Δύο σενάρια αναβολής και μία προθεσμία για το Brexit

Η πρωθυπουργός της Βρετανίας Τερέζα Μέι και οι αρχηγοί των κρατών και των κυβερνήσεων των υπολοίπων 27 χωρών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατέληξαν στη Σύνοδο Κορυφής χθες Πέμπτη σε συμφωνία για «δύο σενάρια» αναβολής του Brexit, έπειτα από μακρές και κοπιώδεις συνομιλίες στις Βρυξέλλες, αποτρέποντας έτσι τον κίνδυνο μη συντεταγμένης αποχώρησης την 29η Μαρτίου -προς το παρόν, τουλάχιστον: η προθεσμία που ορίστηκε για να αρθεί το αδιέξοδο είναι η 12η Απριλίου.

Η Μέι ζήτησε την Τετάρτη να παραταθεί η διαδικασία του Brexit, επιχειρηματολογώντας πως χρειάζεται περισσότερο χρόνο προκειμένου να εξασφαλίσει την έγκριση της Συμφωνίας Αποχώρησης και της πολιτικής διακήρυξης που τη συνοδεύει από τη Βουλή των Κοινοτήτων.

Η συμφωνία, που κλείστηκε τον Νοέμβριο, έχει ήδη απορριφθεί δύο φορές με συντριπτική πλειοψηφία από το βρετανικό κοινοβούλιο και η αρχηγός του Συντηρητικού Κόμματος και πρωθυπουργός της Βρετανίας δεν έπεισε τους Ευρωπαίους ηγέτες πως θα τα καταφέρει στην τρίτη ψηφοφορία, που αναμένεται να γίνει την ερχόμενη εβδομάδα.

12η Απριλίου, η «νέα 29η Μαρτίου»

Οι 27 αποφάσισαν έτσι να προσφέρουν στο Λονδίνο «μια αναβολή ως την 22α Μαΐου 2019, με την προϋπόθεση ότι η Συμφωνία Αποχώρησης θα εγκριθεί από τη Βουλή των Κοινοτήτων την επόμενη εβδομάδα», διευκρινίζει η ανακοίνωση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Εάν όμως η συμφωνία απορριφθεί για τρίτη φορά, γίνεται σαφές ότι η παράταση της διαδικασίας θα διαρκέσει απλά «ως τη 12η Απριλίου», και επαφίεται στο Λονδίνο «να υποδείξει τα επόμενα βήματα», για να τα εξετάσουν οι Βρυξέλλες.

Στη Βρετανία επαφίεται να αποφασίσει ως τότε εάν θα συμμετάσχει ή όχι στις ευρωεκλογές (23η-26η Μαΐου). Εάν η απάντηση στο ερώτημα είναι αρνητική, «η επιλογή της μακράς παράτασης θα γίνει αυτομάτως αδύνατη», τόνισε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ στη συνέντευξη Τύπου που παραχωρήθηκε μετά το πέρας των εργασιών της Συνόδου Κορυφής.

Ο Τουσκ διαβεβαίωσε πως μέχρι τη 12η Απριλίου, «όλες οι επιλογές θα παραμείνουν ανοιχτές» για το ΗΒ: «Αποχώρηση με συμφωνία, αποχώρηση χωρίς συμφωνία, μακρά παράταση ή ανάκληση» του Brexit, απαρίθμησε, έπειτα από τις πολύωρες συνομιλίες, συμπεριλαμβανομένης μιας 90λεπτης συζήτησής του με τη Μέι.

«Έχουμε τώρα φθάσει στην ώρα της απόφασης», τόνισε από τη δική της πλευρά η Μέι, που πασχίζει να ξεπεράσει την εξέγερση των σκληρότερων Brexiteers στο κόμμα της. «Θα κάνω κάθε δυνατή προσπάθεια για να διασφαλίσω πως θα μπορέσουμε να φύγουμε βάσει συμφωνίας και να πάμε τη χώρα μας μπροστά», πρόσθεσε, διατρανώνοντας: «Θα αποχωρήσουμε από την ΕΕ».

Στην τελική ανακοίνωση της Συνόδου Κορυφής, οι ηγέτες των 27 επαναλαμβάνουν ότι δεν θα υπάρξει ουδεμία επαναδιαπραγμάτευση της συμφωνίας για το διαζύγιο των δύο πλευρών και προειδοποιούν τη Μέι πως η όποια δέσμευση κάνει για να κερδίσει ψήφους στη Βουλή των Κοινοτήτων «πρέπει να συμμορφώνεται προς το γράμμα και προς το πνεύμα της Συμφωνίας Αποχώρησης».

Η ανακοίνωση της Συνόδου

Ολόκληρη η ανακοίνωση της Συνόδου Κορυφής έχει ως εξής:

1. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο σημειώνει την επιστολή της πρωθυπουργού Τερέζα Μέι της 20ής Μαρτίου 2019.

2. Ως απάντηση, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο εγκρίνει το Εργαλείο που σχετίζεται με τη Συμφωνία Αποχώρησης και την Κοινή Ανακοίνωση που συμπληρώνει την Πολιτική Διακήρυξη που συμφωνήθηκε μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της κυβέρνησης του Ηνωμένου Βασιλείου στο Στρασβούργο την 11η Μαρτίου 2019.

3. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συμφωνεί σε μια παράταση μέχρι τις 22 Μαΐου 2019, υπό την προϋπόθεση πως η Συμφωνία Αποχώρησης θα εγκριθεί από τη Βουλή των Κοινοτήτων την επόμενη εβδομάδα. Εάν η Συμφωνία Αποχώρησης δεν εγκριθεί από τη Βουλή των Κοινοτήτων την επόμενη εβδομάδα, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συμφωνεί σε παράταση έως τις 12 Απριλίου του 2019 και περιμένει το Ηνωμένο Βασίλειο να υποδείξει μια κατεύθυνση για τη συνέχεια πριν την ημερομηνία αυτή, προκειμένου να εξεταστεί από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.

4. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο επαναλαμβάνει πως δεν μπορεί να υπάρξει κανένα άνοιγμα της Συμφωνίας Αποχώρησης που συμφωνήθηκε μεταξύ της Ένωσης και του Ηνωμένου Βασιλείου τον Νοέμβριο του 2018. Η όποια μονομερής δέσμευση, ανακοίνωση ή άλλη πράξη θα πρέπει να είναι συμβατή με το γράμμα και το πνεύμα της Συμφωνίας Αποχώρησης.

5. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ζητεί να συνεχιστούν οι εργασίες για την ετοιμότητα και τον σχεδιασμό σε όλα τα επίπεδα για τις συνέπειες της αποχώρησης του Ηνωμένου Βασιλείου, λαμβάνοντας υπόψη όλα τα πιθανά αποτελέσματα.

6. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα συνεχίσει να ασχολείται με το θέμα.

«Προσφέραμε επιλογές αλλά με όρια»

Στη Σύνοδο έγινε «μια πολύ τίμια και σημαντική συζήτηση», εκτίμησε η καγκελάριος της Γερμανίας Άγκελα Μέρκελ, προσθέτοντας πως «θέλαμε να υποστηρίξουμε την Τερέζα Μέι» για να ξεπεράσει τα «προβλήματα» που αντιμετωπίζει, και ότι «πιστεύω πως το εκφράσαμε αυτό».

«Προσφέραμε επιλογές και δώσαμε μια απάντηση στην πρωθυπουργό Τερέζα Μέι αλλά με όρια, τα δικά μας όρια, και με όρους, τους δικούς μας όρους», είπε από την πλευρά του ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν. Η ΕΕ, πρόσθεσε, δεν πρέπει να καθυστερεί στον δρόμο που θέλει να πάρει λόγω της «πολιτικής και δημοκρατικής κρίσης» στο ΗΒ.

Η Μέι ζητούσε παράταση της διαδικασίας ως την 30ή Ιουνίου· αλλά η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προειδοποίησε εναντίον της καθυστέρησης πέραν της 23ης Μαΐου, διότι αυτό θα ήγειρε «σημαντικούς νομικούς και πολιτικούς κινδύνους».

Το εάν και κατά πόσον η Μέι θα καταφέρει να εγκριθεί εντέλει η συμφωνία από τη Βουλή των Κοινοτήτων μένει να αποδειχθεί.

Ο ηγέτης των Εργατικών (της αξιωματικής αντιπολίτευσης στη Βρετανία) Τζέρεμι Κόρμπιν βρισκόταν επίσης στις Βρυξέλλες χθες, σε μια προσπάθεια να εξασφαλίσει υποστήριξη στη δική του αντιπρόταση για το Brexit, που προβλέπει τη διατήρηση πιο στενής σχέσης με την ΕΕ. Χαρακτήρισε «θετικό» το κλίμα στις συναντήσεις που είχε.

Για τον Γάλλο πρόεδρο Μακρόν, «την ευθύνη τώρα την έχει η βρετανική πλευρά». «Στους Βρετανούς επαφίεται να λύσουν τις εσωτερικές τους αντιφάσεις, εμείς δεν έχουμε καμία», πέταξε.

«Η 12η Απριλίου είναι τώρα η νέα 29η Μαρτίου», ήταν το ευφυολόγημα που χρησιμοποίησε Ευρωπαίος αξιωματούχος.

Στις αρχές της εβδομάδας, ο πρόεδρος της Βουλής των Κοινοτήτων Τζον Μπέρκοου δεν επέτρεψε να γίνει τρίτη ψηφοφορία για τη συμφωνία που έχει απορριφθεί ήδη δύο φορές, επικαλούμενος έναν κανόνα που θεσπίστηκε πριν από τέσσερις αιώνες.

Η Μέι θα πρέπει έτσι να πείσει ότι η αναβολή είναι μια «ουσιαστική» μεταβολή.

Στο μεταξύ στη Βρετανία, μια αίτηση που ζητεί από την κυβέρνηση να ακυρώσει το Brexit ξεπέρασε τα 2,2 εκατομμύρια υπογραφές, την επομένη της ανάρτησής της στον ιστότοπο του κοινοβουλίου.

«Εξασφαλίσαμε δύο εβδομάδες»

Η Μέι δεν έπεισε τους υπόλοιπους ηγέτες ότι θα καταφέρει να μεταπείσει τους βουλευτές. Η συζήτηση ως προς αυτό «δεν πήγε καλά», αφηγήθηκε Ευρωπαίος αξιωματούχος. Οι 27 «συνειδητοποίησαν ότι δεν το πιστεύει ούτε η ίδια. Δεν θέλουν να φανεί σαν να αναγκάζουμε τους Βρετανούς να φύγουν τώρα αμέσως. Αλλά αναζητούμε τρόπο να τελειώσει η αγωνία».

Αν και η πολιτική των τελεσιγράφων, η νέα προθεσμία που έδωσαν οι Βρυξέλλες, ενδέχεται να εντάσσεται στην προσπάθειά τους να βοηθήσουν τη Μέι, είναι επίσης σαφές ότι η ανυπομονησία των Ευρωπαίων μεγαλώνει, καθώς έχουν άλλες προτεραιότητες: από το να αντιμετωπίσουν την επιβράδυνση της οικονομίας ως το να ανακόψουν την άνοδο των εθνικισμών.

«Περάσαμε επτά δύσκολες ώρες για να εξασφαλίσουμε δύο εβδομάδες», έκρινε άλλος Ευρωπαίος αξιωματούχος. Αυτό «απλά μας επιτρέπει να πούμε με καθαρή συνείδηση ότι δεν πετάξαμε κάτω τους Βρετανούς μπροστά στο λεωφορείο που ερχόταν», είπε χαρακτηριστικά, αλλά «τη 12η Απριλίου, θα αντιμετωπίσουμε τα ίδια προβλήματα που αντιμετωπίσαμε και χθες», συμπλήρωσε.

Μέι: «Έχουμε φθάσει στην ώρα της απόφασης»

Η πρωθυπουργός της Βρετανίας Τερέζα Μέι χαιρέτισε από την πλευρά της την απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου να εγκρίνει την αναβολή του Brexit και τόνισε πως τα μέλη της Βουλής των Κοινοτήτων έχουν πλέον μπροστά τους ξεκάθαρες επιλογές για τα επόμενα βήματα.

«Ελπίζω ότι μπορούμε όλοι να συμφωνήσουμε πως τώρα έχουμε φθάσει στη στιγμή της απόφασης», τόνισε η Μέι στους δημοσιογράφους, στη συνέντευξη που παραχώρησε μετά το πέρας των εργασιών της Συνόδου Κορυφής στις Βρυξέλλες.

Η Μέι χαιρέτισε επιπλέον την έγκριση από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο των εγγυήσεων όσον αφορά το λεγόμενο backstop, τον μηχανισμό ασφαλείας για να αποτραπεί η δημιουργία «σκληρών» συνόρων με την Ιρλανδία.

Η επικεφαλής της βρετανικής κυβέρνησης τόνισε πως πιστεύει ότι θα ήταν λάθος το ΗΒ να συμμετάσχει στις ευρωεκλογές. Σημείωσε πως επιστρέφει σήμερα στο Λονδίνο, για να προσπαθήσει να εξασφαλίσει όσο ευρύτερη υποστήριξη στη Συμφωνία Αποχώρησης μπορεί. Συμπλήρωσε πως αντιλαμβάνεται την κόπωση των μελών του βρετανικού κοινοβουλίου, εκφράζοντας την ευγνωμοσύνη της σε όσα εξ αυτών τάχθηκαν υπέρ της συμφωνίας.

Ωστόσο, επέμεινε, η Βρετανία έχει φθάσει πλέον στην ώρα που θα πρέπει να λάβει αποφάσεις και διαβεβαίωσε ότι θα συνεχίσει να εργάζεται ώστε το ΗΒ να αποχωρήσει βάσει της συμφωνίας που κλείστηκε.

Η αρχηγός του Συντηρητικού Κόμματος επανέλαβε πως δεν πιστεύει πως θα πρέπει να ανακληθεί η διαδικασία βάσει του Άρθρου 50 της Συνθήκης της Λισαβόνας, δηλαδή να ακυρωθεί το Brexit. Το ΗΒ, επανέλαβε, θα αποχωρήσει από την ΕΕ και το κοινοβούλιο έχει το καθήκον να φροντίσει να εφαρμοστεί το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος που διεξήχθη.

Η Μέι είπε πως εμμένει στη δέσμευσή της να αλλάξει τη νομοθεσία για την ημερομηνία του Brexit.

Η πρωθυπουργός της Βρετανίας συμπλήρωσε ότι θα χρειαστεί να εξεταστεί από την κυβέρνησή της και το κοινοβούλιο ποια θα είναι τα επόμενα βήματα, εάν η συμφωνία απορριφθεί εκ νέου.