Πού θα πάνε τα €4,3 δισ. από το πρόστιμο στη Google

H Ευρωπαϊκή Επιτροπή επέβαλε την Τετάρτη πρόστιμο 4,3 δισ. ευρώ στη Google για αθέμιτες πρακτικές εις βάρος των ανταγωνιστών της, το μεγαλύτερο που έχει επιβληθεί ποτέ για παραβίαση αντιμονοπωλιακών κανόνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η Μαργκρέτε Βεστάγκερ, η αρμόδια επίτροπος για τα θέματα Ανταγωνισμού, ανακοίνωσε το πρόστιμο λέγοντας ότι η Google εκμεταλλεύθηκε την κυριαρχία του λειτουργικού συστήματος Android, για κινητά και tablets, στερώντας από τους ανταγωνιστές «την ευκαιρία να καινοτομούν και να ανταγωνίζονται σε αξιοκρατική βάση».

Το ποσό των 4,3 δισ. ευρώ έρχεται να προστεθεί στα 2,4 δισ. ευρώ που επιβλήθηκαν πέρυσι στον αμερικανικό τεχνολογικό κολοσσό, λόγω της αθέμιτης χρήσης της κυρίαρχης μηχανής αναζήτησης «Google Search» υπέρ των δικών του υπηρεσιών διαδικτυακών αγορών.

Ο πέλεκυς της Κομισιόν ήταν ιδιαίτερα βαρύς τα τελευταία χρόνια και κατά άλλων αμερικανικών τεχνολογικών εταιρειών. To 2013 η Microsoft κλήθηκε να καταβάλλει 561 εκατ. ευρώ, ελαφρώς λιγότερα από το πρόστιμο των 899 εκατ. ευρώ του 2008. Ο λογαριασμός για την Intel, την κορυφαία εταιρεία παραγωγής ημιαγωγών, ανήλθε το 2009 στο 1,09 δισ. ευρώ.

Οι ποινές αυτές έχουν προκαλέσει σε ορισμένες περιπτώσεις αντιδράσεις από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού για «αθόρυβο εμπορικό πόλεμο».  Την Πέμπτη Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ επιτέθηκε κατά της Κομισιόν για το πρόστιμο-μαμούθ, λέγοντας πως αποδεικνύει ότι η Ε.Ε. εκμεταλλεύεται τις ΗΠΑ. 

I told you so! The European Union just slapped a Five Billion Dollar fine on one of our great companies, Google. They truly have taken advantage of the U.S., but not for long!

— Donald J. Trump (@realDonaldTrump) July 19, 2018

Η τιμωρία μεγάλων πολυεθνικών για παραβίαση κανονισμών εις βάρος του καταναλωτή είναι κάτι που κατά κανόνα ικανοποιεί το κοινό περί δικαίου αίσθημα. Αλλά πέρα από τις ηχηρές ποινές που επιβάλλονται σε κολοσσούς όπως η Google, οι πολίτες θέλουν να γνωρίζουν και κάτι που συνήθως περνάει στα «ψιλά γράμματα» της ενημέρωσης. Που πάνε όλα αυτά τα δισεκατομμύρια που καλούνται να πληρώσουν οι εταιρείες; Χρησιμοποιούνται όπως θεωρεί σκόπιμο η Κομισιόν ή χρηματοδοτούν τον κοινό προϋπολογισμό της Ε.Ε.;

Στις περισσότερες συνεντεύξεις τύπου που ακολουθούν μια απόφαση επιβολής προστίμου, ο εκάστοτε Επίτροπος Ανταγωνισμού ενημερώνει το κοινό και που θα κατευθυνθούν τα χρήματα. Το ίδιο έκανε και την Τετάρτη η κα. Βεστάγκερ, η οποία ανέφερε ότι τα χρήματα θα επιστραφούν στα κράτη μέλη της Ε.Ε. «χρησιμοποιώντας την ίδια κλείδα με αυτή της συνεισφοράς στον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό».

Είναι κάτι που προβλέπεται από τον ευρωπαϊκό νόμο περί ανταγωνισμού, όπου σημειώνεται ότι «ένα πρόστιμο που πληρώνεται με βάση τους όρους αυτής της ενότητας πρέπει να καταβληθεί στο Ταμείο Εθνικών Πόρων όπως αναφέρεται στην ενότητα 213 του Συντάγματος». Πρακτικά, αυτό σημαίνει πως οι ευρωπαϊκές αρχές ανταγωνισμού δεν έχουν την διακριτική ευχέρεια να επιλέξουν πως θα χρησιμοποιήσουν τα χρήματα, τα οποία κατευθύνονται στον κοινό προϋπολογισμό των 28.

Ο κοινός προϋπολογισμός βασίζεται σε δύο πηγές χρηματοδότησης. H πρώτη πηγή είναι αυτή των «ιδίων πόρων» και περιλαμβάνει τα έσοδα από δασμούς, ΦΠΑ και τις συνεισφορές των μελών με βάση το ΑΕΠ τους. Η δεύτερη πηγή είναι αυτή των «άλλων εσόδων» και περιλαμβάνει τους φόρους στα εισοδήματα του προσωπικού της Ε.Ε., τις συνεισφορές κρατών εκτός Ε.Ε. σε διάφορα προγράμματα και τα πρόστιμα από τις αρχές ανταγωνισμού.

Όπως προκύπτει από όσα αναφέρει η ίδια η Κομισιόν στην ιστοσελίδα της, τα «άλλα έσοδα» καλύπτουν κατά μέσο όρο περίπου το 5% του κοινοτικού προϋπολογισμού, με τα πρόστιμα για μονοπωλιακές πρακτικές να αντιστοιχούν στο μισό από το ποσοστό αυτό. Στην περίπτωση της Google, τα 4,3 δισ. ευρώ που καλείται να πληρώσει, είναι περισσότερα από την συνεισφορά που καταβάλλει η πλειονότητα των κρατών μελών στον προϋπολογισμό. Συγκεκριμένα, το 2015 μόλις έξι κράτη συνεισέφεραν πάνω από 4 δισ. ευρώ στον προϋπολογισμό και το ένα από αυτά ήταν το Ηνωμένο Βασίλειο. 

Η Google έχει τυπικά διορία τριών μηνών να καταβάλλει τα χρήματα στην Ε.Ε., αλλά στην πραγματικότητα αυτό που κατά πάσα πιθανότατα θα συμβεί είναι πως θα τα τοποθετηθούν σε ένα ειδικό λογαριασμό και δεν θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν μέχρι να ολοκληρωθεί η διαδικασία των εφέσεων. Είναι μια διαδικασία που μπορεί να λήξει το 2020, αλλά μπορεί να διαρκέσει πολύ περισσότερα χρόνια.

Υπενθυμίζεται ότι την περασμένη χρονιά, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο έκρινε πως η απόφαση που είχε ληφθεί κατά της Intel το 2009 πρέπει να επιστραφεί στη δικαιοσύνη και να επανεξεταστεί περίπου μια δεκαετία μετά την επιβολή του αρχικού προστίμου. Οπότε μπορούμε να αναμένουμε ότι οι δικηγόροι της Google θα επιδιώξουν μια μακρά δικαστική μάχη.