Πώς κλείνει το Swift στους Ρώσους χωρίς να σταματήσει η ροή αερίου

Η απαγόρευση της χρήσης του συστήματος διατραπεζικών πληρωμών Swift και οι κυρώσεις στη ρωσική κεντρική τράπεζα που ανακοίνωσαν ότι θα επιβάλλουν οι ΗΠΑ και οι δυτικοί σύμμαχοι συνιστούν την πιο σκληρή απάντησή τους μέχρι σήμερα στην εισβολή στην Ουκρανία.

«Η κυβέρνηση του Βλαντιμίρ Πούτιν διαγράφεται από το διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα», δήλωσε υψηλόβαθμος Αμερικανός αξιωματούχος, ο οποίος πρόσθεσε ότι τα μέτρα θα οδηγήσουν σε «ελεύθερη πτώση» του ρωσικού νομίσματος, μεταδίδουν οι Financial Times.

Σε κοινή δήλωση οι ηγέτες Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Γαλλίας, Γερμανίας, Ιταλίας, Ηνωμένου Βασιλείου, Καναδά και ΗΠΑ, τόνισαν ότι θα εκδιώξουν ορισμένες ρωσικές τράπεζες από το Swift, διασφαλίζοντας ότι είναι «αποσυνδεδεμένες από το διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα» και βλάπτοντας την ικανότητά τους να λειτουργούν. Υποσχέθηκαν επίσης να κόψουν τα «χρυσά διαβατήρια» που επιτρέπουν σε πλούσιους Ρώσους να αγοράζουν υπηκοότητα και θα επιβάλλουν κυρώσεις σε αξιωματούχους και ελίτ κοντά στην κυβέρνηση.

«Αυτό που δεσμευόμαστε να κάνουμε εδώ είναι να αφοπλίσουμε την κεντρική τράπεζα», είπε ο αξιωματούχος σχετικά με τις κυρώσεις, προσθέτοντας ότι η κίνηση θα επηρεάσει το σύνολο από τα περίπου 630 δισ. δολάρια σε συναλλαγματικά αποθέματα της. «Χωρίς να μπορεί να αγοράσει το ρούβλι από δυτικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα... η κεντρική τράπεζα του Πούτιν θα χάσει την ικανότητα να αντισταθμίσει τον αντίκτυπο των κυρώσεων μας», είπε. «Το ρούβλι θα πέσει ακόμη περισσότερο, ο πληθωρισμός θα εκτιναχθεί και η κεντρική τράπεζα θα μείνει ανυπεράσπιστη».

Ο Έντουαρντ Φίσμαν, πρώην αξιωματούχος των ΗΠΑ που τώρα βρίσκεται στο τώρα στο Center for a New American Security, είπε ότι η κίνηση θα μπορούσε να προκαλέσει ένα «καταστροφικό πλήγμα» στη ρωσική οικονομία που θα επισκιάσει τη σημασία της απαγόρευσης του Swift. Οι ΗΠΑ στο παρελθόν έχουν επιβάλει κυρώσεις μόνο στις κεντρικές τράπεζες του Ιράν, της Βενεζουέλας και της Βόρειας Κορέας.

Ένας Αμερικανός αξιωματούχος αρνήθηκε να πει εάν η Ουάσιγκτον θα επιβάλει τις κυρώσεις στην κεντρική τράπεζα προσθέτοντάς την στη λίστα του Υπουργείου Οικονομικών με τους «Specially Designated Nationals», την οποία ο Fishman περιέγραψε ως «την πιο σημαντική κύρωση που θα μπορούσατε να εφαρμοστεί».

«Θα καθιστούσε ένα σημαντικό κομμάτι των συναλλαγματικών τους αποθεμάτων άχρηστο εν μια νυχτί», είπε ο Fishman. Η κίνηση θα απαγόρευε στις αμερικανικές οντότητες να συναλλάσσονται με την κεντρική τράπεζα, κάτι που θα σήμαινε ότι όλοι θα «δείλιαζαν να μεταφέρουν οποιαδήποτε περιουσιακά στοιχεία για λογαριασμό της ρωσικής κεντρικής τράπεζας».

Η κοινή δήλωση δεν απαριθμούσε τις τράπεζες που θα κοπούν. Ο στόχος με τις κυρώσεις που σχετίζονται με το Swift θα είναι να αποφευχθεί η υπονόμευση των μηχανισμών αγοράς ρωσικής ενέργειας από τις δυτικές οικονομίες. Οι σύμμαχοι δεν έχουν οριστικοποιήσει τον μηχανισμό, αλλά είτε δεν θα ακουμπήσουν ορισμένες τράπεζες που εστιάζουν στην ενέργεια, είτε θα χρησιμοποιήσουν ορισμούς προϊόντων εντός του συστήματος Swift για να επιτρέψουν τη συνέχιση των συναλλαγών που σχετίζονται με την ενέργεια.

Οι οικονομικές κυρώσεις στη Ρωσία που συμφωνήθηκαν από τις ΗΠΑ, τον Καναδά και τα βασικά ευρωπαϊκά έθνη το Σάββατο προβλέπουν τον σχηματισμό ειδικής ομάδας «εντοπισμού και δέσμευσης περιουσιακών στοιχείων» ολιγαρχών, κυβερνητικών αξιωματούχων και εταιρειών που έχουν υποστεί κυρώσεις. Αυτό περιλαμβάνει γιοτ, τζετ, αυτοκίνητα και πολυτελή διαμερίσματα στη Δύση που ανήκουν σε Ρώσους δισεκατομμυριούχους, σύμφωνα με Αμερικανό αξιωματούχο που μίλησε υπό τον όρο της ανωνυμίας για να περιγράψει το μέτρο.

Πολλά περιουσιακά στοιχεία ελέγχονται μέσα από πολύπλοκες δομές ιδιοκτησίας, κάτι που σημαίνει ότι μπορεί να χρειαστούν μήνες ή περισσότερος χρόνος για να τα βρει η ομάδα. Αλλά ακόμη και η απειλή κατάσχεσης θα μπορούσε να ανησυχήσει τους Ρώσους δισεκατομμυριούχους, πολλοί από τους οποίους έχουν αθλητικές ομάδες, ταξιδεύουν με σούπερ γιοτ και ιδιωτικά αεροπλάνα και διαθέτουν ακίνητα στο Λονδίνο και τη Νέα Υόρκη.

Ακόμη και όταν οι ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και άλλα έθνη επέβαλαν κυρώσεις σε περισσότερα από 100 άτομα και οντότητες της Ρωσίας, τα περιουσιακά στοιχεία της ελίτ παρέμειναν ως επί το πλείστον ανέγγιχτα. Για παράδειγμα, ένα τζετ που ανήκε στον δισεκατομμυριούχο μεγιστάνα του χάλυβα Alexey Mordashov πέταξε από τις Σεϋχέλλες στη Μόσχα την περασμένη εβδομάδα επισημαίνει το Bloomberg.

Αλλά υπάρχουν ενδείξεις ότι οι Ρώσοι ολιγάρχες αρχίζουν να αισθάνονται την πίεση. Ο Ρομάν Αμπράμοβιτς, πρόεδρος της Τσέλσι FC, παραχώρησε τον έλεγχο της ποδοσφαιρικής ομάδας της στους διαχειριστές του φιλανθρωπικού του ιδρύματος.

Ο Αμπράμοβιτς δεν περιλαμβάνεται επί του παρόντος στη λίστα με τα άτομα που έχουν τιμωρηθεί στο Ηνωμένο Βασίλειο.