Economist: Η πραγματική επανάσταση στη Wall Street

Τα όσα συμβαίνουν τον τελευταίο καιρό στη Wall Street φαίνονται τόσο παράξενα που λέγεται ότι το Netflix ετοιμάζει δική του σειρά για να τα απαθανατίσει. Ποια θα είναι όμως η πλοκή;

Μια πιθανή ιστορία είναι αυτή ενός αντικαθεστωτικού κινήματος που προκαλεί χάος στον χρηματοοικονομικό κόσμο, όπως ακριβώς συνέβη και στην πολιτική. Μια άλλη αφορά τα ολοένα και περισσότερα σημάδια για ένα επερχόμενο χρηματιστηριακό κραχ.

Σύμφωνα με το Economist και οι δύο ιστορίες παραβλέπουν αυτό που πραγματικά συμβαίνει. Η τεχνολογία της πληροφορίας χρησιμοποιείται για να καταστήσει τις υπηρεσίες trading δωρεάν, να μετατοπίσει τις ροές πληροφοριών και να λανσάρει νέα επιχειρηματικά μοντέλα, μετασχηματίζοντας τον τρόπο που λειτουργούν οι αγορές. Και παρά τις κραυγές των τελευταίων εβδομάδων, αυτό δημιουργεί υποσχέσεις για μακροπρόθεσμα οφέλη.

Αλλά κατά το Economist οι σεναριογράφοι δεν πρόκειται να ασχοληθούν με αυτή τη διάσταση της ιστορίας. Θα επικεντρωθούν στα 8 εκατομμύρια μέλη του WallStreetBets, του επενδυτικού φόρουμ στο Reddit, οι οποίοι επινόησαν ένα νέο είδος χρηματοοικονομικού τυχοδιωκτισμού: πείτε το trading του όχλου. Όλοι μαζί φούσκωσαν τις τιμές κάποιων αμφιλεγόμενων εταιρειών στα τέλη Ιανουαρίου, προκαλώντας βαριές απώλειες σε hedge funds που είχαν στοιχηματίσει ότι οι τιμές θα υποχωρήσουν. Αυτό προκάλεσε έλλειψη ρευστότητας στις διαδικτυακές πλατφόρμες οι οποίες πρέπει να έχουν εξασφαλίσεις σε περίπτωση που αυξηθεί η μεταβλητότητα. Από τις 28 Ιανουαρίου, η Robinhood άντλησε κεφάλαια 3,4 δισ. δολάρια για να έχει το απαιτούμενο μαξιλάρι.

Όπως υποστηρίζει το Economist o όχλος φαίνεται να έχει στρέψει αλλού την προσοχή του. Αυτή την εβδομάδα η τιμή κάποιων αγαπημένων μετοχών βούτηξε και το ασήμι πραγματοποίησε άλμα. Εν τω μεταξύ, σε πολλές αγορές οι συνήθεις κανόνες του παιχνιδιού αποτελούν παρελθόν. Σχεδόν 300 «spacs» (εταιρείες εξαγορών ειδικού σκοπού) εισήχθησαν στο χρηματιστήριο πέρυσι, αντλώντας πάνω από 80 δισ. δολάρια χωρίς να χρειαστεί να προχωρήσουν σε δημόσια αρχική προσφορά. Η Tesla έχει η γίνει η εταιρεία με την πέμπτη μεγαλύτερη κεφαλαιοποίηση. Το bitcoin έχει αποκτήσει πλέον κεφαλαιοποίηση 680 δισ. δολαρίων. Ο όγκος συναλλαγών βρίσκεται σε υψηλό δέκα ετών, ενώ για κάποια παράγωγα έχει ανέλθει σε εξωπραγματικά επίπεδα.

Ένας λόγος για αυτό είναι σύμφωνα με το Economist ότι τα πακέτα τόνωσης των κυβερνήσεων προσφέρουν ένα μαξιλάρι ασφαλείας για το χρέος με υψηλότερο ρίσκο. Οι τράπεζες έχουν τόσο πολύ διαθέσιμο ρευστό – ο σωρός που έχει συσσωρεύσει η JP Morgan ανήλθε στα 580 δισ. δολάρια κατά τη διάρκεια της πανδημίας – που διώχνουν τους καταθέτες. Αντί να χρησιμοποιήσουν το lockdown για να μάθουν κινέζικα ή να διαβάσουν Τολστόι, κάποιοι άνθρωποι χρησιμοποίησαν τις επιταγές που τους έδωσε το κράτος για να παίξουν στο χρηματιστήριο.

Αν και η επενδυτική φρενίτιδα που επικρατεί είναι ανησυχητική, το Economist εκτιμά ότι μπορεί κανείς να βρει λογική πίσω από τις σημερινές τιμές των μετοχών. Όταν τα επιτόκια είναι τόσο χαμηλά, τα υπόλοιπα στοιχεία ενεργητικού φαίνονται ελκυστικά. Σε σχέση με την πραγματική απόδοση του 5ετούς αμερικανικού κρατικού ομολόγου, οι μετοχές είναι πιο φθηνές σήμερα σε σύγκριση με το κραχ του 2.000.

Αλλά ο ενθουσιασμός αντανακλά και μια δομική αλλαγή στην αγορά. Τις τελευταίες δεκαετίες το κόστος για τη συναλλαγή μετοχών έχει σχεδόν εκμηδενιστεί. Τα πρώτα που επωφελήθηκαν ήταν τα funds και οι μεγάλες εταιρείες διαχείρισης κεφαλαίων όπως η BlackRock. Τώρα επωφελούνται και οι μικροεπενδυτές, το οποίο εξηγεί γιατί αντιστοιχούσαν στο 25% του όγκου συναλλαγών τον Ιανουάριο.

Εν τω μεταξύ, η ροή των πληροφοριών, το oξυγόνο των αγορών, διαχέεται πλέον σε πολλά διαφορετικά κανάλια. Τα νέα για τις εταιρείες και την οικονομία πήγαζαν από εκθέσεις και συναντήσεις που υπόκειντο σε νόμους για το insider trading και τη χειραγώγηση της αγοράς. Τώρα μια δεξαμενή δεδομένων από ιστοσελίδες, δείκτες και σχόλια στα κοινωνικά δίκτυα είναι διαθέσιμα άμεσα σε όσους έχουν μια οθόνη και ελεύθερο χρόνο.

Τέλος, εμφανίζονται νέα επιχειρηματικά μοντέλα. Οι «spacs» είναι η επανάσταση της Σίλικον Βάλεϊ ενάντια στο κόστος και την ακαμψία των IPOs. H Robinhood, μια τεχνολογική πλατφόρμα από την Καλιφόρνια, εκτελεί συναλλαγές μέσω της Citadel, ενός broker από το Σικάγο. Ως αντάλλαγμα για την πραγματοποίηση συναλλαγών χωρίς χρέωση, οι brokers αποκτούν πρόσβαση στις κινήσεις των traders και πληρώνουν για να αναλύσουν τα δεδομένα.

Το Economist εκτιμά ότι δεν πρόκειται για μια περαστική μόδα αλλά για διαρθρωτικές αλλαγές στον τρόπο που γίνονται οι συναλλαγές. Οι υπολογιστές μας δίνουν τη δυνατότητα να επεκτείνουμε τις κατηγορίες στοιχείων ενεργητικού που μπορούν να γίνουν αντικείμενο διαπραγμάτευσης. Ένα ολοένα και μεγαλύτερο ποσοστό ομολόγων διαπραγματεύονται μέσω ETF, με μεσάζοντας μια νέα γενιά market makers όπως η Jane Street. Ανταγωνιστές όπως η Zillow προσπαθούν να καταστήσουν τις πωλήσεις κατοικιών φθηνές και γρήγορες και μπορεί να ακολουθήσουν τα εμπορικά ακίνητα.

Στα χαρτιά, σημειώνει το Economist, η ψηφιοποίηση αυτή φαίνεται πολλά υποσχόμενη. Περισσότεροι άνθρωποι θα έχουν τη δυνατότητα να αποκτήσουν πρόσβαση στις αγορές με χαμηλό κόστος, να έχουν άμεση συμμετοχή στην ιδιοκτησία ενός ευρύτερου φάσματος στοιχείων ενεργητικού και να ψηφίζουν για το πώς πρέπει να γίνει η διαχείρισή τους. Το κόστος του κεφαλαίου για τα στοιχεία ενεργητικού που είναι δύσκολο να ρευστοποιηθούν θα πέσει.

Αλλά η χρηματοοικονομική πρόοδος είναι συχνά χαοτική. Όταν πρωτοεμφανίζονται, οι καινοτομίες μπορεί να προκαλέσουν κρίσεις, όπως κατέδειξε και η φούσκα με τα τιτλοποιημένα χρεόγραφα το 2007-2009. Η δυνατότητα των κοινωνικών δικτύων να διαχέουν μη επιβεβαιωμένες πληροφορίες και φήμες είναι ανησυχητική. Είναι δύσκολο να δει κάποιος πως μπορεί να δικαιολογηθεί η άνοδος στις τιμές κάποιων μετοχών τις τελευταίες εβδομάδες με βάση τα θεμελιώδη οικονομικά μεγέθη. Ήδη όσα συνέβησαν με τη Robinhood έχουν θορυβήσει τους πολιτικούς, δεξιούς και αριστερούς, για τυχόν απώλειες που θα υποστούν οι μικροεπενδυτές, τις φουσκωμένες τιμές και τους πιθανούς κινδύνους για τη χρηματοοικονομική σταθερότητα.

Eίναι χαρακτηριστικό, τονίζει το Economist, ότι η Κίνα είναι η μόνη χρηματιστηριακή αγορά στην οποία κυριαρχούν μικροεπενδυτές με γνώση των νέων τεχνολογικών εργαλείων. Η κυβέρνηση της επιβάλλει λογοκρισία και μια σειρά από περιορισμούς στις τιμές και τη συμπεριφορά για να τους κρατήσει υπό έλεγχο. Μολονότι αυτό ευτυχώς δεν αποτελεί επιλογή στις ΗΠΑ, το Economist υποστηρίζει ότι η εργαλειοθήκη των εποπτικών αρχών πρέπει να αναβαθμιστεί. Πρέπει να καταστεί σαφές ότι οι κερδοσκόποι, ερασιτέχνες και επαγγελματίες, θα υποστούν απώλειες.

Η ανορθολογικότητα ευδοκιμεί στο ίντερνετ γιατί δεν υπάρχει άμεσο κόστος, επισημαίνει το Economist. Στην αγορά, αντίθετα, το ενδεχόμενο να υπάρξουν απώλειες λειτουργεί ως παράγοντας πειθαρχίας. Αν τα πιο «φουσκωμένα» στοιχεία ενεργητικού καταρρεύσουν, ο λογαριασμός θα ανέλθει πιθανότατα στα 2 τρισ. δολάρια. Μεγάλος, αλλά όχι καταστροφικός για μια αγορά 44 τρισ. δολαρίων.

Υπάρχει και η δεύτερη σεζόν

Οι κανόνες για τη χειραγώγηση της αγοράς και το insider trading πρέπει επίσης να εκσυγχρονιστούν για να ανταπεξέλθουν στις νέες ροές πληροφοριών, τονίζει το Εconomist. Η ηλιθιότητα, η απληστία και το ρίσκο είναι απολύτως αποδεκτά. Η εξαπάτηση, συμπεριλαμβανομένης και της διασποράς ψευδών πληροφοριών, δεν είναι.

Επίσης, οι υποδομές πρέπει να εκσυγχρονιστούν. Το σύστημα εκκαθάρισης των συναλλαγών στις ΗΠΑ λειτουργεί με δύο ημέρες καθυστέρηση, προκαλώντας μια μικρή αναντιστοιχία που μπορεί να οδηγήσει σε έλλειψη ρευστότητας. Πρέπει να μπορεί να ανταπεξέλθει σε πιο γρήγορο trading σε ένα μεγαλύτερο εύρος στοιχείων ενεργητικού.

Στη σειρά του Netflix θα έχουν σίγουρα πρωταγωνιστικό ρόλο μη επαγγελματίες traders όπως ο Roaring Kitty ενάντια στους διεφθαρμένους επαγγελματίες της Wall Street.

Στον αληθινό κόσμο, στην πραγματική χρηματοοικονομική επανάσταση, οι νικητές μπορεί να είναι πολλοί περισσότεροι, καταλήγει το Economist.