Η πορεία της αγοράς των εταιρικών ομολόγων στην ευρωζώνη εξετάζεται στο μηνιαίο δελτίο της Εθνικής Τράπεζας για τη Ζώνη του Ευρώ (Euro Area Monthly), που αναφέρεται στις εξελίξεις των μακροοικονομικών μεγεθών και των χρηματοοικονομικών αγορών της ευρωζώνης, καθώς και στη νομισματική πολιτική της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (EKT).

Συγκεκριμένα, η ανησυχία των επενδυτών όσον αφορά τα κέρδη των εταιρειών οδήγησε σε πτώση της αγοράς τον Ιούλιο και στη συνεπακόλουθη έντονη αύξηση της διαφοράς απόδοσης των εταιρικών από τα κρατικά ομόλογα σε 208 μονάδες βάσης.

Σημειώνεται ότι η διαφορά αυτή ήταν μεγαλύτερη κατά 100 περίπου μονάδες βάσης από το μέσο όρο της τελευταίας τετραετίας. Ωστόσο, η διαφορά των αποδόσεων ακολούθησε από τον Αύγουστο καθοδική πορεία.

Στην προσπάθειά να εμηνευτεί η παραπάνω εξέλιξη και να εκτιμηθεί κατά πόσο είναι διατηρήσιμη, εξετάστηκε αν η μείωση της διαφοράς αποδόσεων μπορεί να αποδοθεί σε βελτίωση της χρηματοοικονομικής κατάστασης των επιχειρήσεων ή σε μείωση της αβεβαιότητας που επικρατεί στην αγορά ή, αντίθετα, σε συγκυριακή ευφορία των αγορών.

Αρχικά επιχειρήθηκε μια αποτίμηση της χρηματοοικονομικής κατάστασης των επιχειρήσεων στην ευρωζώνη. Το βασικό συμπέρασμα που προέκυψε από την πορεία ενός σταθμισμένου Δείκτη Χρηματοοικονομικής Κατάστασης των Επιχειρήσεων των τριών μεγαλύτερων χωρών της ευρωζώνης (Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία) – ο οποίος είναι βασισμένος σε στοιχεία ισολογισμού και οικονομικής κατάστασης των επιχειρήσεων - είναι ότι η κατάσταση των επιχειρήσεων τα δύο τελευταία χρόνια είναι δυσχερέστερη σε σχέση με την προηγούμενη δεκαετία, κυρίως λόγω του αυξημένου χρέους των εταιρειών και της πτώσης των κερδών.

Επιχειρώντας να αντιμετωπιστεί το μειονέκτημα του παραπάνω δείκτη, ο οποίος βασίζεται αποκλειστικά σε ιστορικά στοιχεία, κατασκευάστηκε από τη Διεύθυνση Σχεδιασμού και Οικονομικής Ανάλυσης της Εθνικής ένας Δείκτης Εκτίμησης της Πιθανότητας Χρεοκοπίας των επιχειρήσεων, ο οποίος ενσωματώνει τις προσδοκίες της αγοράς για τα μελλοντικά κέρδη των εταιρειών, καθώς και την αβεβαιότητα όσον αφορά το επιχειρηματικό περιβάλλον.

Η πορεία του Δείκτη δείχνει ότι η πιθανότητα χρεοκοπίας των επιχειρήσεων στις τρεις μεγαλύτερες χώρες της ευρωζώνης έχει αυξηθεί σημαντικά κατά το τελευταίο τρίμηνο προσεγγίζοντας τα επίπεδα, τα οποία στιγμιαία άγγιξε μετά την 11η Σεπτεμβρίου 2001.

Ενδιαφέρον, επίσης, είναι ότι διαχρονικά η διακύμανση του Δείκτη συνδέεται στενά με τη διακύμανση της διαφοράς απόδοσης των εταιρικών από τα κρατικά ομόλογα.

Συνεπώς, η πρόσφατη πτώση του περιθωρίου θεωρείται πρώιμη με αποτέλεσμα τα εταιρικά ομόλογα σήμερα να θεωρούνται υπερτιμημένα.

Συγκεκριμένα, η διαφορά απόδοσης των εταιρικών από τα κρατικά ομόλογα προβλέπεται να αυξηθεί κατά 45 μονάδες βάσης μέχρι τα τέλη Οκτωβρίου, προσαρμοζόμενη στη δυσχερέστερη χρηματοοικονομική κατάσταση των επιχειρήσεων και στην αυξημένη αβεβαιότητα όσον αφορά τις προοπτικές κερδοφορίας.

Στο πλαίσιο μιας πιο μακροπρόθεσμης πρόβλεψης, προέκυψε ότι η χρηματοοικονομική κατάσταση των εταιρειών αναμένεται να βελτιωθεί. Συγκεκριμένα, καθώς η οικονομία προβλέπεται να ανακάμψει με ρυθμούς ανάπτυξης κοντά στο δυνητικό προϊόν μέχρι το τέλος του 2003, οι πωλήσεις και τα κέρδη αναμένεται να αυξηθούν και, συνεπώς, η δυνατότητα αντιμετώπισης των οικονομικών υποχρεώσεων των επιχειρήσεων να ισχυροποιηθεί.

Η βελτίωση αυτή των οικονομικών μεγεθών, σε συνδυασμό με τη μείωση της αβεβαιότητας για την πορεία της οικονομίας και των εταιρικών κερδών, εκτιμάται ότι θα περιορίσουν σχετικά γρήγορα τη διαφορά απόδοσης των εταιρικών από τα κρατικά ομόλογα.