Jim O’Neill: Γιατί οι BRICS ήρθαν για να μείνουν

Η ίδρυση αναπτυξιακής τράπεζας αποτελεί μια ηχηρή διάψευση για όσους υποστηρίζουν πως ήρθε το τέλος του «οικονομικού φαινομένου» των BRICS, γράφει σε έκθεσή του στο Bruegel ο «νονός» του διάσημου όρου, Jim O’Neill.

Όπως αναφέρει ο J. O’Neill, οι προηγούμενες σύνοδοι των ηγετών των BRICS δεν είχαν καταλήξει σε κάποια συγκεκριμένη συμφωνία για την αναπτυξιακή τράπεζα, καθώς υπήρχαν διαφωνίες για το πού θα είναι η έδρα και πώς θα κεφαλαιοποιηθεί. Στην τελευταία σύνοδο στη Φορταλέζα της Βραζιλίας, υπήρξε συμφωνία όχι μόνο για αυτά τα δύο ζητήματα, αλλά και στο ότι ο πρόεδρος της τράπεζας θα είναι Ινδός. Aν και ακόμα δεν έχουν καθοριστεί τα σχέδια που θα χρηματοδοτηθούν, ο J. O’Neill τονίζει ότι υπάρχουν πολλές δυνατότητες για τη στήριξη έργων σε δρόμους και σιδηροδρόμους, τις εναλλακτικές μορφές ενέργειας, το καθαρό νερό και την αντίσταση στα αντιβιοτικά.

Σύμφωνα με τον ίδιο, αν οι ηγέτες των πέντε κρατών (Βραζίλια, Ρωσία, Κίνα, Ινδία, Ν. Αφρική) δεν κατέληγαν σε συμφωνία στη Φορταλέζα, οι φωνές για το τέλος του οικονομικού φαινομένου των BRICS θα γίνονταν ακόμα πιο δυνατές.

Η οικονομική επιρροή των BRICS έχει αυξηθεί

Ο J. O’Neill επισημαίνει ότι πολλοί θεωρούν πως η όλη ιδέα των BRICs είναι λανθασμένη, επειδή εκτός από το ότι είναι πολυπληθείς, οι τέσσερις χώρες δεν έχουν κάτι άλλο κοινό μεταξύ τους. Συγκεκριμένα, οι δύο είναι δημοκρατίες και οι άλλες δύο, η Κίνα και η Ρωσία, δεν είναι. Επίσης οι δύο, Βραζιλία και Ρωσία, είναι μεγάλοι παραγωγοί αγαθών, ενώ οι άλλες δύο όχι. Αλλά και οι διαφορές στο βιοτικό επίπεδο είναι πολύ μεγάλες. Το κατά κεφαλήν εισόδημα στη Βραζιλία και τη Ρωσία υπερβαίνει τα $10.000, στην Κίνα είναι κάπου στα $7.000 με $8.000, ενώ στην Ινδία δεν ξεπερνάει τα $2.000 (ο J. O'Neill γράφει πως στην ανάλυσή του δεν περιλαμβάνει και τη Ν. Αφρική, καθώς η οικονομία της είναι πολύ μικρή και δεν ανήκει στην ίδια οικονομική σφαίρα με τις υπόλοιπες τέσσερις). 

Eν τω μεταξύ, πολλοί θεωρούν πως ο μόνος λόγος που η Βραζιλία και η Ρωσία σημείωσαν υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης την τελευταία δεκαετία ήταν η έκρηξη στις τιμές των αγαθών. Την ίδια ώρα, οι ίδιοι που τα ισχυρίζονται αυτά προβλέπουν ότι κάποια στιγμή η Κίνα θα αποδυναμωθεί από τις αντιφάσεις του μοντέλου παραγωγής της.

Είναι γεγονός, παραδέχεται ο J. O’Neill, πως οι ρυθμοί ανάπτυξης των BRICs έχουν επιβραδυνθεί την τελευταία δεκαετία. Το 2011-2013 η Κίνα αναπτύχθηκε με ρυθμό 8,2% έναντι 10,5% την περασμένη δεκαετία. Η Ινδία έχει υποχωρήσει στο 4,6% από το 7,6%, η Βραζιλία αναπτύχθηκε με 2% από 3,6% και η Ρωσία με 3% από 4,6%.

Ωστόσο η συνολική σταθμισμένη ανάπτυξη των ΒRICs δεν έχει μειωθεί τόσο πολύ, εξαιτίας της τεράστιας σημασίας που έχει η Κίνα, υποστηρίζει ο J. O’Neill. Το μέγεθος της κινεζικής οικονομίας σήμερα είναι 150% μεγαλύτερο από αυτό και των τριών άλλων μαζί, οπότε η επιρροή της είναι μεγαλύτερη. Ο μέσος ρυθμός ανάπτυξης και των τεσσάρων οικονομιών από το 2011 είναι 6,5%, χαμηλότερα από το 7,9% της περασμένης δεκαετίας, αλλά ανώτερος από τις δύο προηγούμενες.

Επιπλέον, το μέγεθος των οικονομιών των BRIC πλησιάζει το ΑΕΠ των ΗΠΑ και ως το 2015 αναμένεται να το έχει φτάσει. Παρότι ο ρυθμός ανάπτυξης μειώνεται, η επιρροή τους στην παγκόσμια οικονομία αυξάνεται, τονίζει ο J.O’Neill.

«Οπότε η ιδέα ότι ο ρυθμός ανάπτυξης των BRIC έχει επιβραδυνθεί απλά δεν είναι ένα σοβαρό οικονομικό ζήτημα», υπογραμμίζει.

Η Κίνα ξεπέρασε τις προβλέψεις

O J. O’Neill προσθέτει ακόμα πως ενώ ο ρυθμός ανάπτυξη των BRIC έχει επιβραδυνθεί, δεν βρίσκεται πολύ μακριά από το επίπεδο που προέβλεπαν οι αναλυτές. Όπως επισημαίνει, ο ίδιος προέβλεπε το 2010 ότι οι τέσσερις χώρες θα αναπτυχθούν με 6,6% την περίοδο 2011-2013, ελάχιστα πιο πάνω από το 6,5%. Η Κίνα μάλιστα αναπτύσσεται με μεγαλύτερο ρυθμό από ό,τι προέβλεπε αρχικά, συγκεκριμένα με 8,2% αντί 7,5%.

Η επίδοση αυτή αντισταθμίζει την πιο αδύναμη ανάπτυξη στις άλλες τρεις χώρες, υπογραμμίζει ο ίδιος. 

Παράλληλα, τονίζει ότι οι Κινέζοι αξιωματούχοι έχουν καταφέρει μέχρι τώρα να αντιμετωπίσουν με επιτυχία τις προκλήσεις της κινεζικής οικονομίας, όπως οι «φούσκες» στην αγορά κατοικιών στο Πεκίνο και στη Σαγκάη. 

Όσον αφορά τη Ρωσία και τη Βραζιλία, ο J. O'Neill αναφέρει πως πρέπει να μειώσουν την εξάρτησή τους από τον τομέα των αγαθών και να τονώσουν τις ιδιωτικές επενδύσεις. Την ίδια ώρα, η εκλογή του Μόντι στην Ινδία, αυξάνει τις προσδοκίες για εφαρμογή σημαντικών μεταρρυθμίσεων και επιστροφή σε ρυθμούς ανάπτυξης πάνω από 7%.