Γιατί ο Ερντογάν «πλημμυρίζει» με χρήμα την Τουρκία

Στο κυνήγι του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν για εγχώριους εχθρούς, ο Τούρκος πρόεδρος περνά «χειροπέδες» ακόμη και στο αόρατο χέρι της αγοράς, αναφέρει το Bloomberg. Με τις εκλογές να έχουν προγραμματιστεί μόλις σε δύο χρόνια και τη δημοτικότητά του να έχει υποχωρήσει κάτω του 50%, ο Ερντογάν δεν αφήνει την πολιτική του μοίρα στα καπρίτσια της ελεύθερης αγοράς, σχολιάζει το δημοσίευμα.

Αντιθέτως, διακινδυνεύει τη μελλοντική σταθερότητα της χώρας του, πλημμυρίζοντας την οικονομία με πίστωση για να «κατασκευάσει» βραχυπρόθεσμη ανάπτυξη, επισημαίνουν οι αναλυτές.

«Οι τουρκικές οικονομικές πολιτικές έχουν να κάνουν με την πολιτική -και η πολιτική έχει να κάνει με τον Ερντογάν και την καθοριστική νίκη του AKP το 2019», εξηγεί ο Nigel Rendell της Medley Global Advisors στο Λονδίνο. «Τίποτε άλλο δεν έχει σημασία», τονίζει.

Από την περσυνή απόπειρα δημοψηφίσματος και την επακόλουθη κατάσταση έκτακτης ανάγκης, η Τουρκία έχει επεκτείνει τις κρατικές εγγυήσεις για να επισπεύσει δάνεια σε λίρα, αξίας περίπου 50 δισ. δολαρίων, σε σχεδόν 300.000 επιχειρήσεις, με ελάχιστη διαφάνεια στο πώς ξοδεύονται αυτά τα χρήματα.

Η κυβέρνηση έχει επίσης συγκεντρώσει περιουσιακά στοιχεία 200 δισ. δολαρίων σε ένα fund, ούτως ώστε να μπορεί να δανείσει εταιρίες όπως η Turkish Airlines και η Turk Telekom, ώστε να οικοδομήσει υποδομή μεγάλης αξίας που θα διογκώσει ένα έλλειμμα προϋπολογισμού που ήδη εκτιμάται στα υψηλότερά του από το 2010 και μετά.

Οι αξιωματούχοι έχουν προτείνει ακόμη και το να επιτραπεί στις τράπεζες να τιτλοποιήσουν το συνολικό βιβλίο δανείων, αξίας 515 δισ. δολαρίων, για να χρηματοδοτήσουν περισσότερο δανεισμό σε λίρα, παρότι έχουν ήδη διαθέσει 50% παραπάνω από ολόκληρες τις καταθέσεις τους σε εθνικό νόμισμα, δηλαδή περισσότερο σε σύγκριση με όλες τις μεγάλες οικονομίες.

Παρότι η αύξηση 22% στην πίστωση, μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα, βοηθά να πυροδοτηθεί ανάπτυξη 5%, κάτι που ο Ερντογάν θεωρεί δικαίωση των πολιτικών του, ταυτόχρονα απειλεί να παρατείνει τα επίπεδα του πληθωρισμού σε διψήφιο ποσοστό.

Άμεσο μειονέκτημα της ανόδου της πίστωσης είναι μια αύξηση στην τιμή του χρήματος. Προκειμένου να προσελκύσουν καταθέσεις από ένα πληθυσμό που διστάζει πολύ περισσότερο από άλλους να καταθέσει τα μετρητά του, οι τράπεζες έχουν αυξήσει τα επιτόκια καταθέσεων μέχρι και στο 15%, το οποίο σημαίνει πως αναγκάζονται να χρεώνουν ακόμη παραπάνω το δανεισμό για να έχουν κέρδη.

Επικίνδυνη συσσώρευση

Η HSBC εξηγεί πως ο Ερντογάν και οι σύμμαχοί του προσπαθούν να παρακάμψουν τους δομικούς περιορισμούς της οικονομίας από την πλευρά της προσφοράς. Αυτό σε συνδυασμό με την συσσώρευση χρέους απειλεί να καταστήσει την Τουρκία ακόμη πιο ευπαθή σε εξωτερικές αναταράξεις μετά τις εκλογές.

«Προτεραιότητα της τράπεζας φαίνεται να είναι να διατηρήσει την εγχώρια δραστηριότητα όσο ισχυρότερη γίνεται, για όσο περισσότερο γίνεται, με μόχλευση των ισολογισμών του δημόσιου και του τραπεζικού τομέα», τόνισε η τράπεζα σε έκθεση.

«Όσο το έλλειμμα προϋπολογισμού είναι σε διαχειρίσιμα και ελέγξιμα επίπεδα, μια μικρή αύξηση δεν θα πλήξει την εικόνα της δημοσιονομικής πειθαρχίας», είχε υποστηρίξει πράγματι ο Τούρκος υπουργός Οικονομικών Naci Agbal σε συνέντευξή του το Μάρτιο.

Επιχειρηματίες της χώρας κάνουν λόγο για «αδιαμφισβήτητη ανακούφιση» και επισημαίνουν πως χωρίς αυτό το πρόγραμμα δεν θα επιβίωναν, πόσο μάλλον να επεκταθούν. Κάποιοι εξηγούν πως όταν άνοιξαν τις επιχειρήσεις τους οι τράπεζες τους απέφευγαν, ενώ τώρα τους παίρνουν οι ίδιες στο τηλέφωνο για να δανειστούν.

Ωστόσο οι οικονομολόγοι επιμένουν στα ρίσκα μιας υπερμοχλευμένης οικονομίας: «Ο κίνδυνος είναι να έρθουν αντιμέτωποι με μια υπερμοχλευμένη οικονομία αμέσως μετά τις εκλογές. Μια εξωτερική χρηματοοικονομική ανατάραξη θα μπορούσε να οδηγήσει σε επιτάχυνση του πληθωρισμού, υψηλότερη ανεργία και στάσιμη δραστηριότητα, αμέσως μετά την μετάβαση σε εκτελεστική προεδρία», προειδοποίησε ο Inan Demir, οικονομολόγος στην Nomura International με έδρα στο Λονδίνο.

«Οι ψηφοφόροι είναι εξαιρετικά δυσαρεστημένοι με τις εκκαθαρίσεις και τα μέτρα καταστολής. Ο Ερντογάν μπορεί να κρατήσει τον έλεγχο του συστήματος μόνο ρίχνοντας αρκετό χρήμα για να κρατήσει την ανάπτυξη σε υψηλό επίπεδο, επομένως δεν πρόκειται να βάλει φρένο», προέβλεψε ο Atilla Yesilada, σύμβουλος στην GlobalSource Partners στην Κωνσταντινούπολη.