Η Μέρκελ πήρε αυτό που ήθελε από τις εκλογές!

Βερολίνο, ανταπόκριση - Read the article in English from the column next to the main text   

Η Γερμανίδα καγκελάριος έχει λόγους να πανηγυρίζει με το αποτέλεσμα των χθεσινών εκλογών. Σε αντίθεση με ό,τι γράφεται -τουλάχιστον το πρώτο εικοσιτετράωρο-, όπως μας πληροφορούν διπλωματικές γερμανικές πηγές, τα αποτελέσματα των εκλογών και οι επιδόσεις των κομμάτων καθώς και η άνοδος της ακροδεξιάς ήταν γνωστά στο στρατόπεδο της κ. Μέρκελ από το καλοκαίρι.

Αλλωστε η απόφαση της Γερμανίδας καγκελαρίου να αλλάξει ατζέντα ελήφθη εδώ και μήνες, όταν ο Μάρτιν Σουλτς προηγείτο στις δημοσκοπήσεις. Με την εκλογή Μακρόν, ο κύβος για αναδιάρθρωση της Ευρώπης κατά τα γαλλογερμανικά πρότυπα ερρίφθη, καθώς και η στροφή στη Γερμανία ως το μόνο κράτος που μπορεί να εκπροσωπήσει την Ευρώπη στο τραπέζι των μεγάλων δυνάμεων.

Καλά πληροφορημένες πηγές ανέφεραν σήμερα το πρωί στο Euro2day.gr ότι η άνοδος της άκρας δεξιάς δίνει πλέον και το «τέλειο άλλοθι» να εφαρμόσει και επίσημα αυτά που λίγο-πολύ έλεγε τους τελευταίους μήνες η καγκελάριος. Γι’ αυτό και το ανεπίσημο δείπνο των αρχηγών κρατών της ΕΕ την Παρασκευή στο Ταλίν παίρνει τώρα άλλη μορφή.

Η άνοδος της ακροδεξιάς της Γερμανίας έρχεται σε αντίθεση με την κάμψη της στις εκλογικές αναμετρήσεις άλλων χωρών. Γιατί άραγε; Μήπως η προεκλογική ατζέντα ήταν τέτοια που βοηθούσε τη διαρροή ψηφοφόρων του CDU στο ακροδεξιό κόμμα και όχι στους Σοσιαλιστές;

Το colpo grosso της Μέρκελ

Ο Μάρτιν Σουλτς ξεκίνησε δυνατά. Και μετά εξαφανίστηκε. Συμφώνησε με την κ. Μέρκελ να βγάλουν τα δύο πιο καυτά θέματα (τρομοκρατία, λαθρομετανάστευση) από την προεκλογική ατζέντα. Συμφώνησε δηλαδή να μη μιλήσει για τα δύο θέματα που θα του έδιναν ψήφους, γιατί η κ. Μέρκελ είχε πολύ περιορισμένο πεδίο υποσχέσεων, λόγω των δεσμεύσεών της στην ΕΕ αλλά και για να αποφύγει αναστάτωση στις αγορές.

Είναι άραγε τόσο αφελής ο κ. Σουλτς; Κάποιοι καλά γνωρίζοντες ισχυρίζονται ότι κάτι πήρε ως αντάλλαγμα. Είτε να διεκδικήσει την καγκελαρία χωρίς ισχυρό αντίπαλο από το CDU την επόμενη φορά (κάτι που θέλει και η κ. Μέρκελ, ώστε να αναδείξει ότι δεν έχει ισχυρό διάδοχο μέσα στο κόμμα της), είτε να διεκδικήσει την προεδρία της Κομισιόν.

Και οι δύο περιπτώσεις βολεύουν την καγκελάριο. Και παρά τα όσα γράφονται και ακούγονται ότι οι δύο είναι στα μαχαίρια, το Euro2day.gr είναι σε θέση να γνωρίζει ότι κάτι τέτοιο δεν ισχύει και ότι αρκετές φορές οι δύο αξιωματούχοι ήρθαν σε «υπόγεια» συνεννόηση. Ιδιαίτερα για το μεταναστευτικό και τη ρητορική για την Τουρκία.

Τι κερδίζει η Μέρκελ με την άνοδο της ακροδεξιάς

1. Απελευθερώνεται πλέον και θα μιλήσει ανοικτά για το δικαίωμα της Γερμανίας για έλεγχο στα εσωτερικά σύνορα επί μονίμου βάσεως, μέχρι να «λήξει» ο συναγερμός για πιθανές τρομοκρατικές ενέργειες (που θα πάρει χρόνια). Μέχρι στιγμής η Γερμανία όπως και άλλες χώρες έκαναν χρήση των κανόνων Σένγκεν ότι σε έκτακτες περιπτώσεις δικαιούνται να ελέγχουν τα σύνορά τους. Αυτό το αίτημα εξετάζεται και ανανεώνεται από την Κομισιόν. Με τη νέα επιδίωξη, όμως, ουσιαστικά δίνεται και η χαριστική βολή στη Σένγκεν.

2. Αλλαγή πλεύσης για οποιαδήποτε συνέχιση διαπραγματεύσεων με την Τουρκία (αυτό το έχει δηλώσει ήδη άλλωστε). Με τη μόνη διαφορά ότι τώρα θα πάρει το παιχνίδι επαφών με την Αγκυρα πάνω της και όχι μέσω των κ.κ. Τουσκ και Γιούνκερ. Η επαφή με την Τουρκία καθώς και η ρητορική θα εξαρτηθεί από το πόσο θα επιτρέψει ο κ. Ερντογάν στις γερμανικές εταιρίες να διεισδύσουν στη μεγάλη τουρκική οικονομία.

3. Η κ. Μέρκελ θα επιχειρήσει μεγάλη εκστρατεία ενημέρωσης στην Αφρική για να σταματήσει το μεταναστευτικό κύμα. Οπως μάθαμε, θα αναλάβει δική της πρωτοβουλία όπου βεβαίως οι γερμανικές εταιρίες θα έχουν τον πρώτο λόγο δραστηριοποίησης στις χώρες αυτές. Ενώ η δαπάνη θα προέλθει από τον προϋπολογισμό της ΕΕ.

4. Η προηγούμενη ατζέντα της Γερμανίας για το μεταναστευτικό πάει στον κάλαθο των αχρήστων. Ηδη το προανήγγειλε η κ. Μέρκελ, όμως τώρα αναμένεται να γίνει πιο ξεκάθαρη. Η καγκελάριος είδε ότι οι Γερμανοί δεν επιθυμούν άλλους μετανάστες στη χώρα τους. Χθες μίλησε για μια Γερμανία που οι πολίτες της θα θέλουν να ζουν εκεί. Και για μια Ευρώπη που πρέπει να αλλάξει προς το καλύτερο

5. Αυτή η δήλωση μας φέρνει στο επόμενο σημείο: Ο σχολιασμός της κ. Μέρκελ δεν σημαίνει επιστροφή στην Ευρώπη λόγω ανόδου της ακροδεξιάς αλλά ακριβώς το αντίθετο: Οτι είναι ώρα για την αναδιάρθρωση και την εφαρμογή του «σχεδίου Χ» που γράφαμε εδώ και καιρό.

6. Η Ελλάδα πρέπει τώρα να έρθει αντιμέτωπη με τη νέα πραγματικότητα, που θα φέρει νέα μέτρα και μεταρρυθμίσεις και όχι μείωση του χρέους όπως αναμένει. Το πώς θα προχωρήσει ακριβώς το Eurogroup αναμένεται να συζητηθεί σε κλειστό κύκλο στο ΔΝΤ τον Οκτώβριο, αλλά οι λεπτομέρειες μάλλον θα περιμένουν για μετά τον σχηματισμό κυβέρνησης στη Γερμανία. Υπενθυμίζουμε ότι όπου και να πάει ο κ. Σόιμπλε, αυτός θα επιβλέψει την εφαρμογή του «σχεδίου Χ».

Γιατί πραγματικά ανησυχεί ο κ. Γιούνκερ

Παρά το άβολο tweet του προσωπάρχη του κ. Γιούνκερ, Μάρτιν Σαλμάγιερ, για συνασπισμό της Τζαμάικα, πηγές κοντά στον πρόεδρο της Κομισιόν μάς ανέφεραν ότι ο ίδιος ανέμενε αυτό το αποτέλεσμα. Αλλωστε είναι άριστος γνώστης του τρόπου σκέψεως της κ. Μέρκελ.

Ηδη έχουμε γράψει ότι η ομιλία του στο State-Of-The-Union ήταν μάλλον μια ομιλία απολογισμού, μαζί με ουτοπικές δεσμεύσεις που ούτε ο ίδιος πίστευε ότι θα εφαρμοστούν.

Αλλωστε γνώριζε τις επιδιώξεις της κ. Μέρκελ πριν από την ομιλία του, όταν επισκέφθηκε το Βερολίνο για γεύμα εργασίας, μία εβδομάδα πριν. Οποιος άκουσε προσεκτικά τον κ. Γιούνκερ, θα παρατηρούσε ότι προσαρμόστηκε με τον γαλλογερμανικό άξονα 100%.

Ο ίδιος όμως κρατάει «θυμό» απέναντι στη κ. Μέρκελ γιατί τον «μείωσε» αρκετές φορές: Πρώτα τον έπεισε ότι η ρύθμιση του μεταναστευτικού περνάει μέσα από την καλή συνεργασία με την Τουρκία. Ο πρόεδρος της Κομισιόν έφερε τον κ. Ερντογάν στις Βρυξέλλες και τον ονόμασε «μέγα μεταρρυθμιστή» τον οποίο θαυμάζει. Καθυστέρησε δε την έκθεση της Κομισιόν για την Τουρκία (όπως ακριβώς παραδέχθηκε ο ίδιος ο κ. Γιούνκερ στα εκρηκτικά πρακτικά της συνάντησης με Ερντογάν και Τουσκ που αποκάλυψε το Euro2day.gr), ώστε να επανεκλεγεί ο Ερντογάν. Μετά η κ. Μέρκελ είδε ότι η επίθεση φιλίας δεν πιάνει και άλλαξε τακτική, αφήνοντας ξεκρέμαστο και εκτεθειμένο τον κ. Γιούνκερ, που τώρα αναγκάζεται να είναι λάβρος κατά του μέγα μεταρρυθμιστή Ερντογάν.

Ενας ηγέτης δικαιούται να αλλάξει την εθνική εξωτερική πολιτική του. Ομως ο πρόεδρος της Κομισιόν πρέπει να παραμένει αμερόληπτος. Ετσι οι ευθύνες για τις εξελίξεις στη μεταναστευτική πολιτική (που απέρριψαν σιγά σιγά η πλειονότητα των χωρών-μελών) χρεώνονται στον κ. Γιούνκερ.

Η επόμενη μέρα

Οπως μας ανέφερε Γερμανός διπλωμάτης, «από τώρα και στο εξής η Ευρώπη έχει διεύθυνση και τηλέφωνο». Αναφερόταν στη φράση που χρησιμοποίησε ο Χένρι Κίσινγκερ όταν ερωτήθηκε πώς θα αντιμετωπίσουν οι μεγάλες δυνάμεις μια πιθανή απειλή.

Ο κ. Κίσινγκερ επέμεινε στην παντοκρατορία των ΗΠΑ, λέγοντας ότι «η ΕΕ δεν έχει ούτε τηλέφωνο να σηκώσει ούτε διεύθυνση. Ποιον θα πάρουμε τηλέφωνο αν γίνει κάτι;» διερωτήθηκε το 2010, όταν ξέσπασε η κρίση.

Την απάντηση θα επιχειρήσει να δώσει η κ. Μέρκελ στην τελευταία θητεία της.