Γιατί τρομάζει το ανοδικό «σπιράλ μισθών-τιμών»

Οι ραγδαίες αυξήσεις των μισθών, με τον δείκτη κόστους απασχόλησης (βλ. διάγραμμα) να ανεβαίνει όλο και περισσότερο σε επίπεδα που χρονολογούνται από τη δεκαετία του 1990, δείχνουν «μια πιο "κολλώδη" πορεία του πληθωρισμού», η οποία αμφισβητεί την υπόθεση που καλλιεργείται από τις νομισματικές αρχές για "παρωδικό φαινόμενο".

Τα παραπάνω αναφέρει ανάλυση της Μισέλ Μέγιερ, επικεφαλής οικονομολόγος για την αμερικανική οικονομία στην Bank of America.

O πληθωρισμός μειώνει το βιοτικό επίπεδο και αυτό έχει επιπτώσεις στην κοινωνική και κατ' επέκταση πολιτική συνοχή, όσο οι διαταραχές αυτού του είδους, στην οικονομική σκακιέρα, δεν ομαλοποιούνται.

• Στην ευρωζώνη στο πιο υψηλό των τελευταίων 13 ετών σκαρφάλωσε ο ετήσιος πληθωρισμός, επιδεινώνοντας τον πονοκέφαλο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, η οποία υποβαθμίζει σταθερά την αύξηση των τιμών καταναλωτή την τελευταία χρονιά. Ο ετήσιος πληθωρισμός στις 19 χώρες του ευρώ ανήλθε στο 4,1% τον Οκτώβριο, από 3,4% ένα μήνα πριν και έναντι πρόβλεψης για 3,7%.
• Στις ΗΠΑ οι τιμές διατηρήθηκαν σε πολύ υψηλά επίπεδα τον Σεπτέμβριο. Όπως ανακοίνωσε το υπουργείο Εμπορίου την Παρασκευή, ο δείκτης προσωπικής κατανάλωσης (PCE) ενισχύθηκε 0,3% τον περασμένο μήνα. Η αύξηση αυτή οδήγησε την ετήσια άνοδο του δείκτη στο 4,4% από 4,2% τον Αύγουστο. Ο δομικός δείκτης προσωπικής κατανάλωσης, ο οποίος δεν λαμβάνει υπόψη τις ευμετάβλητες κατηγορίες των τροφίμων και της ενέργειας, κινήθηκε 3,6% υψηλότερα σε ετήσια βάση.

Οι εργοδότες και σύμβουλοι οικονομολόγοι των εταιρειών φοβούνται περισσότερο ένα ανοδικό «σπιράλ μισθών-τιμών».

Με άλλα λόγια, τρομάζουν στην ιδέα οι εργαζόμενοι να αντιδρούν όλο και συχνότερα, όλο και περισσότερο, όλο και εντονότερα, απαιτώντας υψηλότερους μισθούς και οι επικεφαλής των επιχειρήσεων στην προσπάθεια να υπερασπιστούν τη θέση τους στην αγορά, τα κέρδη και τους μετόχους τους, να αυξάνουν περαιτέρω τις τιμές, μετακυλίοντας τα κόστη στην κατανάλωση.

Αυτή η τάση αναπτύχθηκε στις δεκαετίες του 1960 και του 1970, όταν -κυρίως τη δεκαετία του '70- η αναζωπύρωση του πληθωρισμού σε κλίμα αδύναμης ανάπτυξης, τροφοδότησε το οδυνηρό φαινόμενο του στασιμοπληθωρισμού.

Δεν υπάρχει ακόμη σαφής τάση, αλλά υπάρχουν πολλές αναφορές εργοδοτών που παραπονιούνται για δυσκολία στην πρόσληψη εργαζομένων, παρά τα εκατομμύρια που απολύθηκαν ή αποχώρησαν.

Είναι ενδιαφέρον ότι ο Τζο Μπάιντεν δείχνει να μην ανησυχεί. Είπε πριν μερικές ημέρες, σχολιάζοντας τα γεγονότα:

«Τα εταιρικά κέρδη είναι τα υψηλότερα των τελευταίων δεκαετιών και οι αμοιβές των εργαζομένων είναι οι χαμηλότερες των τελευταίων 70 ετών. Έχουμε άφθονα περιθώρια για να αυξήσουμε τους μισθούς των εργαζομένων, χωρίς να αυξήσουμε τις τιμές στην κατανάλωση».

Μια δήλωση που σίγουρα αντανακλά την ατζέντα Μπάιντεν για την αποκατάσταση της πολιτικής και οικονομικής σταθερότητας των ΗΠΑ και τη μείωση της ανισότητας. Αλλά σίγουρα υπάρχουν και αρκετοί επικεφαλής εταιρειών που δεν θα συμφωνούσαν ακριβώς με τα λόγια του.

Η παραπάνω τάση, πάντως, δεν συμβαίνει ακόμα σε ευρεία κλίμακα, ωστόσο η κατεύθυνση δείχνει προς τη διεύρυνση της αντίδραση στις υψηλότερες τιμές με διάθεση για απαίτηση υψηλότερων μισθών από την πλευρά των εργαζομένων την ώρα που οι ανατιμήσεις βάζουν φωτιά στους προϋπολογισμούς των νοικοκυριών.

Κι εάν δεν αλλάξουν οι συνθήκες γρήγορα, τα πράγματα θα δυσκολέψουν, όπως δείχνει και η έρευνα της BofA στις ΗΠΑ.

NEW COVER: With the Great Resignation and #Striketober, American workers are doing their best to become impossible to ignore—and that could lead to real change https://t.co/c639gyW61L pic.twitter.com/Vp3VRmdT7Q

— Businessweek (@BW) October 27, 2021

Στη Βρετανία για παράδειγμα σύμφωνα με έρευνα του XpertHR, πάνω από τα 4/5 των Βρετανών εργοδοτών σχεδιάζουν να αυξήσουν τους μισθούς, ανεβάζοντας τη μέση αμοιβή κατά 2,5%, πολύ κάτω από τον πληθωρισμό.

Όμως, οι ελλείψεις εργατικού δυναμικού που είναι μια ακόμα επίδραση της πανδημίας μπορεί να δώσουν σε πολλές ομάδες εργαζομένων τη δύναμη να υπερασπιστούν τους πραγματικούς μισθούς τους, όχι μόνο στη Βρετανία ή στις ΗΠΑ.

Το ντόμινο να προχωρήσει διεθνώς, ανάλογα το δυναμικό των συνθηκών και σειρά πολλαπλών αστάθμητων παραγόντων και παρεμβάσεων.

UK workers likely to suffer three years of barely rising living standards because of surging inflation https://t.co/giMdeNeZ6d

— Bloomberg Economics (@economics) October 31, 2021

Στις ΗΠΑ, για παράδειγμα, τα μέλη των συνδικάτων του ιδιωτικού τομέα προχωρούν σε απεργίες με ρυθμό που σπάνια παρατηρείται στη σύγχρονη Αμερική, με περισσότερους από 100.000 εργαζομένους πρόσφατα να προειδοποιούν ή να προχωρούν σε στάσεις εργασίας στον τομέα της υγείας, της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, των μεταφορών, των τηλεπικοινωνιών, των ορυχείων, της μεταποίησης, της μουσικής, του πετρελαίου, του ουίσκι, της ξυλουργικής. 

Στο διαδίκτυο κυριαρχεί το hasgtag #Striketober, μετέδιδε το Bloomberg.

One of world’s largest trucking companies, XPO Logistics, agreed Tuesday to pay $30 M to settle lawsuits by hundreds of drivers who said they earned less than minimum wage delivering goods for major retailers from the ports of LA & Long Beach. https://t.co/AqHl98vmjk

— Margot Roosevelt (@margotroosevelt) October 14, 2021

Οσοι εργαζόμενοι δεν είναι σε συνδικάτα ψηφίζουν με τη στάση τους, συμμετέχοντας σε αυτό που έχει γίνει γνωστό ως «Η Μεγάλη Παραίτηση». Στις 12 Οκτωβρίου, η αρμόδια στατιστική αρχή των ΗΠΑ ανέφερε ότι ένα άνευ προηγουμένου 2,9% του συνολικού εργατικού δυναμικού, περίπου 4,3 εκατ. άνθρωποι εγκατέλειψαν τις δουλειές τους τον Αύγουστο, παρόλο που η κυβέρνηση επιβεβαίωνε ότι θα κόψει τα έξτρα επιδόματα ανεργίας.

Οι εργαζόμενοι δεν έχουν κερδίσει πολλά ακόμη και τα εκατομμύρια που βρίσκονται σε οικονομική κρίση δεν μπορούν απλώς να διαμαρτύρονται για πάντα. Σίγουρα, όμως, η πανδημία έχει λειτουργήσει ως μεγεθυντικός φακός...