν είναι, συνεχίζουν οι New York Times, παρόμοιες μάχες έχουν δώσει μεγάλα μαθήματα στον στρατό και στην πολιτική ηγεσία. Οι ουκρανικές μονάδες είναι τώρα πιο ανθεκτικές. Ο στρατός ξέρει ότι χρειάζεται όπλα μεγάλης εμβέλειας για να αντεπιτεθεί σε ανοιχτούς χώρους.

Το ουκρανικό σχέδιο

Παρά το ρωσικό πλεονέκτημα σε αριθμό στρατευμάτων και οπλισμό, ο ανοιχτός χώρος προσφέρει τουλάχιστον ένα όφελος στους Ουκρανούς υπερασπιστές, λένε οι αναλυτές: είτε πρόκειται για διμοιρία 30 στρατιωτών είτε για τάγμα πλαισιωμένο από τεθωρακισμένα, οι Ρώσοι θα πρέπει να διασχίζουν τις περιοχές εκτεθειμένοι.

Και όπως έχουν ήδη δείξει οι ουκρανικές δυνάμεις, η προθυμία τους να καταστρέψουν τις δικές τους υποδομές, φράγματα που προκαλούν πλημμύρες ή γέφυρες για να κλείσουν δρόμους, έχει αποδειχθεί αποτελεσματική,  σταματώντας τις ρωσικές δυνάμεις και αφήνοντάς τες ευάλωτες σε αντεπίθεση.

Στο Ντονμπάς δεν θα είναι διαφορετικά. Γέφυρες, δρόμοι και χωράφια μπορούν να ναρκοθετηθούν και πιθανώς να καταστραφούν για να παγιδεύσουν τις ρωσικές δυνάμεις εκεί που θα στρατοπεδεύουν οι Ουκρανοί, ταμπουρωμένοι στις αμυντικές τους θέσεις. Θα είναι οπλισμένοι με αντιαρματικούς πυραύλους και θα υποστηρίζονται από πυροβολικό σε στρατηγικά σημεία.

Όταν οι ουκρανικές δυνάμεις ανακατέλαβαν το Τροστιανέτς στη βορειοανατολική Ουκρανία τον Μάρτιο, για παράδειγμα, το πυροβολικό τους κατέστρεψε με επιτυχία ρωσικό εξοπλισμό που είχε εγκατασταθεί στην πόλη, ανοίγοντας τον δρόμο για αντεπίθεση με άρματα μάχης και πεζικό.

Μπορεί να περάσουν εβδομάδες έως ότου οι δύο πλευρές συμμετάσχουν σε μια μεγάλη μάχη και μπορεί να υπάρξει σειρά από κλιμακούμενες αιματηρές μάχες που θα διαρκέσουν μήνες, σύμφωνα με Αμερικανούς, Βρετανούς και Ουκρανούς αξιωματούχους και στρατιωτικούς αναλυτές. Ο πόλεμος θα είναι αργός, εκτιμά Αμερικανός ανώτερος κυβερνητικός αξιωματούχος που επικαλούνται ανωνύμως οι New York Times.

Παράλληλα, ο ρωσικός στρατός έχει μάθει από τα λάθη που έκανε στα προάστια του Κιέβου και κατά μήκος των ακτών του Αζόφ και της Μαύρης Θάλασσας. Το Κρεμλίνο έχει διορίσει διοικητή τον στρατηγό Αλεξάντρ Ντβόρνικοφ, πρώην διοικητή του ρωσικού στρατού στη Συρία, γνωστό για τις βάναυσες τακτικές του εκεί.

Επιπρόσθετα, ο αγώνας στα ανατολικά θα αρχίσει πιο κοντά στις γραμμές ανεφοδιασμού, πίσω από τα ρωσικά σύνορα. Αυτό θα μπορούσε να είναι το κλειδί για έναν μηχανοποιημένο ρωσικό στρατό που προελαύνει σε μια μεγάλη συμβατική επίθεση στην ύπαιθρο.

«Τώρα είναι έτοιμοι να πολεμήσουν τον πόλεμο που πραγματικά θέλουν», είπε για τους Ρώσους ο απόστρατος στρατηγός Φίλιπ Μπρίντλαβ, πρώην ανώτατος διοικητής του ΝΑΤΟ για την Ευρώπη.