Τραμπ-Μπάιντεν: Τι ψηφίζουν οι αγορές στις εκλογές των ΗΠΑ

Οι προεδρικές εκλογές και οι εκλογές για το Κογκρέσο των ΗΠΑ τον Νοέμβριο είναι τα δύο ορόσημα που θα επηρεάσουν σε σημαντικό βαθμό τις παγκόσμιες οικονομικές, γεωπολιτικές αλλά και κοινωνικές συνθήκες για τα επόμενα χρόνια.

Είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα προκαλέσουν αυξημένη αβεβαιότητα σε όλες τις διαστάσεις, αφού οι συνθήκες διεξαγωγής των εκλογών είναι εν ολίγοις πρωτόγνωρες. Το περιβάλλον στο οποίο θα λάβουν χώρα οι εκλογές είναι πολιτικά φορτισμένο και πολωμένο λόγω του κινήματος «Black lives matter», ενώ η πανδημία προκαλεί φόβο. Η έλλειψη ορατότητας σε οικονομικούς όρους, οι αναταραχές που σχετίζονται με τις πολιτικές Trump και τα σενάρια να αμφισβητήσει το αποτέλεσμα, τα προβλήματα στα ψηφοδέλτια και η αβέβαιη προσέλευση των ψηφοφόρων, καθιστούν τις εκτιμήσεις πιο επισφαλείς απ’ ό,τι το 2016, αν και ο υποψήφιος των Δημοκρατικών Joe Biden προβάλλεται ως ο πιθανός νικητής.

Οι δημοσκοπήσεις συνεχίζουν να δείχνουν ότι ο πρώην αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Obama, Joe Biden βρίσκεται μπροστά σε Πολιτείες-κλειδιά για το τελικό αποτέλεσμα. Ωστόσο, οι διαφορές στις δημοσκοπήσεις και στις ιστοσελίδες προβλέψεων, όπως και το 2016 μεταξύ Donald Trump και Hilary Clinton, βαίνουν μειούμενες και υπάρχει ο κίνδυνος να βρεθούν στα όρια του στατιστικού σφάλματος ή να μην καταγράφουν τις πραγματικές πεποιθήσεις των ψηφοφόρων. Επιπλέον, η πανδημία, η βαθιά ύφεση και η αύξηση της ανεργίας, οι πιο βαθιές οικονομικές ανισότητες και η φυλετική αναταραχή αποτελούν χαρακτηριστικά που θα μπορούσαν να καθορίσουν καταλυτικά το τελικό αποτέλεσμα.

Μια δεύτερη θητεία Trump πιθανότατα θα είχε ως αποτέλεσμα να ελαφρύνει ακόμα περισσότερο τη φορολογία για τους πλούσιους, μειώνοντας τη δύναμη των εργατικών συνδικάτων και υπονομεύοντας το πρόγραμμα Obamacare. Γενικότερα, θα πριμοδοτήσει πολιτικές που πλήττουν πολλούς από αυτούς που θα τον ψηφίσουν. Οι αγορές περιμένουν ότι η επικράτηση Trump θα είναι μια συνέχεια στις πολιτικές των εμπορικών πολέμων, του δόγματος «America First», των μονομερών ενεργειών, του προστατευτισμού και της πολιτικής του αιφνιδιασμού, οι οποίες όμως δεν έπληξαν τις αμερικανικές μετοχές, ακόμη και με την πανδημία σε πλήρη εξέλιξη.

Οι αγορές είθισται να προτιμούν τη συνέχεια παρά το νέο και το αβέβαιο. Οι επενδυτές σε μια πιθανή προεδρία Biden θα προεξοφλήσουν σίγουρα μια επιστροφή σε πιο «παραδοσιακές» πολιτικές πρακτικές, σε προσεγγίσεις πιο προβλέψιμες όπως στην περίοδο Obama, βελτίωση των διμερών διεθνών σχέσεων μεταξύ συμμάχων στο ΝΑΤΟ, σαφείς προσπάθειες ανάταξης και ανάδειξης της εξωτερικής αμερικανικής πολιτικής, με αυξημένη φορολογία στους πλούσιους και μεγαλύτερη έμφαση στην κλιματική αλλαγή.

Το δύο μόνο κοινά στοιχεία που ίσως εμφανίζουν οι δύο υποψήφιοι πρόεδροι είναι η διάθεσή τους να μεγεθύνουν τις δημοσιονομικές δαπάνες και τα ελλείμματα προϋπολογισμού σε επίπεδα ρεκόρ, αλλά και η σχέση με την Κίνα, την οποία ο Trump θεωρεί εχθρική δύναμη και ο Biden ανταγωνιστή.

Πώς θα επηρεαστούν οι μετοχές

Οι πολιτικοί αναλυτές στις ΗΠΑ αναμένουν προκλήσεις στις εκλογές του Νοεμβρίου λόγω της πανδημίας, των προσπαθειών παρεμβολής στις εκλογές, αλλά και της προσπάθειας επηρεασμού των ψηφοφόρων μέσα από γκρίζες πρακτικές στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Μετά από πολλά χρόνια εκλογών κινδυνεύουμε να μην γνωρίζουμε τον νικητή των προεδρικών εκλογών συνολικά ή το αποτέλεσμα σε κάποιες Πολιτείες για το Κογκρέσο, με τις προκλήσεις να αφορούν και τις διαδικασίες (επιστολική ψήφος).

Παράλληλα, η ήδη εκφρασμένη άποψη του Trump ότι μπορεί να αρνηθεί το αποτέλεσμα, περιπλέκει και νομικά το ζήτημα. Αυτό το σενάριο θα είναι αρνητικό για τις μετοχές στις ΗΠΑ και πιθανότατα και για τις παγκόσμιες αγορές μετοχών. Η μη αποδοχή των αποτελεσμάτων θα απαιτήσει επανεκτίμηση και επανακαταμέτρηση των ψήφων στις πολιτείες όπου είναι επιτρεπτό και η αμφισβήτηση του εκλογικού αποτελέσματος θα δημιουργήσει μια περίοδο έντονης αβεβαιότητας στις αγορές.

Το άλλο στοιχείο που, αν και εξαιρετικά απίθανο, για κάποιο λόγο συζητιέται έντονα στις ΗΠΑ, είναι μια πιθανή άρνηση του Trump να αποχωρήσει από τον Λευκό Οίκο. Αν ο Trump αποφασίσει να μην αποχωρήσει μετά τις εκλογές και υπάρχουν νομικές ενέργειες σχετικά με τη νομιμότητα των ψηφοφοριών ή σοβαρές ανησυχίες ή και αποδείξεις παρέμβασης στις εκλογές από ξένες δυνάμεις, όλα αυτά θα δημιουργούσαν συνθήκες… κόλασης για τις μετοχικές αγορές.

Οι έξι πιθανοί συνδυασμοί απoτελεσμάτων

Από τις εκλογές του Νοεμβρίου στις ΗΠΑ θα προκύψουν τα παρακάτω πιθανά σενάρια:

1. Πρόεδρος Biden, Γερουσία με την πλειοψηφία των Ρεπουμπλικάνων και Bουλή των Αντιπροσώπων με πλειοψηφία των Δημοκρατικών. Σενάριο πιθανό βάσει των τρεχουσών δημοσκοπήσεων. Αρχική αβεβαιότητα στην αγορά, αλλά συνολικά η αγορά εκλαμβάνει το αποτέλεσμα ως επιστροφή στην κανονικότητα (back to normality).
2. Πρόεδρος Biden, Γερουσία με την πλειοψηφία των Δημοκρατικοί και Bουλή των Αντιπροσώπων με πλειοψηφία των Δημοκρατικών. Σενάριο με σημαντική πιθανότητα αν οι αλλαγές των προτιμήσεων των ψηφοφόρων συνεχιστούν. Η αγορά θα φοβηθεί σε αυτό το σενάριο, αφού ο Δημοκρατικός πρόεδρος θα είναι πανίσχυρος και μέχρι να δοθούν δείγματα γραφής των επιλογών του θα επικρατήσει αβεβαιότητα, αφού η αδυναμία ελέγχουν μπορεί να οδηγήσει τον Biden σε ριζοσπαστικές επιλογές.
3. Πρόεδρος Trump, Γερουσία με την πλειοψηφία των Ρεπουμπλικάνων και Bουλή των Αντιπροσώπων με πλειοψηφία των Δημοκρατικών ή επικράτηση του status quo. Η αγορά θα επικροτήσει αυτό το σενάριο αφού ο πρόεδρος Trump, πιο ισχυρός πλέον, θα μπορέσει να ακολουθήσει τις πολιτικές του και για την αγορά δεν θα υπάρξουν εκπλήξεις αφού θα είναι συνέχεια της υφιστάμενης κατάστασης.
4. Πρόεδρος Trump, Γερουσία με την πλειοψηφία των Ρεπουμπλικάνων και Bουλή των Αντιπροσώπων με πλειοψηφία των Ρεπουμπλικάνων. Σενάριο με μικρή πιθανότητα βάσει των τρεχουσών συνθηκών. Σε αυτή την περίπτωση, όπως και στο σενάριο 3, η αγορά θα αντιδράσει θετικά.
5. Πρόεδρος Biden, Γερουσία με την πλειοψηφία των Ρεπουμπλικάνων και Bουλή των Αντιπροσώπων με πλειοψηφία των Ρεπουμπλικάνων. Σενάριο εξαιρετικά απίθανο βάσει των τρεχουσών δημοσκοπήσεων. Έντονη αβεβαιότητα στην αγορά γιατί ο πρόεδρος ελέγχεται συνολικά και θα δυσκολεύεται στη λήψη των αποφάσεων.
6. Πρόεδρος Trump, Γερουσία με την πλειοψηφία των Δημοκρατικών και Bουλή των Αντιπροσώπων με πλειοψηφία των Δημοκρατικών – Σενάριο εξαιρετικά απίθανο βάσει των τρεχουσών δημοσκοπήσεων. Έντονη αβεβαιότητα στην αγορά γιατί ο πρόεδρος, όπως και στο σενάριο 5 ελέγχεται συνολικά και υπάρχει δυσκολία στη λήψη των αποφάσεων. Ωστόσο σε αυτό το σενάριο η αβεβαιότητα λόγω των εσωτερικών συνθηκών θα καταστήσει εξαιρετικά αβέβαιη την κατάσταση στην αγορά.

Τα δύο τελευταία σενάρια, στα οποία ο πρόεδρος είναι από ένα κόμμα και το Κογκρέσο ελέγχεται από το άλλο κόμμα έχουν βάσει των τρεχουσών εκτιμήσεων μηδενική πιθανότητα.

Τέλος, ένα στοιχείο τακτικής είναι ότι ευρωπαϊκές μετοχές τείνουν να υπερτερούν σε αποδόσεις των ΗΠΑ τρεις μήνες και μετά τις προεδρικές εκλογές, ενώ οι παγκόσμιες αγορές μετοχών κατά μέσο όρο υποχωρούν ελαφρώς κατά τη διάρκεια του πρώτου τριμήνου στις προεδρικές εκλογές, αλλά στη συνέχεια ανακάμπτουν. Το σίγουρο είναι ότι το χειρότερο αποτέλεσμα θα ήταν μια ψηφοφορία… χωρίς αποτέλεσμα.