Ευρωκοινοβούλιο: Οι «κόκκινες γραμμές» στο παζάρι για το Brexit

Οι βουλευτές της Ευρωπαϊκής Ένωσης υιοθέτησαν σήμερα ψήφισμα με το οποίο σκιαγράφησαν τις κόκκινες γραμμές για τις διετείς διαπραγματεύσεις διαζυγίου με τη Βρετανία, ενώ απέρριψαν τις προσπάθειες της Βρετανίδας πρωθυπουργού Τερέζα Μέι να αναγνωριστεί η θετική στάση του Γιβραλτάρ απέναντι στην ΕΕ στο βρετανικό δημοψήφισμα.

Σε μια επίδειξη ενότητας, το κείμενο των ευρωβουλευτών επανέλαβε τις ίδιες προτεραιότητες που έθεσε ο Ντόναλντ Τουσκ στο προσχέδιο με τις κατευθυντήριες γραμμές της διαπραγμάτευσης, που δημοσιεύθηκε την περασμένη εβδομάδα.

Το κοινοβούλιο επιθυμεί οι διαπραγματεύσεις για τη μελλοντική σχέση της Βρετανίας με την ΕΕ να ξεκινήσουν μόνο αφότου σημειωθεί «σημαντική πρόοδος» επάνω στο κόστος εξόδου της χώρας από το μπλοκ, επάνω στο θέμα των ιρλανδικών συνόρων και στα δικαιώματα των τριών εκατομμυρίων Ευρωπαίων πολιτών στη Βρετανία και του ενός εκατομμυρίου που ζει και εργάζεται σε ευρωπαϊκές χώρες.

Ο Βρετανός υφυπουργός για το Brexit Ρόμπιν Γουόκερ τόνισε πως αυτή είναι «θετική κίνηση», παρότι η Βρετανία θα προτιμούσε να ξεκινήσει τις εμπορικές διαπραγματεύσεις το συντομότερο δυνατό. Ανέφερε απευθυνόμενος στους δημοσιογράφους από το Στρασβούργο ότι η χώρα του επίσης βάζει τα δικαιώματα των πολιτών πρώτα στη διαδικασία του Brexit.

Με μια μικρή παρέκκλιση από το προσχέδιο του Τουσκ, το ψήφισμα του ευρωκοινοβουλίου υπονοεί την πιθανότητα η Βρετανία να αντιστρέψει τη διαδικασία του Brexit, τονίζοντας εντούτοις πως αυτό θα είναι δυνατό μόνο με την ομόφωνη έγκριση και των 27.

«Η πόρτα είναι ανοικτή, αν η Βρετανία αλλάξει γνώμη», τόνισε ο Τζιάνι Πιτέλα, επικεφαλής της ευρωπαϊκής κεντροαριστεράς, της δεύτερης μεγαλύτερης ευρωπαϊκής κομματικής ομάδας στο κοινοβούλιο. Οι Πράσινοι εξέφρασαν παρόμοια επιθυμία.

Η συντηρητική ομάδα προσπάθησε να κρατήσει τις αποστάσεις της από μια τέτοια δήλωση, παρότι στήριξε το ψήφισμα. «Έξοδος σημαίνει έξοδος», σχολίασε ο Μάνφρεντ Βέμπερ, επικεφαλής των Λαϊκών.

Το ψήφισμα επιτρέπει επίσης μεταβατικές συμφωνίες για μια ομαλή βρετανική αποχώρηση, αν και προβλέπει πως αυτές δεν μπορούν να διαρκέσουν για περισσότερο από τρία χρόνια. Ακόμη, οι βουλευτές επέμειναν πως στο τέλος της διαδικασίας η Βρετανία δεν μπορεί να περιμένει καλύτερους όρους από αυτούς που απολάμβανε όσο ήταν μέλος της ΕΕ.

Τέλος, το ευρωκοινοβούλιο απέρριψε δύο σχεδόν πανομοιότυπες τροποποιήσεις που θα προσέθεταν στο κείμενο αναφορά στην υπέρ της ΕΕ ψήφο του Γιβραλτάρ στο περσινό δημοψήφισμα, μια κίνηση που σκοπό είχε να υπενθυμίσει ότι οι κάτοικοί του στηρίζουν την ΕΕ, αλλά ταυτόχρονα επιθυμούν να παραμείνουν στη Βρετανία.

Η ανακοίνωση του ευρωκοινοβουλίου

Με μεγάλη πλειοψηφία (516 ψήφους υπέρ, 133 κατά και 50 αποχές) οι ευρωβουλευτές υιοθέτησαν το επίσημο ψήφισμα που ορίζει τις βασικές αρχές και τις προϋποθέσεις που θέτει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για την έγκριση της συμφωνίας αποχώρησης του Ηνωμένου Βασιλείου. Η οποιαδήποτε συμφωνία επιτευχθεί μετά το πέρας των διαπραγματεύσεων θα χρειαστεί την έγκριση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, προκειμένου να μπορέσει να τεθεί σε ισχύ.

Το σχέδιο ψηφίσματος εστιάζει στη διασφάλιση των ίσων δικαιωμάτων για τους πολίτες της ΕΕ που ζουν στη Βρετανία και τους Βρετανούς πολίτες που ζουν στην ΕΕ. Τονίζει, επίσης, ότι το Ηνωμένο Βασίλειο παραμένει μέλος της ΕΕ μέχρι την επίσημη ημερομηνία αποχώρησής του και αυτό συνεπάγεται δικαιώματα αλλά και υποχρεώσεις, συμπεριλαμβανομένων των οικονομικών υποχρεώσεων που μπορεί να επεκταθούν και πέρα από την ημερομηνία αποχώρησης.

Το ψήφισμα τονίζει ότι «ανεξαρτήτως της έκβασής τους, οι διαπραγματεύσεις για τη μελλοντική σχέση της Ευρωπαϊκής Ένωσης με το Ηνωμένο Βασίλειο δεν είναι δυνατό να περιλαμβάνουν οποιονδήποτε συμψηφισμό μεταξύ της εσωτερικής και εξωτερικής ασφάλειας, περιλαμβανομένης της αμυντικής συνεργασίας, αφενός, και της μελλοντικής οικονομικής σχέσης, αφετέρου».

Το ΕΚ αντιτίθεται σε οποιαδήποτε μελλοντική συμφωνία μεταξύ της ΕΕ και του Ηνωμένου Βασιλείου, η οποία θα περιείχε αποσπασματικές ή τομεακές διατάξεις, μεταξύ άλλων για χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες και επαναλαμβάνει το αδιαίρετο των τεσσάρων ελευθεριών της ενιαίας αγοράς: την ελεύθερη κυκλοφορία των εμπορευμάτων, των κεφαλαίων, των υπηρεσιών και των ατόμων.

Επισημαίνει ότι εφόσον σημειωθεί «ουσιαστική πρόοδος» προς την κατεύθυνση μιας συμφωνίας αποχώρησης, θα μπορούσαν να ξεκινήσουν συνομιλίες σχετικά με ενδεχόμενες μεταβατικές ρυθμίσεις με βάση το προβλεπόμενο πλαίσιο για το μέλλον του Ηνωμένου Βασιλείου με την ΕΕ. Οι εν λόγω μεταβατικές συμφωνίες δεν θα πρέπει να διαρκέσουν πάνω από τρία χρόνια, ενώ «μια συμφωνία σχετικά με τις μελλοντικές σχέσεις μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Ηνωμένου Βασιλείου ως τρίτης χώρας μπορεί να συναφθεί μόνον από τη στιγμή που το Ηνωμένο Βασίλειο έχει αποχωρήσει από την Ευρωπαϊκή Ένωση».

Προτεραιότητα οι πολίτες

«Η εντολή και οι διαπραγματευτικές οδηγίες που ισχύουν καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας διαπραγμάτευσης πρέπει να αντικατοπτρίζουν πλήρως τις θέσεις και τα συμφέροντα των πολιτών της ΕΕ-27, συμπεριλαμβανομένων εκείνων της Ιρλανδίας, δεδομένου ότι το εν λόγω κράτος-μέλος θα επηρεαστεί ιδιαίτερα από την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ», σημειώνει το ψήφισμα.

Αναγνωρίζει ότι στη συμφωνία αποχώρησης θα πρέπει να υπάρχει πρόβλεψη για την ιδιαίτερη θέση της νήσου της Ιρλανδίας και τις ειδικές περιστάσεις που αντιμετωπίζει και ζητά να χρησιμοποιηθούν όλα τα μέσα και να ληφθούν όλα τα απαραίτητα μέτρα, προκειμένου να μετριαστούν οι επιπτώσεις της αποχώρησης του Ηνωμένου Βασιλείου στα σύνορα μεταξύ Ιρλανδίας και Βόρειας Ιρλανδίας. Υποστηρίζει ακόμη ότι είναι απολύτως αναγκαίο να διασφαλιστεί η συνέχεια και η σταθερότητα στην ειρηνευτική διαδικασία στη Βόρεια Ιρλανδία και να αποφευχθεί η επιστροφή σε σύνορα με μεθοριακούς ελέγχους.

Το ψήφισμα προειδοποιεί ότι οιαδήποτε υποβάθμιση των δικαιωμάτων που συνδέονται με την ελεύθερη κυκλοφορία πριν από την ημερομηνία αποχώρησης του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ θα ήταν αντίθετη προς το δίκαιο της Ένωσης και καλεί την ΕΕ των 27 να εξετάσει με ποιον τρόπο μπορεί να αντιμετωπιστεί ο φόβος των πολιτών του ΗΒ για ενδεχόμενη απώλεια των δικαιωμάτων που απολαύουν σήμερα.

Βασικές αρχές διαπραγμάτευσης

Οι ευρωβουλευτές ζητούν και από τις δύο πλευρές να ενεργήσουν με καλή πίστη και πλήρη διαφάνεια, έτσι ώστε να εξασφαλιστεί η ομαλή έξοδος της χώρας από την Ένωση.

Το ψήφισμα προειδοποιεί ότι «θα ήταν αντίθετο προς το δίκαιο της Ένωσης αν το Ηνωμένο Βασίλειο άρχιζε, πριν από την αποχώρησή του, διαπραγματεύσεις για πιθανές εμπορικές συμφωνίες με τρίτες χώρες» προσθέτοντας επίσης ότι «οποιαδήποτε διμερής συμφωνία μεταξύ ενός ή περισσότερων από τα παραμένοντα κράτη μέλη και του Ηνωμένου Βασιλείου, η οποία δεν έχει συμφωνηθεί από την ΕΕ των 27, σχετικά με θέματα που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της παρούσας συμφωνίας αποχώρησης θα ήταν σε αντίθεση με τις Συνθήκες».

Οι υποχρεώσεις του ΗΒ

Το ΕΚ τονίζει ότι το Ηνωμένο Βασίλειο οφείλει να τιμήσει όλες τις νομικές, δημοσιονομικές και χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις του, συμπεριλαμβανομένων των δεσμεύσεων στο πλαίσιο του τρέχοντος πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου, που καθίστανται ληξιπρόθεσμες μέχρι την ημερομηνία της αποχώρησής του και μετά.

Ενεργή συμμετοχή του ΕΚ

Το ΕΚ σημειώνει ότι «διατηρεί το δικαίωμα να αποσαφηνίσει τη θέση του σχετικά με τις διαπραγματεύσεις Ευρωπαϊκής Ένωσης-Ηνωμένου Βασιλείου, και, εάν κριθεί απαραίτητο, να εγκρίνει και άλλα ψηφίσματα, μεταξύ άλλων για συγκεκριμένα θέματα ή τομεακά ζητήματα, υπό το φως της προόδου ή μη των εν λόγω διαπραγματεύσεων».

Συζήτηση στην ολομέλεια

Ο κρίσιμος ρόλος των ευρωβουλευτών κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων τονίστηκε από τον πρόεδρο της Επιτροπής Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ και τον διαπραγματευτή της ΕΕ για το Brexit Μισέλ Μπαρνιέ, οι οποίοι έλαβαν μέρος στη σημερινή συζήτηση στην ολομέλεια.

Ανοίγοντας τη συζήτηση, ο πρόεδρος του ΕΚ, Αντόνιο Ταγιάνι, δήλωσε ότι «η ψηφοφορία στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα είναι καθοριστική για την τελική έκβαση των όρων αποχώρησης του Ηνωμένου Βασιλείου και για τις μελλοντικές σχέσεις ΕΕ-Ηνωμένου Βασιλείου. Οι πρόσφατες τρομοκρατικές επιθέσεις κατέστησαν σαφές ότι όλες οι ευρωπαϊκές χώρες θα πρέπει να συνεχίσουν να εργάζονται στενά μεταξύ τους».

Όλες οι πολιτικές ομάδες τόνισαν ότι χρειάζεται να δοθεί προτεραιότητα στην προστασία των συμφερόντων των πολιτών που πλήττονται περισσότερο από το Brexit. Η πλειοψηφία των επικεφαλής των πολιτικών ομάδων υπογράμμισε επίσης ότι ναι μεν είναι σημαντικό να διεξαχθούν οι συνομιλίες σε ήρεμο κλίμα, ωστόσο η ΕΕ των 27 θα πρέπει να παραμείνει ενωμένη και να υπερασπιστεί σθεναρά τα συμφέροντά της.