Ανισότητα: 16.000 οικογένειες ελέγχουν τον πλούτο στις ΗΠΑ

Τη διεύρυνση της ανισότητας στις ΗΠΑ σε επίπεδα ρεκόρ έρχεται να επιβεβαιώσει μια νέα πανεπιστημιακή έρευνα που δημοσιεύτηκε τον περασμένο μήνα από τους καθηγητές Emanuel Saez και Gabriel Zucman. 

Στο διάσημο βιβλίο του «Capital in the Twenty First Century», o Thomas Piketty υποστηρίζει ότι η ανισότητα στις σύγχρονες ανεπτυγμένες οικονομίες αυξάνεται σε προπολεμικά επίπεδα.

Η θέση αυτή έχει υιοθετηθεί από πολλούς οπαδούς του Γάλλου οικονομολόγου, αλλά έχει δεχθεί και πολλές επικρίσεις. Ο Chris Giles των Financial Times αμφισβήτησε τα στατιστικά δεδομένα στα οποία βασίζονται οι διαπιστώσεις του κ. Piketty.

Τον Bρετανό αρθρογράφο διαψεύδει η έρευνα των Saez και Zucman, η οποία δείχνει ότι η ανισότητα, τουλάχιστον στις ΗΠΑ, έχει σημειώσει μεγάλη άνοδο τις τελευταίες δεκαετίες και μάλιστα μεγαλύτερη από αυτή που υπολογίζει ο Piketty και άλλοι οικονομολόγοι πριν από αυτόν.

Όπως επισημαίνει ο Economist, οι καθηγητές του Μπέρκλεϊ και του LSE εκτιμούν πως οι προηγούμενες μετρήσεις της ανισότητας είχαν υποτιμήσει σημαντικά το μερίδιο του πλούτου που βρίσκεται στα χέρια των πάρα πολύ πλούσιων πολιτών.

Στην έρευνα με τίτλο «Wealth Inequality in the United States since 1913: Evidence from Capitalized Income Tax Data» οι δύο οικονομολόγοι εξετάζουν το μερίδιο του πλούτου που έχει το φτωχότερο 90% των νοικοκυριών σε σχέση με αυτό των νοικοκυριών που βρίσκονται στο 0,1%.

Στα τέλη του 1920 το φτωχότερο 90% είχε μόλις το 16% του πλούτου, αρκετά λιγότερο από το 25% που κατείχε το πλουσιότερο 0,1% πριν από το κραχ του 1929. Από την αρχή της κρίσης ως το τέλος του Β΄Παγκοσμίου Πολέμου, το μερίδιο της μεσαίας τάξης σημείωσε σταθερή άνοδο, εξαιτίας κυρίως της κατάρρευσης των πλουσιότερων νοικοκυριών. Από εκεί και έπειτα, το μερίδιο της μεσαίας τάξης αυξανόταν ανάλογα με την άνοδο του εθνικού πλούτου, κυρίως λόγω της ανόδου των εισοδημάτων και του μεγαλύτερου ποσοστού ιδιοκτησίας μετοχών και κατοικιών.

Στις αρχές του 1980, το μερίδιο του πλούτου που είχε στην κατοχή της η μεσαία τάξη είχε αυξηθεί στο 36%, περίπου τέσσερις φορές από αυτό που έλεγχε το ανώτατο 0,1%.

Από τις αρχές του 1980, ωστόσο, η τάση αυτή αντιστράφηκε. Το μερίδιο του πλούτου των νοικοκυριών της μεσαίας τάξης έχει πραγματοποιήσει βουτιά. Σύμφωνα με την έρευνα των Saez και Zucman η βουτιά αυτή οφείλεται εν μέρει στην αδύναμη ανάπτυξη στα μεσαία εισοδήματα. Τα πραγματικά εισοδήματα για το κορυφαίο 1% αυξάνονταν 3,4% τον χρόνο από το 1986 ως το 2012, ενώ αυτών του φτωχότερου 90% κατά 0,7%.

Αλλά οι Saez και Zucman εκτιμούν πως η κυριότερη αιτία είναι η εκτόξευση του χρέους των νοικοκυριών. Η αύξηση στην αξία των κατοικιών δεν βοήθησε πολύ στην αύξηση του πλούτου της μεσαίας τάξης, από τη στιγμή που αυξήθηκε και το κόστος των δανείων. Η ύφεση του 2007 βούλιαξε τις τιμές των κατοικιών, αλλά άφησε άθικτο το χρέος, περιορίζοντας ακόμα περισσότερο τον πλούτο της μεσαίας τάξης.

Οι πολύ πλούσιοι έχουν γίνει πολύ πλουσιότερoι

Στον αντίποδα, η περιουσία των πλουσίων έχει αυξηθεί, ειδικά για όσους βρίσκονται πολύ ψηλά στην εισοδηματική πυραμίδα. Οι 16.000 οικογένειες που αποτελούν σήμερα το πλουσιότερο 0,01% ελέγχουν το 11,2% του συνολικού πλούτου. Το ποσοστό αυτό είναι ίσο με τα επίπεδα του 1916 και είναι το υψηλότερο που έχει καταγραφεί ποτέ.

Tην ίδια ώρα μικρότερη είναι η αύξηση του μεριδίου για το 0,1%. Οι 160.000 οικογένειες που αποτελούν το πλουσιότερο 0,1% έχουν στα χέρια τους το 22% του συνολικού πλούτου στις ΗΠΑ. Το ποσοστό αυτό είναι λίγο κάτω από το ρεκόρ του 1929 και όσο κατέχει και το φτωχότερο 90%. Εντωμεταξύ, το μερίδιο του πλούτου που κατέχουν οι οικογένειες από το 99% ως το 90% έχει υποχωρήσει την τελευταία δεκαετία, αλλά όχι στον ίδιο βαθμό όσο του φτωχότερου 90%.

Πηγή Economist