WEF: Πώς η κοινωνική ανισότητα βλάπτει την οικονομία

Έναν νέο δείκτη δημιούργησε το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ (WEF), ο οποίος μετρά την «κοινωνική κινητικότητα» σε κάθε χώρα. Σκοπός είναι να αντληθούν στοιχεία για τον τρόπο με τον οποίο οι ανισότητες και το έλλειμμα ευκαιριών επηρεάζουν την πορεία των οικονομιών σε παγκόσμιο επίπεδο, προκειμένου να ληφθούν διορθωτικά μέτρα.

Το βασικό συμπέρασμα της ανάλυσης είναι ότι οι περισσότερες οικονομίες παραλείπουν να παράσχουν τις αναγκαίες συνθήκες, ώστε οι πολίτες να μπορούν να ευημερούν, παρουσιάζοντας συχνά ένα πολύ μεγάλο κενό στο συγκεκριμένο ζήτημα, σύμφωνα με το WEF.

Το αποτέλεσμα είναι, αναφέρει η έκθεση, οι ευκαιρίες που εμφανίζονται στη ζωή ενός ατόμου να παραμένουν δεμένες στο άρμα της κοινωνικής θέσης και της οικονομικής κατάστασης που είχε από τότε που γεννήθηκε, εδραιώνοντας έτσι τις ανισότητες ιστορικά. Αυτό αποτελεί ένα πολύ σημαντικό πρόβλημα, όχι μόνο για κάθε άτομο ξεχωριστά, αλλά και για την κοινωνία και την οικονομία συνολικότερα.

Ανθρώπινο κεφάλαιο

Το ανθρώπινο κεφάλαιο είναι η κινητήρια δύναμη της οικονομικής ανάπτυξης. Ως εκ τούτου, οτιδήποτε υπονομεύει τη βέλτιστη κατανομή ταλέντων και εμποδίζει τη συσσώρευση του ανθρώπινου κεφαλαίου υψώνει σημαντικά εμπόδια στην οικονομική ανάπτυξη. Επομένως, εάν αυξηθεί το επίπεδο της «κοινωνικής κινητικότητας», αναφέρει η έκθεση του WEF, θα μπορούσε να αποτελέσει μοχλό οικονομικής μεγέθυνσης.

Ο «Δείκτης Παγκόσμιας Κοινωνικής Κινητικότητας» συγκρίνει 82 οικονομίες στον πλανήτη. Έχει σχεδιαστεί για να παρέχει στους φορείς χάραξης πολιτικής ένα σημαντικό εργαλείο, το οποίο βοηθάει να προσδιοριστούν οι τομείς για τη βελτίωση της «κοινωνικής κινητικότητας» και παράλληλα συμβάλλει στην προώθηση αμοιβαία κοινών ευκαιριών στις οικονομίες, ανεξάρτητα από τον βαθμό ανάπτυξής τους.

Ως «κοινωνική κινητικότητα» καθορίζεται η μετάβαση με την πάροδο του χρόνου ενός ατόμου από μια κοινωνικοοικονομική κατηγορία σε μια άλλη. Η έκθεση εξετάζει τον βαθμό με τον οποίο μια σειρά παράγοντες καθορίζουν το υπόβαθρο εξέλιξης της «κοινωνικής κινητικότητας».

Παράγοντες όπως τα ζητήματα ποιότητας στην εκπαίδευση, την υγεία, καθώς και η προοπτική εργασίας, οι εργασιακές συνθήκες, η κοινωνική προστασία, η τεχνολογική πρόσβαση, συνδέουν το πλέγμα των δυνάμεων που επιταχύνει ή επιβραδύνει την «κοινωνική κινητικότητα» σήμερα.

Ταυτόχρονα, εξασφαλίζεται τόσο η ενσωμάτωση σημαντικών αλλαγών όσο και ο εκσυγχρονισμός της δομής των οικονομιών που έχουν λάβει χώρα κατά τις τελευταίες δεκαετίες.

Η Ελλάδα

Στο συνολικό σκορ, η Ελλάδα κατατάσσεται στην 48η θέση σε σύνολο 82 χωρών που εξετάζονται. Για παράδειγμα, στο ζήτημα των εργατικών δικαιωμάτων και της εργασιακής ασφάλειας, οι αναλυτές του δείκτη διακρίνουν τις χώρες σε εκείνες που οι εργαζόμενοι έχουν «μη πρόσβαση σε δικαιώματα», στις οποίες συγκαταλέγεται και η Ελλάδα (μαζί με το Χονγκ Κονγκ, το Κουβέιτ, το Κατάρ, τη Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα) και σε εκείνες που βρίσκονται αντιμέτωπες με κατάρρευση των θεσμών, όπως το Αφγανιστάν και η Λιβύη και τις βαθμολογούν αντιστοίχως.

• Στον επιμέρους δείκτη εργατικών δικαιωμάτων, για παράδειγμα, η Ελλάδα κατατάσσεται στην 74η θέση. Στον επιμέρους δείκτη εργασιακών ευκαιριών, η Ελλάδα καταλαμβάνει την 79η θέση στη λίστα των 82 χωρών αξιολόγησης.
• Στο επίπεδο της αποτελεσματικής λειτουργίας των θεσμών, η χώρα μας βρίσκεται σχεδόν στα μισά του καταλόγου, στην 42 θέση, με τον επιμέρους δείκτη αποτελεσματικής λειτουργίας των δημόσιων υπηρεσιών να φέρνει την Ελλάδα στην 45η θέση.
• Σε ό,τι αφορά την πολιτική σταθερότητα και την προστασία από τη βία, ο σχετικός δείκτης προσδιορίζει την 44η θέση, όσο και ο δείκτης διαφθοράς.
• Σχετικά με την πρόσβαση στην εκπαίδευση, η Ελλάδα κατατάσσεται στην 50ή θέση, αλλά ο επιμέρους δείκτης ποιότητας επαγγελματικής κατάρτισης την κατεβάζει στην 71η θέση.
• Η ποιότητα της παρεχόμενης εκπαίδευσης είναι σε σαφώς υψηλότερα επίπεδα, στην 34η θέση. Στην υγεία, η θέση της χώρας (25η) είναι ακόμα καλύτερη.
• Στην 69η θέση βρίσκεται η Ελλάδα βάσει του δείκτη που σχετίζεται με τη δια βίου μάθηση. O επιμέρους δείκτης που προσδιορίζει την έκταση της επαγγελματικής κατάρτισης κατατάσσει την Ελλάδα στην 73η θέση.
• Στο ζήτημα της κοινωνικής προστασίας, η Ελλάδα καταλαμβάνει την 41 θέση αλλά ο επιμέρους δείκτης που προσδιορίζει το δίχτυ ασφαλείας στην κοινωνική προστασία κατατάσσει τη χώρα στην 74η θέση.
• Τέλος, σε ό,τι αφορά την πρόσβαση στην τεχνολογία, η Ελλάδα κατατάσσεται στην 38η θέση. Ο δείκτης πρόσβασης στο Internet, ως ποσοστό του ενήλικου πληθυσμού, φέρνει τη χώρα στην 45η θέση, αλλά σε ό,τι αφορά την πρόσβαση στα σχολεία την υποβαθμίζει στην 70ή θέση.