«Μαύρη λίστα» φορολογικών παραδείσων στήνει η Κομισιόν

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προωθεί τις εργασίες για την κατάρτιση του πρώτου κοινού καταλόγου της ΕΕ μη συνεργάσιμων περιοχών φορολογικής δικαιοδοσίας με την υποβολή προκαταρκτικής αξιολόγησης («πίνακα αποτελεσμάτων») όλων των τρίτων χωρών σύμφωνα με βασικούς δείκτες.

Εναπόκειται πλέον στα κράτη μέλη της ΕΕ να επιλέξουν ποιες χώρες θα πρέπει να ελεγχθούν διεξοδικότερα κατά τους προσεχείς μήνες, ώστε να εντοπιστούν με ακρίβεια οι χώρες που δεν τηρούν τους κανόνες όσον αφορά στη φορολογία.

Όπως θυμίζει η σχετική ανακοίνωση, τον Ιανουάριο 2016, η Επιτροπή δρομολόγησε διαδικασία τριών σταδίων για την κατάρτιση κοινού καταλόγου της ΕΕ, ως μέρος του ευρύτερου θεματολογίου της για την πάταξη της φοροδιαφυγής και της φοροαποφυγής. Ένας κοινός ενωσιακός κατάλογος των μη συνεργάσιμων περιοχών δικαιοδοσίας θα έχει μεγαλύτερη βαρύτητα απ’ ό,τι το σημερινό μωσαϊκό εθνικών καταλόγων κατά τη διαπραγμάτευση με τρίτες χώρες που αρνούνται να συμμορφωθούν με τα διεθνή πρότυπα χρηστής φορολογικής διακυβέρνησης. Ένας κατάλογος της ΕΕ θα αποτρέψει επίσης όσους προβαίνουν σε επιθετικό φορολογικό σχεδιασμό να χρησιμοποιούν καταχρηστικά τις αναντιστοιχίες μεταξύ των διαφόρων εθνικών συστημάτων.

Στόχος είναι να δημοσιευθεί ο οριστικός κατάλογος των μη συνεργάσιμων περιοχών δικαιοδοσίας έως το τέλος του 2017. Τα κράτη μέλη έχουν ήδη εκφράσει την υποστήριξή τους στην εν λόγω προσέγγιση, την οποία στηρίζει επίσης σθεναρά το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Ο κ. Πιερ Μοσκοβισί, Επίτροπος Οικονομικών και Δημοσιονομικών Υποθέσεων, Φορολογίας και Τελωνείων, δήλωσε σχετικά: «Η ΕΕ λαμβάνει σοβαρά υπόψη τις διεθνείς της δεσμεύσεις όσον αφορά στη χρηστή διακυβέρνηση. Είναι συνεπώς εύλογο να αναμένουμε το ίδιο ακριβώς από τους διεθνείς εταίρους μας. Επιθυμούμε να διεξάγουμε αμερόληπτες και ανοιχτές συζητήσεις με τους εταίρους μας για φορολογικά θέματα που μας αφορούν όλους στη διεθνή κοινότητα. Ο κατάλογος της ΕΕ θα αποτελέσει το εργαλείο μας για την αντιμετώπιση τρίτων χωρών που αρνούνται να τηρήσουν τους κανόνες».

Ο τρόπος με τον οποίο καταρτίστηκε ο πίνακας αποτελεσμάτων

Στόχος του πίνακα αποτελεσμάτων της Επιτροπής είναι να βοηθήσει τα κράτη μέλη να καθορίσουν με ποιες χώρες η ΕΕ θα πρέπει να αρχίσει διάλογο σχετικά με τα ζητήματα χρηστής φορολογικής διακυβέρνησης. Ο πίνακας αποτελεσμάτων έχει σχεδιαστεί ως κίνητρο έναρξης της διαδικασίας και για να συμβάλει στην επιλογή των κρατών μελών κατά τη λήψη της απόφασης σχετικά με το ποιες χώρες θα πρέπει να ελεγχθούν αρχικά.

Όλες οι τρίτες χώρες και οι περιοχές φορολογικής δικαιοδοσίας στον κόσμο εξετάστηκαν προκειμένου να προσδιοριστεί ο κίνδυνος που αντιπροσωπεύουν για τη διευκόλυνση της φοροαποφυγής. Η εν λόγω προκαταρκτική αξιολόγηση βασίστηκε σε ένα ευρύ φάσμα ουδέτερων και αντικειμενικών δεικτών, συμπεριλαμβανομένων των οικονομικών δεδομένων, της οικονομικής δραστηριότητας, των θεσμικών και νομικών δομών και των βασικών προτύπων χρηστής φορολογικής διακυβέρνησης.

Ως πρώτο στάδιο, ο πίνακας αποτελεσμάτων παρουσιάζει τεκμηριωμένα στοιχεία για κάθε χώρα σύμφωνα με τρεις ουδέτερους δείκτες: τους οικονομικούς δεσμούς με την ΕΕ, την οικονομική δραστηριότητα και τους δείκτες σταθερότητας. Οι περιοχές δικαιοδοσίας που είναι ιδιαίτερα αντιπροσωπευτικές των τριών αυτών κατηγοριών εξετάζονται στη συνέχεια στο πλαίσιο δεικτών κινδύνου, όπως το επίπεδο διαφάνειάς τους ή η δυνητική χρήση προτιμησιακών φορολογικών καθεστώτων.

Η προκαταρκτική αξιολόγηση δεν αποτελεί απόφαση για τις τρίτες χώρες, ούτε συνιστά προκαταρκτικό κατάλογο της ΕΕ. Ορισμένες χώρες μπορούν να κατέχουν υψηλή θέση όσον αφορά τους δείκτες στον πίνακα αποτελεσμάτων για πολλούς λόγους, ακόμη και όταν δεν συνιστούν απειλή για τις φορολογικές βάσεις των κρατών μελών. Στόχος είναι να βοηθηθούν τα κράτη μέλη στην καλύτερη εστίαση των χωρών κατά τη λήψη απόφασης για περαιτέρω έλεγχο από πλευράς χρηστής φορολογικής διακυβέρνησης, που αποτελεί το επόμενο στάδιο της διαδικασίας κατάρτισης καταλόγου της ΕΕ. Η ΕΕ θα συνεργαστεί στενά με τον ΟΟΣΑ κατά τη διαδικασία κατάρτισης του καταλόγου και θα λάβει υπόψη την αξιολόγηση των προτύπων διαφάνειας των περιοχών δικαιοδοσίας του ΟΟΣΑ.

Επόμενα στάδια

Η προκαταρκτική αξιολόγηση υποβλήθηκε στους εμπειρογνώμονες των κρατών μελών στην Ομάδα Εργασίας για τον Κώδικα Δεοντολογίας όσον αφορά τη Φορολογία των Επιχειρήσεων του Συμβουλίου, στις 14 Σεπτεμβρίου. Βάσει των αποτελεσμάτων, η Ομάδα για τον Κώδικα Δεοντολογίας θα καθορίσει τις σχετικές περιοχές δικαιοδοσίας που θα υποβληθούν σε έλεγχο και οι οποίες θα πρέπει να εγκριθούν από τους υπουργούς Οικονομικών πριν το τέλος του έτους. Ο έλεγχος των επιλεγμένων χωρών θα πρέπει να αρχίσει τον προσεχή Ιανουάριο, με στόχο την κατάρτιση ενός πρώτου καταλόγου της ΕΕ των μη συνεργάσιμων περιοχών φορολογικής δικαιοδοσίας πριν το τέλος του 2017.