Ξεκινούν οι «πιο σημαντικές» ευρωεκλογές της τελευταίας 40ετίας

Οι Ευρωπαίοι καλούνται από σήμερα Πέμπτη ως και την Κυριακή στις κάλπες, σε μια τετραήμερη εκλογική διαδικασία από την οποία θα αναδειχθούν τα μέλη του νέου Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και η οποία δεν θα καθορίσει απλώς και μόνο την πολιτική των Βρυξελλών την επόμενη πενταετία, αλλά πιθανόν το ίδιο το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του οράματος της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, τονίζει το πρακτορείο ειδήσεων Reuters.

Ως και την Κυριακή καλούνται να προσέλθουν στις κάλπες πάνω από 400 εκατομμύρια ψηφοφόροι στα 28 κράτη-μέλη της ΕΕ. Πρόκειται για μια δημοκρατική διαδικασία που συγκαταλέγεται στις μεγαλύτερες στον κόσμο. Τα επίσημα αποτελέσματα δεν θα ανακοινωθούν πριν κλείσουν και οι τελευταίες κάλπες την Κυριακή.

Το 2014, εθνικιστικές παρατάξεις εχθρικές έναντι της ΕΕ διπλασίασαν τις έδρες τους στο ΕΚ. Κυριάρχησαν στη Βρετανία και διαδραμάτισαν καθοριστικό ρόλο στην έκβαση του δημοψηφίσματος του 2016 που οδήγησε στην αποχώρηση ένα από τα μεγαλύτερα κράτη-μέλη της Ένωσης. Ή σχεδόν.

Πέντε χρόνια αργότερα, οι δημοσκοπήσεις υποδεικνύουν ότι οι ευρωσκεπτικιστές θα κερδίσουν ακόμα περισσότερο έδαφος. Αλλά το Brexit δεν έχει γίνει ακόμη πραγματικότητα, και δεν αποκλείεται να μη γίνει ποτέ· οι πιο σκληροί εχθροί των Βρυξελλών θα δυσκολευτούν να ξεπεράσουν το 20%· ενώ η ακροδεξιά πλήττεται από το σκάνδαλο στο οποίο ενεπλάκη ο αυστριακός σημαιοφόρος της, που μαγνητοσκοπήθηκε να παζαρεύει με την υποτιθέμενη ανιψιά ενός ρώσου ολιγάρχη την αγοραπωλησία επιρροής.

Κι άλλες δυνάμεις που διατρανώνουν πως θα καταβάλλουν προσπάθεια για να σταματήσουν αυτούς που αποκαλούν φεντεραλιστές στις Βρυξέλλες, αν όχι για να διαλυθεί η ΕΕ τελείως, έχουν πλέον επίσης μετωπικό άνεμο. Ορισμένες από αυτές, που γεύονται την εξουσία σε εθνικό επίπεδο, δεν αποκλείεται να καταγράψουν επιδόσεις πολύ χαμηλότερες από αυτές που προσμένουν, με δεδομένη την απογοήτευση των υποστηρικτών τους, για παράδειγμα τα κόμματα της ιταλικής συγκυβέρνησης, η Λέγκα και το Κίνημα Πέντε Αστέρων.

Το ευρωπαϊκό σχέδιο βρίσκεται μπροστά σε πολλές προκλήσεις: χωρίς προηγούμενο επιθέσεις από έναν πρόεδρο των ΗΠΑ που εναγκαλίζεται τους λαϊκιστές και τους εθνικιστές στην Ευρώπη, τις ατελείωτες συγκρούσεις για την κρίση των προσφύγων και των μεταναστών, την πορεία της οικονομίας που φρενάρουν τα κρατικά χρέη, την άνοδο της Κίνας.

Πάντως οι δυνάμεις που θέλουν να συνεχιστεί ο συντονισμός, η κοινή πορεία στη Γηραιά Ήπειρο σε κεφαλαιώδη ζητήματα όπως το εμπόριο, η ασφάλεια, η μετανάστευση και η κλιματική αλλαγή αναμένεται πως θα διατηρήσουν την πρωτοκαθεδρία όταν σχηματιστεί το επόμενο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, έστω με μικρότερη πλειοψηφία.

Το κύμα του εθνικισμού...

Οι Ευρωπαίοι ετοιμάζονται να τιμήσουν επετείους γεγονότων που έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στη δημιουργία και στη διαμόρφωση της ΕΕ: τη συμπλήρωση 75 ετών από την απόβαση των συμμάχων, κυρίως των Αμερικανών, στη Γαλλία, που οδήγησε στην ήττα της ναζιστικής Γερμανίας, και από την απόφαση των ρωσικών δυνάμεων να αφήσουν τους ναζί να συντρίψουν την προσπάθεια των Πολωνών να ανακτήσουν την ελευθερία τους· και τη συμπλήρωση 30 ετών αφότου οι Γερμανοί έριξαν το Τείχος του Βερολίνου, εξέλιξη που οδήγησε στην επανένωση της ανατολικής και της δυτικής Ευρώπης.

Οι μνήμες των πολέμων, των δύο παγκοσμίων και του ψυχρού, φαίνεται ότι δεν άρκεσαν για να εδραιωθεί η πίστη στο μέλλον της ενωμένης Ευρώπης. Ο Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, ο Λουξεμβουργιανός που θα αντικατασταθεί στην προεδρία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής μετά τις ευρωεκλογές, δεν σταματά να προειδοποιεί για την πλημμυρίδα του εθνικισμού, που δεν αποτελεί πια περιθώριο.

Τα κόμματα εξουσίας του κέντρου, που επιδιώκουν τη στενότερη οικονομική ολοκλήρωση των κρατών-μελών της ευρωζώνης, μοιάζουν από την πλευρά τους να δυσκολεύονται να εμπνεύσουν μια κοινή γνώμη απαυδισμένη με την πολιτική ελίτ.

Ο κεντρώος πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν θεωρεί «αναμφίβολα τις πιο σημαντικές» αυτές τις ευρωεκλογές από την πρώτη φορά που διεξήχθησαν, το 1979. Ανέβασε κι άλλο τον πήχη που έχει ήδη βάλει ψηλά για την Ευρώπη, ζητώντας από τους συντηρητικούς, τους σοσιαλιστές και τους πράσινους να συνεργαστούν, να ενωθούν για να συγκρουστούν με τις αντιευρωπαϊκές δυνάμεις.

«Στον σημερινό κόσμο, χρειαζόμαστε μια ισχυρότερη, πιο ενωμένη Ευρώπη», εξήγησε ο Μακρόν στη βελγική εφημερίδα Le Soir. Ερωτηθείς εάν πιστεύει πως οι αντίπαλοί της μπορούν στ' αλήθεια να καταστρέψουν την ΕΕ, απάντησε: «βεβαίως».

Δεν χρειάζεται να κοιτάξει μακριά για να δει την απειλή. Ο Εθνικός Συναγερμός της Μαρίν Λεπέν ελπίζει πως θα καταλάβει την πρώτη θέση στις ευρωεκλογές που θα διεξαχθούν στη Γαλλία - ξανά. Η Λεπέν διαβεβαιώνει με χαμόγελο γεμάτο αυτοπεποίθηση τους υποστηρικτές της ότι θα βρει πολύ περισσότερους συμμάχους στο ΕΚ για να σταματήσει αυτή που αποκαλεί φυγή «προς τον φεντεραλισμό».

...Και το ψηφοδέλτιο του Μπρέξιτ

Η Λέγκα του Ματέο Σαλβίνι δεν αποκλείεται να ξεπεράσει τους Χριστιανοδημοκράτες της καγκελαρίου της Γερμανίας Άγγελας Μέρκελ - το κόμμα της πιέζεται από τα δεξιά - και να γίνει το μεγαλύτερο κόμμα στο ΕΚ των 751 εδρών.

Οι δεξιές κυβερνήσεις της Πολωνίας και της Ουγγαρίας, που αψηφούν τις Βρυξέλλες και επιβάλλουν περιορισμούς στην ανεξαρτησία της δικαιοσύνης ή/και του Τύπου, αναμένεται να στείλουν επίσης δεκάδες ευρωσκεπτικιστές στο ΕΚ την Κυριακή.

Το αντιευρωπαϊκό Κόμμα του Μπρέξιτ αναμένεται εξάλλου να έρθει πρώτο στη Βρετανία, ωστόσο το κλίμα και τα δεδομένα σε αυτή τη συγκεκριμένη διαδικασία δεν απέχουν πολύ από τα όρια του παραλόγου. Οι πολίτες του ΗΒ ψηφίζουν σήμερα, σχεδόν δύο μήνες αφότου η χώρα τους τυπικά θα αποχωρούσε από την ΕΕ. Θα επιλέξουν 73 ευρωβουλευτές οι οποίοι δεν μπορούν να είναι σίγουροι ούτε καν πως θα πάνε να καταλάβουν τις έδρες τους τον Ιούλιο. 

Τα αποτελέσματα αναμένεται να έχουν ξεκαθαρίσει αργά το βράδυ της Κυριακής, πριν αρχίσει η σκληρή διαπραγμάτευση, που θα κρατήσει εβδομάδες, μεταξύ των κομμάτων, για να σχηματιστεί σταθερή πλειοψηφία στο ΕΚ, και μεταξύ των αρχηγών των κρατών και των κυβερνήσεων της ΕΕ, για να επιλεγούν οι διάδοχοι του Γιούνκερ και των επικεφαλής άλλων ευρωπαϊκών θεσμών-κλειδιών.

Αρκετοί περιμένουν ότι οι συγκρούσεις θα αρχίσουν την Τρίτη, όταν το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αναμένεται να παραμερίσει την απαίτηση του ΕΚ να είναι κάποιος από τους ηγέτες των ισχυρότερων πολιτικών ομάδων που θα επιλεγεί για την προεδρία της Κομισιόν.

Αν και μεγάλο μέρος των Ευρωπαίων αναμένεται να αντιμετωπίσει με απόλυτη αδιαφορία τα τεκταινόμενα στις Βρυξέλλες, οι κυβερνήσεις στην Ουάσινγκτον, στη Μόσχα, στο Πεκίνο και αλλού παρακολουθούν στενά τις εξελίξεις για να διακρίνουν αν θα προκύψουν ενδείξεις αδυναμίας, ή ισχύος, στη μεγαλύτερη οικονομική κοινότητα του πλανήτη.

Με Βρετανία και Ολλανδία ξεκινά η ψηφοφορία

Ο βετεράνος ευρωσκεπτικιστής Νάιτζελ Φαράζ και το νεοπαγές Κόμμα του Μπρέξιτ αναμένεται να κυριαρχήσουν στη Βρετανία, ενώ ένα νέο ακροδεξιό κόμμα θέλει να αμφισβητήσει την πρωτοκαθεδρία των παραδοσιακών κομμάτων εξουσίας στην Ολλανδία, καθώς στις δύο χώρες ξεκινά σήμερα η τετραήμερη διαδικασία των ευρωεκλογών, ώστε να αναδειχθούν τα 751 μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Στη Βρετανία, δημοσκοπήσεις υποδεικνύουν ότι το Κόμμα του Μπρέξιτ υπό τον Φαράζ θα εξασφαλίσει από το 30 ως το 40% των ψήφων, ξεπερνώντας το άθροισμα των ποσοστών των δύο παραδοσιακών κομμάτων εξουσίας, των Συντηρητικών και των Εργατικών.

Πολλοί εξοργισμένοι υποστηρικτές των Τόρις αναμένεται να ψηφίσουν μαζικά το Κόμμα του Μπρέξιτ. Για τους περισσότερους πολιτολόγους, την αναμενόμενη διαρροή ψήφων των Συντηρητικών στον Φαράζ εξηγεί το απόλυτο αδιέξοδο όσον αφορά το πώς θα αποχωρήσει το Ηνωμένο Βασίλειο από την Ευρωπαϊκή Ένωση, εξαιτίας του οποίου η χώρα είναι αναγκασμένη να συμμετάσχει στις ευρωεκλογές.

Αναλυτές και πολιτικοί δεν αμφιβάλλουν ότι σε αυτές τις εκλογές το κυρίαρχο στοιχείο είναι η πόλωση για το Μπρέξιτ.

Ωστόσο άνοδο του ποσοστού τους αναμένεται να επιτύχουν και οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες, που εναντιώνονται στην αποχώρηση και θέλουν να διεξαχθεί δεύτερο δημοψήφισμα στο οποίο θα μπορούν να προκρίνουν την παραμονή στην ΕΕ.

 Στην Ολλανδία, το ακροδεξιό, λαϊκιστικό Φόρουμ για τη Δημοκρατία (FvD) αναμένεται να δώσει μάχη με το συντηρητικό, φιλελεύθερο κόμμα VVD του πρωθυπουργού Μαρκ Ρούτε για την πρώτη θέση.

Ο Ρούτε και ο επικεφαλής του FvD Τιερί Μποντέ πήραν μέρος σε τηλεοπτικό ντιμπέιτ το βράδυ της Τετάρτης -- γεγονός το οποίο στηλίτευσαν αρκετοί, επισημαίνοντας ότι οι ευρωεκλογές υποβαθμίστηκαν από τα ΜΜΕ σε αναμέτρηση μεταξύ δύο πολιτικών δυνάμεων, της δεξιάς και της άκρας δεξιάς.