Η καυτή ατζέντα του φετινού Νταβός

Μπορεί το θέμα του φετινού Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ στο Νταβός της Ελβετίας να είναι η τεχνολογία και η «Τέταρτη Βιομηχανική Επανάσταση», όμως στο επίκεντρο των συζητήσεων της επιχειρηματικής και πολιτικής ελίτ θεωρείται βέβαιο ότι θα βρεθούν «παλιά» θέματα, τα οποία εξακολουθούν να ταλανίζουν τον κόσμο -όπως για παράδειγμα η πρόσφατη αστάθεια στην κινεζική αγορά, η νομισματική πολιτική των κεντρικών τραπεζών, η νέα τάξη πραγμάτων στην πετρελαϊκή αγορά, και φυσικά η τρομοκρατία και οι γεωπολιτικές εντάσεις.

Το CNBC, έχοντας μιλήσει με ορισμένους ανθρώπους-κλειδιά που συμμετέχουν στο φετινό Νταβός, παρουσιάζει τα βασικά ζητήματα που θα συζητηθούν.

Ανώμαλη προσγείωση στην Κίνα

Λίγο πριν την έναρξη στις 20 Ιανουαρίου του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ, τα βλέμματα είναι στραμμένα στα ανατολικά, στο «ξεπούλημα» των κινεζικών μετοχών εν μέσω φόβων ότι η χώρα ίσως οδεύει προς «ανώμαλη προσγείωση», αλλά και ανησυχιών για τις κινήσεις νομισματικής πολιτικής της Λαϊκής Τράπεζας της Κίνας.

Η Chief Investment Officer της Aberdeen Asset Management, Anne Richards, σχολιάζει πως οι ανησυχίες αυτές ίσως είναι υπερβολικές. «Βλέπουμε μια επιβράδυνση στην Κίνα, με την ανάπτυξη του ΑΕΠ πιθανότατα γύρω στο 6-6,5% το 2016, ωστόσο η ανάπτυξη αυτή εξακολουθεί να είναι υπερδιπλάσια αυτής που βλέπουμε στις ανεπτυγμένες αγορές».

Η Richards σημειώνει πως δεν βρίσκεται ακόμα στο «στρατόπεδο» αυτών που βλέπουν «ανώμαλη προσγείωση» στην Κίνα, όμως η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου σίγουρα θα αποτελέσει ένα μεγάλο ζήτημα φέτος.

Γεωπολιτική και τρομοκρατία

Πέρυσι κατεγράφησαν αρκετές θετικές εξελίξεις στη γεωπολιτική, όπως η ιστορική συμφωνία για τα πυρηνικά του Ιράν, το γεγονός ότι τέθηκε υπό έλεγχο ο θανατηφόρος ιός Έμπολα, η βελτίωση των σχέσεων ΗΠΑ-Κούβας, αλλά και η παγκόσμια συμφωνία για το κλίμα στο Παρίσι.

Ωστόσο, η χρονιά σημαδεύτηκε και από μεγάλες τρομοκρατικές επιθέσεις κατά δυτικών -κυρίως από τα χέρια της τρομοκρατικής οργάνωσης Ισλαμικό Κράτος-, και οι δύο επιθέσεις σε ευρωπαϊκό έδαφος –η μία κατά του σατιρικού γαλλικού περιοδικού Charlie Hebdo και η άλλη στην καρδιά του Παρισιού τον Νοέμβριο, από την οποία έχασαν τη ζωή τους 130 άνθρωποι.

Στην τρομοκρατική απειλή έρχονται να προστεθούν η πτώση των τιμών του πετρελαίου και η κλιμάκωση της έντασης μεταξύ των μεγάλων πετρελαιοπαραγωγικών χωρών Ιράν και Σαουδικής Αραβίας στη Μέση Ανατολή, αλλά και το μέλλον της εύθραυστης πολιτικής και οικονομικής ένωσης της Ευρώπης, τα οποία επίσης θα αποτελέσουν σημεία αναφοράς το 2016.

Ο αντιπρόεδρος της Blackstone, John Studzinski, εκτιμά πως η προσοχή του φόρουμ θα στραφεί από τη νομισματική πολιτική και τον οικονομικό κύκλο σε «αυτό που έχει μετατραπεί σε έναν πρωτοφανή γεωπολιτικό κύκλο».

«Το 'ζουμί' είναι στην πραγματικότητα πως στην Ευρώπη ο γεωπολιτικός κύκλος συναντά τον οικονομικό κύκλο, διότι η Ευρωπαϊκή Ένωση και ο πιθανός κατακερματισμός της εξακολουθεί να είναι μια από τις μεγαλύτερες –αν όχι η μεγαλύτερη- οικονομική ζώνη του κόσμου, και αυτό από μόνο του αποτελεί μια τεράστια πρόκληση για την ηγεσία της ΕΕ», δήλωσε στο CNBC.

Διαφορετικές νομισματικές πολιτικές

Το περασμένο έτος κυριάρχησε η αβεβαιότητα για τον χρονισμό της αύξησης των αμερικανικών επιτοκίων -της πρώτης μετά από σχεδόν μια δεκαετία. Στο τέλος, και μετά από τις πολλές νύξεις προς τις αγορές, η Federal Reserve αύξησε τα επιτόκιά της κατά 0,25%, κίνηση η οποία τελικά δεν επηρέασε τόσο τις αγορές.

Όμως, αν και η Fed στράφηκε στη σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής, στην Ευρώπη, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα χαλάρωσε ακόμα περισσότερο τη νομισματική πολιτική της σε μια προσπάθεια να τονώσει την ανάπτυξη και να αποσοβήσει τον αποπληθωρισμό. Το θέμα της διαφοροποίησης της νομισματικής πολιτικής και η πιθανή επίπτωσή της στην παγκόσμια οικονομία θα είναι «το μεγάλο ερώτημα του 2016», σύμφωνα με τη Richards.

«Στο παρελθόν υπήρξαν περίοδοι όπου όταν η επιτοκιακή πολιτική των ΗΠΑ διαφοροποιούνταν από την ευρωπαϊκή, αυτό έτεινε να μην έχει καλή κατάληξη για την Ευρώπη, σε αντίθεση με τις ΗΠΑ», σχολιάζει.

«Όμως νομίζω πως τα 'απόνερα' του 2015 και οι πρώτες μέρες του 2016, με την αστάθεια στις αγορές, αν μη τι άλλο έχουν αποτρέψει το ενδεχόμενο περαιτέρω αυξήσεων στις ΗΠΑ -σίγουρα μέχρι το β' εξάμηνο του έτους-, κάτι που ίσως σημαίνει πως η διαφοροποίηση είναι λιγότερο ακραία απ' όσο πιστεύαμε ότι θα ήταν».

Η ευρωπαϊκή ηγεσία σε κρίση

Ο εμφύλιος πόλεμος στη Συρία μπαίνει πλέον στον πέμπτο χρόνο του και παρά την απόσταση της χώρας από την ευρωπαϊκή ήπειρο, η Ευρώπη έχει «νιώσει στο πετσί της» τον εμφύλιο, καθώς πάνω από ένα εκατομμύριο πρόσφυγες, κυρίως από τη Μέση Ανατολή, έχουν φτάσει σε ευρωπαϊκό έδαφος.

Η Γερμανία ηγήθηκε του ανοίγματος των συνόρων της Ευρώπης και εκτιμάται πως το 2015 εισήλθαν συνολικά στη χώρα ένα εκατομμύριο μετανάστες. Αν και η καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ χειροκροτήθηκε για τον τρόπο με τον οποίον ηγήθηκε της ευρωπαϊκής αντίδρασης, ωστόσο η πολιτική των «ανοικτών συνόρων» της δέχεται πυρά, μετά το περιστατικό των μαζικών σεξουαλικών επιθέσεων κατά γυναικών στη Γερμανία την παραμονή της Πρωτοχρονιάς, που φέρονται να έγιναν από άνδρες αραβικής και βορειοαφρικανικής καταγωγής. Το περιστατικό αυτό έχει επίσης αναδειχθεί σε «καλό χαρτί» για τις δεξιές πολιτικές ομάδες της Ευρώπης.

Ο Mark Malloch Brown, συν-πρόεδρος της Επιτροπής του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ για τις Επιχειρήσεις και τη Βιώσιμη Ανάπτυξη, δήλωσε στο CNBC πως τα γεωπολιτικά ζητήματα που επηρεάζουν την Ευρώπη, όπως η μετανάστευση, απαιτούν περισσότερη προσοχή και πως οι πολιτικοί ηγέτες θα μπορούσαν να εκμεταλλευτούν το Νταβός ως μια ευκαιρία για να συζητήσουν τα ζητήματα αυτά.

«Η Ευρώπη είναι αυτή τη στιγμή ένα 'μάτσο' πολιτικών κρίσεων που δεν έχουν επιλυθεί, η σημαντικότερη εκ των οποίων πιθανότατα είναι η μεταναστευτική. Όμως, οι πολιτικές επιπτώσεις της μετανάστευσης, τόσο στην Ευρώπη όσο και στη γειτονιά της, και η αποτυχία αντιμετώπισης της ρίζας της μαζικής μετακίνησης ανθρώπων από τη Μέση Ανατολή και την Αφρική, είναι αυτά που αποτελούν τη θεμελιώδη απειλή για το ευρωπαϊκό ιδανικό».

Από την πλευρά του, ο Studzinski σημείωσε πως υπάρχει κίνδυνος η Ευρώπη να απειλείται ως αποτέλεσμα της πόλωσης των αριστερών και δεξιών ομάδων της ηπείρου, διχασμός που εντείνεται από τη μεταναστευτική κρίση.

«Η Ευρώπη πρέπει να αρχίσει να ακούει τον εαυτό της και να προσπαθήσει να διατηρήσει το όραμά της, διότι είναι ένα από τα μεγαλύτερα success stories των τελευταίων 40 ετών, όμως υπάρχει ανάγκη να ακούσει λίγο περισσότερο και να προχωρήσει σε διασυνοριακή συνεργασία. Αυτή τη στιγμή έχουμε το αντίθετο, με τους λαούς να στήνουν φράχτες λόγω των προσφύγων και να αναπτύσσουν τοπικές λαϊκιστικές και εθνικιστικές απόψεις, και αυτή είναι η συνταγή για μεγάλες φασαρίες».